1.1 Landschappen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

1.1 Landschappen

Leerdoelen: 

- Je kunt het reliëf van gebieden op een kaart indelen in laagvlakte, heuvelland, middelgebergte en hooggebergte.

- Je kent de verschillen tussen een jong en een oud gebergte.

- Je begrijpt hoe gebergten en laagvlakten ontstaan.

Soorten gesteenten 1.1

1. Sedimentgesteente - gesteente die laag voor laag worden afgezet, waarbij de onderste laag het oudst is. BV: zandsteen 

2. Stollingsgesteente - gesteente gevormd door vulkanische activiteit. Door het stollen van magma (in de aarde) of lava (op de aarde). BV: graniet, basalt.

Stollingsgesteente: basalt

- Geen zichtbare kristallen

- Sneller afgekoeld dan graniet

- Koelt af boven aardkorst

- lava stolt buiten de vulkaan

Stollingsgesteente: graniet

- Kristallen

- Langzamer afgekoeld dan basalt

- Stolt 'in de aardkorst' 

Sedimentgesteente: zandsteen

Sedimenten (bv. lagen zand en klei) worden samengeperst van losse korrels tot een vast gesteente

bv. zandsteen 

Sediment(gesteente)

Sedimentgesteente is gesteente dat ontstaat door het samenpersen van sediment. Sedimentgesteente is herkenbaar door de laagjes waaruit het gesteente is opgebouwd. 

Sediment

Sedimentatie is eigenlijk het zinken van materialen (bv zand en klei) naar de bodem, waardoor er onder invloed van tijd en druk sedimentgesteente kan ontstaan.

Wat betekent reliëf?

Nederland bestaat alleen maar uit laagvlakte

1. waar
2. niet waar

Hoge, scherpe toppen en diepe dalen:

1. jong gebergte
2. oud gebergte

Jong gebergte

1. 60 miljoen jaar oud
2. 400 miljoen jaar oud

Het begrip laagvlakte betekent:

1. een gebied met hoogteverschillen dat hoger ligt dan 500 m
2. een gebied zonder hoogteverschillen dat hoger ligt dan 500 m
3. een gebied met hoogteverschillen dat lager ligt dan 500 m
4. een gebied zonder hoogteverschillen dat lager ligt dan 500 m

Heuvelland ligt tussen...

1. 0 en 200 m
2. 200 en 500 m
3. 500 en 800 m
4. 800 en 1000 m

Welke van de volgende plaatsen ligt in heuvelland?

1. Vijlen (Zuid-Limburg, Nederland), op 210 m
2. Saint-Hubert (Ardennen, België), op 563 m
3. Jaca (Pyreneeën, Spanje) op 801 m
4. Grindelwald (Alpen, Zwitserland), op 1.034 m

Goed of fout? In middelgebergte heb je vaak meer reliëf dan in heuvelland

1. goed
2. fout

Een middelgebergte is...

1. tussen de 0 en 200 meter
2. tussen de 200 en 500 meter
3. tussen de 500 en 1500 meter
4. tussen de 1500 en 2500 meter

Een hooggebergte is altijd een...

1. oud gebergte
2. jong gebergte

De Alpen is een hooggebergte

1. waar
2. niet waar

In welk type gesteente kan je fossielen vinden?

1. stollingsgesteente
2. sedimentgesteente

Graniet ontstaat uit...

1. stollingsgesteente
2. sedimentgesteente

Het bewegen van aardplaten noemen we...

Jong of oud gebergte?

1. jong gebergte
2. oud gebergte

De ... lagen sedimentgesteenten zijn het oudst.

1. onderste
2. bovenste

In een........is minder reliëf.

1. oud gebergte
2. jong gebergte

Wat moet je doen?

1. Samen nakijken opdracht 5 (1.1)

2. Zelfstandig nakijken opdracht 1 t/m 4 (1.1)

3. Lezen LEERSTOF (Hoog en laag) op blz. 20

4. Maken opdracht 1 en 2 (1.2)