Week 37, les 1. Terugblik leerjaar 1 i.c.m miniproeve (in de maak)

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage Module 5A, Les 1

Terugblik miniproeve, en korte herhaling basis leerjaar 1

2024-2025

J. Bouwmeester en R. Koops

Lesdoelen

Wat weten jullie nog en waar zal nog aandacht aan besteed moeten worden? 

Herhaling van gespreksfasen, WHAM,ABCDE, onderwerpen leerjaar 1 en miniproeve

staat ook in Cum laude

Leerjaar 2 staat in het teken van herhaling en verdieping. Wellicht zijn er nog een aantal vernieuwde onderwerpen maar dit overhevelt niet.

Miniproeve leermomenten

• Doorvragen
• Nieuwsgierig zijn
• Empathisch vermogen
• Sleutelwoorden
• Basis adviezen moet je weten!

DUS:

Je trechter breed houden tijdens je gesprek

De vorm van een gesprek zul je moeten zien als een trechter: van boven wijd, onderaan smal. Dat wijd staat voor het grote stuk onwetendheid dat je bij aanvang van het gesprek hebt en de vele vragen die je (waarschijnlijk) moet gaan stellen om duidelijkheid te krijgen.

Startvragen

Omdat je bij aanvang nog heel veel info nodig hebt en de antwoorden van de ander nog alle richtingen op kunnen gaan, begin je met ruime open vragen, ook wel startvragen genoemd.

Voorbeelden van startvragen zijn: Hoe gaat het met je? Wat heb je de laatste tijd allemaal gedaan? en Waar maak je je zorgen over?

Sleutelwoorden en Verdiepingsvragen

Als de ander antwoordt, richt jij je op de sleutelwoorden die hij uitspreekt. Doorgaans zijn dat zelfstandige naamwoorden of werkwoorden die je een hint geven naar de kern van de zaak. Meestal kom je niet direct bij de kern van de zaak en dus zul je verdiepingsvragen moeten stellen op basis van die sleutelwoorden. Dat zijn ook open vragen maar nu concreter dan je startvragen.

Een voorbeeld:

Bij het antwoord op de 1e startvraag “Thuis gaat het wel goed maar op mijn werk loopt het niet lekker” zijn “werk” en “loopt niet lekker” de sleutelwoorden. Jouw verdiepingsvraag kan dan zijn: “Wat precies loopt niet lekker?”

We gaan door naar de ABCDE context

Benoem de 7 fasen van een triage gesprek 

Waar bestaat een triage gesprek uit?

1. NAW-gegevens opnemen

2. ABCDE-(in)stabiliteit beoordelen

3. Reden van contact en hulpvraag       vaststellen

4. Ingangsklacht vaststellen die de     urgentie bepaald

5. Urgentie bepalen (na samenvatting +   hulpvraag herhalen)

6. Bepalen en organiseren van een  vervolgactie

7.Het resultaat afstemmen met de beller

Waarvoor staat de afkorting LSD?
Waarom is dit belangrijk?
Hoe doe je dit?

Luisteren Samenvatten Doorvragen

Je wilt een zo goed en duidelijk mogelijk beeld van de situatie krijgen. Wees nieuwsgierig. Wanneer iemand iets aan informatie geeft....vraag door, wat wil je er nog meer over weten? Neem niet gelijk genoegen met een antwoord. Laat merken dat je luistert door af en toe te hmm-en en te reageren op de patiënt. Stel geen dubbele vragen!

Samenvatten om te checken of je de informatie juist hebt begrepen en of er nog dingen missen. 

'U gaf net aan dat....kunt u hier iets meer over vertellen' 

'Wat bedoelt u precies met....' 

'U zegt dat u pijn heeft....waar zit de pijn, pijnladder, wordt het erger, heeft u er al iets aan gedaan, helpt dat dan ook?' 

'Dus als ik u goed heb begrepen...' 

Wat zijn WHAM vragen en wat is hier het doel van?

Vragen om een zo goed en duidelijk mogelijk toestandsbeeld te krijgen

Wie, wat, waar, wanneer, waarom, beloop, wat al gedaan, medicatie, hoe, hoe lang etc. 

Sleepvraag 

U2

U3

U0

U1

Een of meer vitale functies zijn uitgevallen - reanimatie geindiceerd. 

De vitale functies zijn mogelijk bedreigd en/of er is een reële kans dat de toestand op korte termijn verslechtert. Actie: binnen een uur beoordeling

Vitale functies zijn instabiel en in gevaar. Actie: onmiddellijk overleg met huisarts/seh. Evt. tegelijkertijd de amb. waarschuwen

Er is reële kans op lichamelijke schade op korte termijn. Actie; pt. binnen enkele uren laten beoordelen

De letter C in de ABCDE-check staat voor het beoordelen van de circulatie. Wat is een teken van een bedreigde circulatie?

1. Massale bloeding
2. Blauwe huid
3. Beide antwoorden
4. Geen van beide antwoorden

Welk symptoom past bij een verstoring in bewustzijn?

1. Verlamming
2. Snelle pols
3. Snelle ademhaling
4. Speeksel niet kunnen inslikken

Welk symptoom past niet bij een verstoring in Exposure (E)

1. Paniek
2. Sufheid
3. Suicidaliteit
4. Blootstelling aan giftige dampen

Mw. Yiliz ziet bleek,klam en transpireert. Ze heeft het gevoel flauw te vallen. Ze geeft aan zwart voor de ogen te worden.

Mw. Pieter van 65 kan geen 5 woorden achtereen zeggen. Ze heeft een hoorbare ademhaling.

patient heeft een inspiratoire stridor en kwijlt

Joran van 10 jaar reageert niet op aanspreken en ook niet op een pijnprikkel

A van Airway

C van Circulation

D van Disability

B van Breathing

A: Airway – luchtweg (keel)

Wanneer weet je nu of de Airway ‘bedreigd’ is? Waar merk je dat aan? Wat kun je vragen?

 Afwijkend bij hoorbare inademing (inspiratoire stridor) dan mogelijk geblokkeerd

 Patiënt kan blauw aanlopen (cyanose)

 Patiënt laat speeksel lopen

B: Breathing – longen

Wanneer weet je nu of de breathing ‘bedreigd’ is? Waar merk je dat aan? Wat kun je vragen?

Afwijkend bij ernstig kortademig/benauwd, slechts enkele woorden achter elkaar kunnen spreken; patiënt zit rechtop

Patiënt kan blauw aanlopen (cyanose)

C: Circulation – bloedsomloop

Wanneer weet je nu of de circulation ‘bedreigd’ is? Waar merk je dat aan? Wat kun je vragen?

Afwijkend bij grauw, blauw, massale bloeding, ledemaat bleek, niet reageren, koud, klam, snelle pols

D: Disability – bewustzijn en/of verlammingsverschijnselen/neurologische uitval

 Afwijkend bij niet bewustzijn, niet alert reageren (AVPU) Hoe helder is patiënt?

 A: Reageert alert, is wakker

 V: Reageert op aanspreken

 P: Reageert op schudden/pijnprikkel

 U: Reageert niet

E: Exposure – omgeving

Wanneer weet je nu of de exposure ‘bedreigd’ is? Waar merk je dat aan? Wat kun je vragen?

Afwijkend bij niet veilige omgeving

Denk aan: paniek, geweldsdreiging, rook/brand, giftige dampen/gassen

Bij welke urgentie inzet moet je altijd eerst overleggen met de huisarts voordat je actie onderneemt?

1. Bij een visite U2 en U3
2. Bij een visite U2 en bij een U1 inzet
3. Bij een consult U2 en U3
4. Bij een visite U3 en U2, en bij een U1

Bij een U1 inzet en een U2 visite altijd eerst direct overleg met de huisarts.

Dit doe je als volgt;

Nadat je weet welke urgentie je gaat inzetten ga je bij een U2 visite en een U1 inzet de patiënt in de wacht zetten tijdens je gesprek. 

Hoe benoem ik dat naar patiënt toe?

`Ik ga nu direct in overleg met de huisarts, blijft u aan de lijn, ik kom direct bij u terug`.  Wacht op antwoord van pt.

Bij het overleg met de huisarts geef je  duidelijk aan;

- om wie het gaat --> naam + geb.datum

- kort aangeven wat de klacht 

 - benoem daarna wat jij wilt gaan

   inzetten

- vragen of huisarts hiermee akkoord gaat.

Na overleg kom je bij de patiënt terug. Je geeft aan;

- bedankt voor het wachten

- ik heb met de arts overlegd en die

  geeft aan dat het toch beter is om......

  dan zet je je actie in.

- altijd even checken hoe emotie en 

  gedachten is van patiënt

- vervolg je actie met de tussentijdse

  adviezen en vangnet naar de patiënt

  toe!

Waarvoor staat de letter V in de afkorting AVPU?

1. Vesiculair ademgeruis
2. Reactie op aanspreken
3. Reactie op schudden
4. Vitale functies

Hevige onbekende hoofdpijn - welke urgentie hoort hierbij?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Hoofdpijn met een recent schedeltrauma (< 2 weken) is welke urgentie?

1. U3
2. U1
3. U4
4. U2

Koorts volwassen met een recent bezoek aan de (sub) tropen is een urgentie...?

1. U5
2. U4
3. U3
4. U2

Wat hoort er niet bij urgentie U3 bij koorts volwassene?

1. Ernstig zieke indruk
2. Zieke indruk
3. Kortademig
4. Kraambed

Wat doe je wanneer koorts bij een volwassene langer duurt dan 5 dagen zonder verbetering?

1. Je laat diegene binnen een uur op het spreekuur komen
2. Je geeft diegene zelfzorgadviezen
3. Je maakt een afspraak binnen drie uur
4. Je maakt een afspraak binnen 24 uur

Waarom vraag je naar een scheef gelaat, uitval van spraak en/of spierkracht?

1. Om vast te stellen of er meningeale prikkeling is
2. Om vast te stellen of er neurologische uitval is
3. Om vaste te stellen of er een recent schedeltrauma is
4. Om vast te stellen of er afwijkende parameters zijn

Vertel eens stap voor stap hoe je een teek verwijdert

NIET eerst desinfecteren met alcohol

Puntig pincet of tekentang

Zo dicht mogelijk bij de huid vastpakken

Loodrecht er uit trekken

Als er een stukje blijft zitten is dit niet erg

Na verwijderen desinfecteren met alcohol

Plaats/datum noteren of foto maken

Plek in de gaten houden 

vertel eens, wanneer spreken we van koorts?

Wanneer spreken we van koorts?

Koorts is een lichaamstemperatuur gelijk aan of hoger dan 38o C, rectaal gemeten (axilair (onder de oksel), in de mond of via het oor de temperatuur meten is minder betrouwbaar)

Is koorts een ziekte?

Nee, koorts is een symptoom, geen ziekte

Koorts is een afweerreactie van het lichaam tegen een virus of bacterie en veroorzaakt zelf geen schade

(bij een hogere lichaamstemperatuur kan het lichaam meer afweerstoffen maken tegen virussen of bacteriën)

Is de hoogte van de temperatuur belangrijk?

In principe niet, de temperatuur zal vaak onder de 42o C blijven.

Vaak zijn ouders echter wel meer ongerust bij een hoge temperatuur. Vaak temperaturen heeft geen zin (1x per dag is voldoende)

welke klacht heb je als meningeale prikkeling aanwezig is?

Vanwege toenemend heftige pijn kan de patiënt de kin niet naar de borst bewegen. Bij baby leidt buigen van de beentjes vanuit de heupen (luier verschonen) tot huilen.

Wanneer moet de ouder van het kind met koorts (opnieuw) contact opnemen? (bij welke symptomen?) Meerdere antwoorden zijn mogelijk.

1. Wanneer de koorts na 5 dagen niet over is
2. Wanneer de koorts na 3 dagen niet over is
3. Wanneer het kind meer dan de helft van de normale hoeveelheid drinkt of nog een natte luiers heeft
4. Wanneer het kind zieker wordt - Suf, sloom, benauwd, ontroostbaar huilen

Wanneer moet de ouder van het kind met koorts (opnieuw) contact opnemen? (bij welke symptomen?)

Wanneer het kind zieker wordt

Suf, sloom, benauwd, ontroostbaar huilen

Wanneer het kind vlekjes krijgt (niet weg te drukken vlekjes)

Wanneer het kind minder dan de helft van de normale hoeveelheid drinkt of minder natte luiers heeft

Wanneer de koorts na 3 dagen niet over is

Wanneer de koorts terugkeert nadat het kind koortsvrij is geweest

Wanneer de ouder de situatie niet vertrouwt

Je ziet een foto hiernaast. welke naam geef je hieraan ?

1. Petechiën
2. Erysipelas
3. Sepsis
4. Exanthema Subitum

Erysipelas wordt ook wel wondroos of Cellulitis genoemd; of in de vroegere tijden belroos.

Erysipelas is een ontsteking van de diepere lagen van de huid bij een wond(je).

Via het wondje zijn bacteriën naar binnen gekomen. Erysipelas komt vooral

voor aan de benen, maar bijvoorbeeld ook aan de armen of het gezicht.

Erysipelas is besmettelijk. Was daarom uw handen als u de ontstoken plek hebt aangeraakt.

Door de ontsteking is de huid:

Rood

Warm

Pijnlijk

Gezwollen

Glanzend

Sterk begrensd

Meestal gaan boven staande klachten gepaard

met koorts

Adviezen:

Niet in bad en gaan zwemmen

Laat de plek met erysipelas met rust. Dus niet krabben of wrijven;

Was regelmatig de handen met weinig zeep en droog goed af

Gebruik eigen handdoek en neem elke dag een schone handdoek

Knip nagels kort

Meld het aan uw huisarts als u koorts krijgt en ziek wordt.

@ Bij erysipelas aan uw been: Sta en loop zo min mogelijk. Leg uw been de eerste week omhoog.

Mw. Derksen belt. Ze heeft koorts, kriebelhoest en buikpijn.
Aan welk soort worm denk je?

1. Ascaris
2. Oxyuren
3. Tenia Siginata
4. Neten

Ascaris = spoelworm

10 – 40 cm lang – wit-roze van kleur

Bij mensen en varkens

Zitten in de darm, vaak met meerdere wormen tegelijk (kluwen)

Levensduur ongeveer 1 – 2 jaar

Eitjes komen naar buiten met de ontlasting – moeten dan nog 4 weken rijpen en zijn daarna nog heel lang besmettelijk

Besmetting vaak via water, aarde of groente

Meestal geven ze geen klachten

Bij het binnenkrijgen van veel rijpe eitjes kunnen de volgende klachten optreden: buikpijn/diarree/obstipatie, en soms kriebelhoest en/of koorts, darmverstopping

Deze adviezen helpen om spoelwormen te voorkomen:

Was de handen extra goed na werken in de grond (akker of tuin)en als kinderen met aarde of in de modder hebben gespeeld.

Draag handschoenen als u in de grond werkt.

Voorkom dat kinderen na spelen met grond hun handen in de mond steken.

Houdt nagels kort.

Was groente en fruit goed voordat u het eet.

Deze adviezen zijn extra belangrijk in gebieden met varkensboerderijenen in landen met slechte toiletvoorzieningen of een open riool.

Medicatie:

Mebendazol 100 mg

Geen recept nodig – vrij verkrijgbaar

2 tabletten per dag – 1 in de ochtend + 1 in de avond

3 dagen achter elkaar (in totaal 6 tabletten dus)

< 2 jaar liever geen Mebendazol geven

Bij zwangerschap/borstvoeding kan het gebruikt worden (gebruik het wel alleen als je echt zeker bent dat je aarsmaden hebt en vaak in overleg met HA)

Oxyuren = aarsmaden

Mebendazol 100 mg

Geen recept nodig – vrij verkrijgbaar

1 tablet innemen – na 14 dagen nogmaals 1 tablet innemen

Alle gezinsleden met klachten mee behandelen

< 2 jaar geen Mebendazol geven

Bij zwangerschap/borstvoeding kan het gebruikt worden (gebruik het wel alleen als je echt zeker bent dat je aarsmaden hebt en vaak in overleg met HA)

Naast medicatie blijft de hygiëne erg belangrijk!

In Nederland voornamelijk de runderlintworm

Een lang lint van witte-lichtgele stukjes (segmenten) van 1-2 cm lang

Kan in totaal > 2 meter lang worden

Lintwormblaasjes – rauw rundvlees (soms groente die besmet zijn met besmette mest)

Besmetting: Inslikken van lintwormblaasjes - De kop van de lintworm zet zich vast in de darmwand en uit de blaasjes groeit een lintworm

Niet van mens tot mens over te dragen

Soms laat de lintworm van de achterkant een stukje (segment) los – dit kun je dan in de ontlasting terugvinden

Meestal geen klachten – soms vind je stukjes van de lintworm in ontlasting of ondergoed/beddengoed – heel zelden klachten van jeuk (rond anus) buikpijn, diarree of gewichtsverlies

Een lintworm moet altijd medicamenteus behandeld worden

Niclosamide (ook bekend als Yomesan)

Op recept verkrijgbaar

Hoeveelheid afhankelijk van leeftijd (0-2 jaar 500 mg 2-6 jaar 1 gram >6 jaar 2 gram)

Alle tabletten in 1x innemen na ontbijt (eerst fijnkauwen)

Bij zwangerschap – altijd overleggen met HA

Borstvoeding – kan gecontinueerd worden

Mw. Ying heeft een tekenbeet. Ze heeft deze eruit gehaald maar nu zit het snuitje er nog in, kan dit kwaad?

1. ja, want dit geeft nog steeds kan op de ziekte van lyme
2. ja, hier word je ontzettend ziek van
3. nee, dit geeft geen kans meer op Lyme maar snuitje moet eruit
4. nee, dit geeft geen kans meer op Lyme. Snuitje gaat er vanzelf uit (net als een splintertje)

hoe heet deze uiting?

Ertythema migrans

Altijd de huisarts raadplegen!

Controleren of er nog meer teken aanwezig zijn

Na het verwijderen van een teek de datum + streek/land en plek op het lichaam noteren

Eventueel de plek markeren met een pen of een foto maken van de plek

Tot 3 maanden na het verwijderen van een teek:

Een rode of blauwrode vlek rond de tekenbeet (bij een lichte huidskleur) of

Een gelig of blauwige vlek rond de tekenbeet (bij een donkere huidskleur)

Zo'n vlek op een andere plek van uw lichaam. ​​​​​​​

Mijn dochter van 6jaar heeft luizen.
Moet moeder dit op school melden?

Als luizen of neten ontdekt zijn bij een kind, controleer dan het hele gezin. Behandel alleen de gezinsleden die luizen hebben. 

Meld het op school en/of op het kinderdagverblijf. Dan kunnen andere ouders hun kind op luizen controleren en zo nodig behandelen. De kans dat uw kind opnieuw luizen krijgt, is dan kleiner.

Je hoeft de kleding ect. niet meer te wassen op 60 graden wat vroeger wel het geval was.

Behandeling:

2 weken dagelijks kammen met een luizenkam: Kam het haar als het nat is van hoofdhuid tot aan de punten. Met een beetje crèmespoeling of antiklittenshampoo glijdt de kam gemakkelijker door het haar. Maak de kam na gebruik goed schoon met water en zeep.

Als alleen kammen niet heeft gewerkt, dan kunt u de kambehandeling herhalen in combinatie met een antiluizenlotion (bij voorkeur Prioderm Dimeticon). Ook hierbij moet u het haar weer 2 weken lang dagelijks kammen. De wasbeurt herhaalt u na 7 dagen. 

Nog vragen?

• Wat vonden jullie van deze les en terugblik?
• We gaan tijdens de volgende lessen meer bezig met het oefenen van casuïstiek.

• Wat zijn je leerdoelen voor dit leerjaar naar aanleiding van deze les?

Schrijf er minimaal 2 op. 

Volgende les en huiswerk

Volgende week komen de onderwerpen arm- en beenklachten als verdieping aan bod.

Bereid je goed voor! Lees de NHG triagewijzer en Thuisarts.nl. Kom met gerichte vragen de les in!

Voor de volgende les heb je af:

• e-Xpert mbo: Triage – Extremiteit
• Casus 2x maken:
  

       1 van armklachten en

       1 van beenklachten.

Geen voorbereiding getroffen - huiswerk niet af --> dan kun je de les verlaten om dit te maken. Daarna ben je weer welkom!