3V H12-12.3 2022

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Basisstof 12.3: Soorten veranderen

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kunnen jullie:

- Je leert wat de eerste levensvorm op aarde was

- Je leert hoe het kan dat vissen op het land kwamen

- Je leert waarom soorten veranderen

Je leert hoe soorten ontstaan

Je kunt een verwantschapsschema uitleggen

Filmvragen

Hoe zag de aarde er op het begin uit?

Waardoor konden vissen groter worden?

Waardoor konden vissen ineens op het land leven?

Waardoor zijn de dinosauriers uitgestorven?

Bonusvraag: Waardoor konden de eerste vissen leven?

Begin v. aarde

Waardoor konden vissen ineens op het land leven?

1. Meer insecten op het land
2. Ontstaan ozonlaag
3. Ontwikkeling longen
4. Ontstaan landplanten

Waardoor konden vissen groter worden dan eerst?

1. Meer spieren
2. Meer voedsel
3. Ruggengraat
4. Meer planten

Waardoor zijn de dinosauriers uitgestorven? (volgends deze video)

1. Vulkaanuitbarstingen
2. Te weinig planten over
3. Overstromingen
4. Broeikaseffect

Waardoor konden de eerste vissen leven?

1. Doordat de aarde afkoelde
2. Ontstaan CO2 in het water
3. Ontstaan planten
4. Ontstaan algen

Verwantschap

• gemeenschappelijke voorouder A met vacht
• er komt steeds een eigenschap bij die ervoor zorgen dat een diergroep afsplitst

welke soorten zijn het meest verwant aan elkaar?

1. paard en hond
2. paard en kat
3. hond en kat

een hond is ontstaan uit een paard

1. goed
2. fout

Hoeveel jaar geleden is het leven op aarde ontstaan?

1. 1,5 miljard jaar geleden
2. 3,5 miljard jaar geleden
3. 4,5 miljard jaar geleden
4. 6 miljard jaar geleden

welke organismen maakten de eerste zuurstof op aarde?

1. algen
2. cyanobacteriën
3. kleine waterplanten
4. watervlooien

Waarom overleefden kleine zoogdieren het wel?

1. Zij waren sneller
2. Zij konden goed verstoppen
3. Zij hadden meer voedsel ter beschikking
4. Ze kunnen beter tegen hitte

Wat heeft ervoor gezorgd dat de dino's uitstierven

1. Vulkaanuitbarstingen
2. Meteoriet
3. Aardbevingen
4. Overstromingen

Waarom is het voor ons enorm belangrijk dat de kleine zoogdieren overleefden?

Ontstaan walvissen en dolfijnen

huiswerk deel 1 van 12.3

maak opdrachten 1 t/m 12 van 12.3

Wat kwam eerst varens of naaldbomen?

1. Varens
2. Naaldbomen

filmpje octopus

https://eur02.safelinks.protection.outlook.com/?url=https%3A%2F%2Fwww.instagram.com%2Ftv%2FCacyXBMNcf9%2F%3Futm_medium%3Dcopy_link&data=04%7C01%7Cc.verkleij%40amersfoortseberg.nl%7C7c832f71e96e4c7e0f9108d9fa00c1f1%7Ce6791989851d4ee1b61500a069b081e4%7C0%7C0%7C637815703428428583%7CUnknown%7CTWFpbGZsb3d8eyJWIjoiMC4wLjAwMDAiLCJQIjoiV2luMzIiLCJBTiI6Ik1haWwiLCJXVCI6Mn0%3D%7C2000&sdata=EI3Wdmo7r77oI8E6Z0PRkdJZuaOx8uXg058AjGMJ9d4%3D&reserved=0

evolutie is .... 

het veranderen van soorten 

(, het uitsterven van soorten) en 

het ontstaan van nieuwe soorten

evolutietheorie van Charles Darwin 

evolutietheorie van Charles Darwin 

observaties tijdens de reizen met o.a. MS Beagle

- niet alle individuen binnen een soort zijn hetzelfde, 

  --> conclusie: er is variatie in erfelijke eigenschappen (t.g.v. mutaties) 

- er zijn altijd veel nakomelingen 

- niet alle nakomelingen planten zich voort. 

 --> conclusie: er is natuurlijke selectie, want alleen de individuen die omstandigheden overleven kunnen zich voortplanten (=survival of the fittest) 

- verschillende op elkaar lijkende  maar gescheiden groepen organismen kunnen niet meer onderling voortplanten

--> conclusie: door isolatie kunnen nieuwe soorten ontstaan 

Soort?

Organismen behoren tot dezelfde soort

• Als ze nakomelingen kunnen maken
• Als deze nakomelingen vruchtbaar zijn

welke invloed hebben mensen op evolutie? 

• kunstmatige selectie : door veredeling (selectie & kruisen) ontstaan nieuwe rassen 
• genetische erosie: verdwijnen van allelen t.g.v. veredeling
• genenbank: opslagplek van zaden van oude rassen en oorspronkelijke gewassen 

seksuele selectie 

• vorm van natuurlijke selectie 
• doel: veroveren van een partner
• vorm: imponeren - competitie 

genetisch erosie=

Verlies van genetische variatie in een populatie door afname van de populatie-omvang of door voortdurende gerichte selectie op stress-tolerantie

Lesdoelen check

Aan het eind van deze les kunnen jullie:

- Uitleggen wat de eerste levensvorm op aarde was

- Uitleggen hoe het kan dat vissen op het land kwamen

- Uitleggen waarom soorten veranderen

hw 12.3 deel 2 

maak opdrachten 13 t/m ?