7.1 Grammatica_opdracht 4 t/m 6_Hoofdzin en bijzin LES 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

7 Taalverzorging 3

Leerwerkboek B

7.1 Grammatica WE STARTEN BIJ 4 ZINSDELEN, BLZ. 11

Doe goed mee, want het is een lastig onderdeel voor velen. 

Belangrijk dat je het goed begrijpt!

Doel

Aan het einde van de les:

1) Weet je wat enkelvoudige en samengestelde zinnen zijn.

2) Weet je wat hoofd- en bijzinnen zijn.

Wat gaan we doen?

1.  Uitleg 7.1 Grammatica Zinsdelen 

2. Oefenen via LessonUp

3. Opdrachten maken

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Persoonsvorm en onderwerp, hoe zit dat ook alweer? 

Persoonsvorm: Het werkwoord dat verandert als je de zin in een andere tijd zet; en het werkwoord dat vooraan in de zin komt te staan bij een vraagzin.

Onderwerp: degene die de pv 'doet'. Het antwoord op de vraag: wie/wat + pv?

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Zinnen met 1 pv: enkelvoudige zin 

Zinnen met meerdere pv's: samengestelde zin

Meneer de Bruin geeft ons geen toets, want hij is heel cool.

1. Meneer de Bruin geeft ons geen toets. 

2. Hij is heel cool. 

Samengestelde zinnen

We kennen twee soorten zinnen:

1. Hoofdzinnen

2. Bijzinnen

Let op: elke samengestelde zin bevat in ieder geval één hoofdzin! Dus een samengestelde zin met alleen twee bijzinnen kan niet!

Categorie 1: hoofdzinnen

1. Ik wil naar de kermis dit jaar, mijn moeder wil ook wel mee.

2. Jullie mogen gelukkig vaker op school komen.

3. De zus van mijn man heeft pas een baby gekregen.

Onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar. 

Andere eigenschap: pv heeft een eerste of tweede plek in de zin (bijna altijd). 

 

Categorie 2: bijzinnen

1. Omdat ik geen zin heb, gaan we niet.

2. Waarom ik geen zin heb, durf ik niet te zeggen.

3. Aangezien ik de baas ben, beslis ik hierover.

Tussen onderwerp en persoonsvorm staan meerdere zinsdelen. 

Andere eigenschap: pv staat vaak achteraan in de zin.

Samengestelde zinnen

In samengestelde zinnen bestaan alle combinaties. 

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin + bijzin (of andersom)

Hoofdzin + bijzin + bijzin

Hoofdzin + hoofdzin + bijzin

Samengestelde zinnen

Hoofdzinnen worden verbonden met nevenschikkende voegwoorden. want, en, of, maar

Hoofd- en bijzinnen worden verbonden met onderschikkende voegwoorden. wanneer, als, terwijl, zodra, voordat, voor, nu, toen, nadat, zolang als, totdat, sinds, doordat, zodat, waardoor, omdat, opdat, indien, mits, tenzij, hoewel, ondanks dat, …...

Aantekeningen

Hoofdzin

Onderwerp en persoonsvormen staan naast elkaar.

Andere eigenschap: pv heeft een eerste of tweede plek in de zin (bijna altijd). 

HOOFDZIN Het schoolfeest (ow) was (pv) erg leuk, 

BIJZIN omdat mijn vrienden (ow) daar waren (pv).

Aantekeningen

Bijzin

Tussen onderwerp en persoonsvorm staan meerdere zinsdelen.

Andere eigenschap: pv staat vaak achteraan in de zin.

HOOFDZIN Het schoolfeest (ow) was (pv) erg leuk,

BIJZIN omdat mijn vrienden (ow) daar waren (pv).

Aantekeningen

Hoofdzin	Bijzin
Onderwerp - pv naast elkaar	Tussen onderwerp en pv kunnen meer zinsdelen staan
PV staat vooraan in de zin	PV staat vaak achteraan in de zin

Wat zijn kenmerken van samengestelde zinnen?

1. Er staan een aantal woorden met hoofdletters in de zin.
2. Er staan twee persoonsvormen in.
3. Er staat 1 pv en 1 onderwerp in.
4. De zin bestaat altijd uit een hoofdzin en een bijzin.

Wat is een hoofdzin?

1. Een zin met een voegwoord.
2. Een zin waarbij er een zinsdeel tussen de pv en het ow staat.
3. Een zin waarbij de pv en het ow naast elkaar staan.
4. Een zin zonder onderwerp.

Wat is de bijzin (in welk deel van de zin staan pv en onderwerp niet naast elkaar)?
'Ik kom naar jouw feestje als ik mijn pianoles kan afzeggen.'

1. 'Ik kom naar jouw feestje
2. als ik mijn pianoles kan afzeggen.'

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Hoofdzin-hoofdzin of hoofdzin-bijzin?:
Grote gezinnen worden zeldzaam, maar er bestaan nog altijd gezinnen met zes of meer kinderen.

1. hoofdzin-bijzin
2. hoofdzin-hoofdzin

Schrijf op of de zin bestaat uit hoofdzin- hoofdzin, hoofdzin- bijzin of bijzin- hoofdzin. Kies het goede antwoord.

Ik probeerde te lezen, maar mijn ogen vielen steeds dicht.

1. hoofdzin- hoofdzin
2. hoofdzin- bijzin
3. bijzin- hoofdzin

Schrijf op of de zin bestaat uit hoofdzin- hoofdzin, hoofdzin- bijzin of bijzin- hoofdzin. Kies het goede antwoord.

Het gaat vast beter als ik een stukje hard ga lopen.

1. hoofdzin- hoofdzin
2. hoofdzin- bijzin
3. bijzin- hoofdzin

Wat is de hoofdzin?
"Hij zegt dat hij heel blij is met haar."

1. Hij zegt
2. dat hij heel blij is met haar

Aan het werk

Maken: opdracht 4 t/m 6, blz. 11 t/m 13

Ik weet wat een samengestelde zin is.

1. ja
2. nee

Ik weet het verschil tussen hoofd- en bijzinnen.

1. ja
2. nee

Ik kan hoofd- en bijzinnen herkennen.

1. ja
2. nee