3.2: Overeenkomst en verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Biologieboek op tafel 

- Ik kan organismen indelen in hoofdgroepen en rijken

- Ik ken de celkenmerken van dieren, planten, bacterien en schimmels

- Ik kan soorten en rassen onderscheiden

Met LessonUp

Lezen blz 176 t/m 181, maken opdr: 1, 2, 3, 5, 6, 7

Ik kan antwoord geven op het lesdoel

Herhaling vorige paragraaf

Wat zijn de 2 hoofdgroepen?

1. Planten en schimmels
2. Prokaryoten en meercelligen
3. Eukaryoten en Archea
4. Prokaryoten en Eukaryoten

Wat is het verschil tussen prokaryoten en eukaryoten?

1. Prokaryoten hebben geen celwand
2. Eukaryoten zijn meercellig
3. Prokaryoten hebben geen celkern
4. Eukaryoten hebben bladgroenkorrels

Bacteriën zijn prokaryoten

1. Waar
2. Niet waar

Welke cellen hebben GEEN celwand?

1. Dierlijke cellen
2. Planten cellen
3. Schimmelcellen
4. Bacteriën

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Wat is de naam van dit schema?

1. Ordeningsschema
2. Geslachtenschema
3. Vertakkingsschema
4. Organismenschema

Ordening

• Rijk
• Stam
• Klasse
• Orde
• Familie
• Geslacht
• Soort

Dr SK of GS? Ezelsbruggetje

DR SK OF GS? dokter scheikunde of geschiedenis

Domein

Rijk
Stam

Klasse

Orde

Familie

Geslacht

Soort

H3.2

Overeenkomst en verwantschap

Doelen van de les

1)Ik kan soorten en rassen onderscheiden

Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Lijken op elkaar, zitten in dezelfde familie

Lijken niet elkaar, zitten niet eens in zelfde rijk

Soort

Soms lijken  dieren heel erg op elkaar, maar behoren ze niet tot dezelfde soort!

Deze zijn niet dezelfde soort!

Soms lijken dieren helemaal niet op elkaar maar behoren ze wel tot 1 soort!

Soort

Organismen behoren alleen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Evolutie

Soorten ontstaan door evolutie

Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Evolutie: soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Verwantschap

-De tijger en de leeuw zijn hier meer aan elkaar

verwant dan de tijger en de aap.

-Hoe langer geleden twee soorten zijn ontstaan uit

een gemeenschappelijke voorouder, hoe minder

verwant ze zijn.

-Hoe meer verwant soorten zijn,

hoe meer overeenkomsten hun DNA vertoont.

Evolutie

Soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen

Grondlegger evolutietheorie
Charles Darwin

Evolutie

Variatie:

verschillen binnen een soort

Evolutie

Selectie: 

een bepaalde variatievorm overleeft wel, een ander niet

Evolutie

• Hoe korter geleden er een gemeenschappelijke voorouder was, hoe meer overeenkomsten en verwantschap

DNA-sequencing

• DNA-sequentie: volgorde van de basen in het DNA    (A, T, C, G)
• DNA-sequencing: volgorde basen in kaart brengen
• Hoe meer overeenkomstig DNA, hoe meer verwant

Aan de slag:

Lezen blz 166 t/m 173, maken opdr: 2 t/m 4 en 6, 7

Klaar=zelfstandig nakijken en opdracht docent.

Aziatische olifant

Afrikaanse olifant

• Niet dezelfde soort! 
  
  
  
  
  

• Organismen die veel op elkaar lijken, hoeven dus niet tot dezelfde soort te horen 

Geslacht + soort

Panthera tigris

Panthera leo

Introductie overeenkomst en verwantschap

Zelfde geslacht = panters

Veel overeenkomst

Panthera tigris     Panthera leo

Overeenkomst en verwantschap

Zelfde orde = roofdieren
Minder overeenkomst

Overeenkomst en verwantschap

Zelfde stam = gewervelden

Nog veel minder overeenkomst

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wanneer organismen tot dezelfde soort behoren
2. Je kunt uitleggen dat de indeling van een organismen berust op overeenkomst en verwantschap

Overeenkomst & verwantschap

• Organismen die tot dezelfde groep behoren hebben overeenkomsten

• Organismen die tot dezelfde soort behoren hebben de meeste overeenkomsten. Toch kunnen er binnen een soort verschillen tussen organismen zijn

Soorten

• Soort: als organismen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
  

• Vruchtbare nakomeling: nakomelingen (kinderen) die weer kinderen kunnen krijgen

Soorten worden soms weer ingedeeld in rassen

Ras

• Een ras: een groep organisme binnen een soort.
• Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.