§1.3 Nationalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

H1: Nederland en Indonesië

§1.3 Nationalisme 

Leerdoelen

Klassikale uitleg 

Kijken Histoclip

Afsluiting

Deze les 

...uitleggen waarom de ethische politiek werd ingevoerd
en wat deze inhield.

...oorzaken noemen van het ontstaan van
nationalisme in Nederlands-Indië en beschrijven
hoe Nederland daarop reageerde.

...uitleggen welke gevolgen de
Japanse bezetting had voor Indonesië

Aan het einde van de les kan je...

Om welke reden waren vooral liberalen tegen het cultuurstelsel?

1. Andere politieke stromingen vonden Nederlands-Indië niet belangrijk
2. Bijna alle Nederlandse boeren waren liberaal
3. De liberalen hoopten hiermee stemmen te winnen in Indonesië
4. Het cultuurstelsel gaf ondernemers minder vrijheid

Voor welke groep gebruikten Nederlanders de term 'koelies'?

1. Contractarbeiders
2. Gevangenen
3. Indonesische ondernemers
4. Slaven

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de ethische politiek werd ingevoerd en wat deze inhield.

Begrippen:

nationalisme

ethische politiek

Volksraad

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kan oorzaken noemen van het ontstaan van nationalisme in Nederlands-Indië en beschrijven hoe Nederland daarop reageerde.

Begrippen:

Partai Nasional Indonesia (PNI)

C

De Japanse bezetting 

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indonesië

Begrippen:

interneren

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

19e eeuw: nationalisme komt op. 

Zoals:

• Duitsers willen een eenheidsstaat (1871)
• België wordt onafhankelijk (1830)

Nationalisme: mensen zijn trots op hun eigen land, volk, taal en cultuur

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek 

Gedachte in NL rond 1900: we moeten iets terugdoen voor de inheemse bevolking.

Gevolg: 1901 - ethische politiek. 

NL moet zorgen voor ontwikkeling:

• Onderwijs
• Gezondheidszorg
• Economie
• Infrastructuur
• Politiek

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De ethische politiek

1918: oprichting Volksraad. Een adviesraad waarin naast Nederlanders ook inheemse mensen zaten.

• Alleen adviseren, niet beslissen
• Macht bleef bij de Nederlanders

Gevolg: teleurstelling bij inheemse bevolking

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Drie oorzaken ontstaan nationalisme in NL-Indie:

• Elk volk had recht op eigen land en bestuur, zij kunnen dat ook 
• Meer zelfvertrouwen door een ander Aziatisch land: Japan -> had een groot Europees land verslagen in oorlog.
• Rijke, inheemse jongeren die gestudeerd hadden in NL hadden kennis gemaakt met Europese waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie.
  Waar was dat voor de inheemse mensen?

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Bekende nationalist: Soekarno. 

• 1927: oprichting Partai Nasional Indonesia (PNI) (samen met Mohammed Hatta)
• Doel: onafhankelijkheid voor Indonesië, niet meer samenwerken met NL
• Reactie NL: Soekarno is gevaarlijk, wordt gevangen gezet.
• Gevolg: grotere held voor Indonesië

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Reactie van Nederland:

• Partijen worden verboden: PKI (1927), PNI (1931)
• Leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta (PNI) in 1929.
• Alleen gematigde groepen werden toegestaan

> 1929 tot 1931.

> Soekarno opnieuw van 1933 tot 1942. 

Vanaf ongeveer 1900 vonden veel Nederlanders dat Nederland niet alleen moest verdienen aan Indonesië. Nederland moest het land ook helpen met bijvoorbeeld onderwijs en ziekenzorg.

Onder welke naam staan deze plannen bekend?

1. batig slot
2. ethische politiek
3. kolonisatie

Na 1870 kreeg Nederland meer macht in Indonesië.

Met welk gevolg kreeg Nederland al snel te maken?

1. Er werd meer gevochten tussen Indonesiërs onderling.
2. Er werd minder vaak gevochten tussen Nederlanders en Indonesiërs.
3. Het verzet van de Indonesiërs tegen de Nederlanders nam toe.

Tussen 1900 en 1945 groeide het nationalisme in Indonesië.

Welke oorzaak voor de groei van het nationalisme is juist:

1. de invoering van de Ethische Politiek
2. de Nederlandse belofte van onafhankelijkheid
3. de toename van de Indonesische bevolking

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

1942: Japan valt NL-Indië binnen.

Nederlanders en indo's moeten interneren: opsluiten in kampen om mensen buiten samenleving te plaatsen: Jappenkampen / interneringskampen.

NL'se taal verboden, NL'se plaatsnamen veranderen: Batavia wordt Jakarta.

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

Japan laat Soekarno en Hatta vrij en gaan in ruil voor de vrijlating, samenwerken met de Japanners.

Soekarno hoopt op een onafhankelijk Indonesië, maar de Japanners willen macht niet uit handen geven.

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

Japanners hebben grondstoffen nodig voor oorlogsvoering.

• Miljoenen Indonesiërs moeten dwangarbeid verrichten, zoals aan de Dodenspoorlijn (Birmaspoorlijn).
• Lijfstraffen
• Honger
• Jonge vrouwen werden in het Japanse leger ingezet als troostmeisjes.

Naar schatting zo'n 90.000-100.000 slachtoffers.