Samenvatting toets

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leg klaar

Leerwerkboek deel A

Je nieuwe leesboek

Schrift / pen

iPad (dicht)

Les 5

Planning

• Gestelde vragen beantwoorden
• Werkmoment
• Vooruitblik
  

Vragen

Verschillende tekststructuren

Hoe bepaal ik doel/soort van een tekst?

Wat is een betoog?

Argumentatie / tegenargument / weerlegging

Artikel / uiteenzetting (p. 23)

Informatieve tekst met vooral objectieve informatie.

De schrijver geeft uitleg over een onderwerp.

Kiest een structuur om dit helder over te brengen.

Verschillende tekststructuren

Zie pagina  24 en 253.

Verklaringsstructuur: verschijnsel (iets dat zich voordoet)

• Hoe ontstaat een tsunami?
• Hoe ontstaan oorlogen?
• Hoe ontstaan spreeuwenzwermen?

Overige structuren

• Vraag en antwoordstructuur
• Voor- en nadelenstructuur
• Probleem-oplossingsstructuur
• Geen structuur (schrijver werkt niet met een bekende structuur, maar benoemd het onderwerp en werkt deze in deelonderwerpen uit).

Hoe bepaal ik doel / tekstsoort?

Bron: 

• krant => informeren / informatieve tekst
• opiniepagina => overtuigen / betogende tekst

Lay-out:

• advertentie => activeren / activerende tekst

Onderwerp / hoofdgedachte

• informatie/neutraal <=> mening/overtuigen

Soort / doel bepalen

Kijk naar de bron.

Kijk naar de lay-out.

Kijk naar de schrijfstijl => formeel / informeel, taalgebruik.

Kijk naar eventuele afbeeldingen.

Kijk naar onderwerp / hoofdgedachte.

Geeft de schrijver eigen mening weer of van anderen?

Betoog (p. 186)

Driedeling

1. Inleiding: mening van de schrijver
2. Kern: argumenten voor die mening
3. Slot: samenvatting of conclusie

Tekstdoel: de lezer overtuigen van zijn/haar mening

Tekstsoort: betogende tekst

Tekstvorm: klachtenbrief, column, recensie

functie p. 29: mening geven

functie: samenvatting / conclusie

Recensie / beoordeling

Tweedeling

1. Inleiding: beschrijven van wat je beoordeelt (informeren)
2. Kern: mening in beoordelingswoorden (overtuigen)

Tekstdoel: de lezer overtuigen van zijn/haar mening

Tekstsoort: betogende tekst

Tekstvorm: klachtenbrief, column, recensie

Standpunt

Bijna iedereen heeft wel eens zin in een lekker stukje vlees. We lopen in de supermarkt langs de vleesafdeling, en leggen een paar pakketjes in ons karretje alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Sommige mensen denken goed bezig te zijn door alleen biologisch vlees te kopen. Ik vind het niet normaal dat mensen hierdoor denken dat het wel oké is om vlees te eten. We zouden dieren niet moeten doden voor voedselproductie.

ARGUMENT MET UITLEG EN BEELD

Dieren die worden gebruikt voor voedselproductie leven geen prettig en rustig leven. Vanaf het moment dat ze worden geboren, worden ze vaak vetgemest en slecht behandeld. Dit is waarom veel mensen denken dat wanneer ze biologisch vlees eten, ze opeens goed bezig zijn omdat het dier dan een beter leven heeft geleid. Dit vind ik onzin. Stel je eens voor dat er een jongen wordt vermoord, en dat er achteraf wordt gezegd: ‘Ach, het is niet zo erg, hij heeft een leuk leven gehad.’ Wij zouden dit allemaal heel erg vinden. Waarom niet bij dieren? 

TEGENARGUMENT / WEERLEGGING

Nou kunnen mensen zeggen dat we bepaalde voedingsstoffen nodig hebben die in vlees zitten, en dat het daarom noodzakelijk is om het te eten, maar ook dit slaat nergens op. Inderdaad, we hebben ze nodig, maar deze voedingsstoffen zitten ook in genoeg andere producten. Er zijn tegenwoordig genoeg vleesvervangers in de winkel verkrijgbaar. Vaak vinden mensen vleesvervangers te duur, maar als iedereen zou stoppen met vlees kopen, worden alle vleesvervangers vanzelf goedkoper.

voorbeeld blokjesschema

Blokjesschema

Werkmoment = plan voor jezelf

• Paragraaf 1.3: leestaak of test jezelf
• Paragraaf 2.3: leestaak of test jezelf
• Paragraaf 3.3: leestaak of test jezelf
• Paragraaf 3.4: theorie lezen / gemaakte opdracht bekijken

                             Denk je aan de signaalwoorden? Pagina 31.

Vooruitblik

Volgende week:

• herhalen werkwoordspelling SO week 7

1.3 leerdoelen

• Wat is een artikel?
• Benoem onderwerp / hoofdgedachte
• Opbouw alinea
• Functies inleiding en slot
• Herkennen tekstverbanden
• Stof voorgaande jaren via opdracht 1 op pagina 22/23.

Waarom?

Middelen om tekst beter te begrijpen

Vergelijking schrijven

Je houdt een bepaalde structuur / opbouw aan.

Nieuwsbericht: 

• Lead wie, wat, waar, wanneer
• waarom
• hoe

Verklaringsstructuur

Inleiding: Welk verschijnsel wordt behandeld?

Kern: Wat zijn redenen/oorzaken/verklaringen?

Slot: Welke verklaring is het belangrijkst / meest waarschijnlijk?

Voor- en nadelenstructuur

Inleiding: Wat wordt beoordeeld?

Kern: Wat zijn de voordelen? Wat zijn de nadelen?

Slot: Wat is de conclusie?

Probleem-oplossingsstructuur

- Inleiding: Wat is het probleem?

- Kern: Wat zijn de oorzaken? Wat zijn de gevolgen?

- Slot: Welke oplossing(en) noemt de tekst?

Geen structuur

- Wat is het onderwerp?

- Wat zijn de deelonderwerpen en wat wordt erover gezegd?

Onderwerp en hoofdgedachte (p. 25)

Het belangrijkste wat de schrijver zegt. 

De hoofdgedachte geeft meestal in één of twee zinnen kort weer waar de tekst over gaat.

Verschillen

onderwerp	hoofdgedachte
vinden met verkennend lezen	vinden met nauwkeurig lezen
titel / inleiding	inleiding en/of slot
een woord of paar woorden	een hele zin let op: geen vraagzin!
waar de tekst over gaat	wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen

Opbouw alinea

Zie pagina 27 en 28

Tekstopbouw: inleiding (p. 29)

- aandacht trekken 

- het onderwerp benoemen of omschrijven

- de aanleiding noemen

- de centrale vraag stellen 

- een mening geven

- een samenvatting geven 

- persoon/personen introduceren

Tekstopbouw: slot (p. 29)

- conclusie of samenvatting

- advies of waarschuwing

- toekomstverwachting

Overzicht signaalwoorden op pagina 232.

Verkennend lezen (p. 251)

Vanaf nu ook elke eerste zin van alle alinea's.

Nauwkeurig lezen (p. 251)

Onderwerp, tekstsoort, tekstdoel, opbouw, bron/schrijver.

Soort / doel bepalen

Kijk naar de bron.

Kijk naar de lay-out.

Kijk naar de schrijfstijl => formeel / informeel, taalgebruik.

Kijk naar eventuele afbeeldingen.

Kijk naar onderwerp / hoofdgedachte.

Geeft de schrijver eigen mening weer of van anderen?

Tekstverbanden (p. 31)

Leerdoelen 2.3 (p. 107)

• Nieuwsbericht herkennen.
• Tekstdoel, tekstsoort en tekstvorm herkennen.
• Een tekst kritisch lezen.
• Leespubliek vastsstellen.

Kenmerken nieuwsbericht (p. 107)

Het gaat over één actueel onderwerp.

Er zit absoluut geen mening in. Het informeert neutraal.

 De kop = de titel (plaats/schrijver eronder)

 De lead (een korte, vetgedrukte samenvatting van twee zinnen met wie, wat, waar en wanneer)

 De kern (verdere informatie met waarom en hoe)

Oprolbaar

Tekstdoel, -soort en tekstvorm (108)

Tekstdoel is altijd een werkwoord. De schrijver wil je...

tekstdoel	uitleg	tekstsoort	vorm
informeren	de lezer informatie geven	informerende tekst	verslag
overtuigen	de lezer overtuigen (mening)	betogende tekst	boekbespreking
activeren	de lezer iets laten doen	activerende tekst	advertentie
amuseren	de lezer vermaken	amuserende tekst	stripboek

Kritisch lezen

Zie pagina 112.

Welke vragen kun je stellen om kritisch te lezen?

Leespubliek/doelgroep (p. 114)

Leerdoelen 3.3 (p. 186)

• Wat is een betoog?
• Objectieve en subjectieve argumenten herkennen.
• Argumenten kritisch lezen
• Argumenten, tegenargumenten en weerlegging herkennen.

Beoordelen argumenten (p. 187)

• Objectief: feiten/gegevens uit onderzoek.

• Subjectief: meningen / ervaringen / vermoedens

Welk soort argumenten zijn het sterkst?

Tegenargument (p. 190)

• als je het niet eens bent met een mening, dan geven we     een tegenargument
• een tegenargument kun je herkenen aan woorden als: ik vind echter, maar ik vind....
  

Tegenargumenten en weerlegging

Niet eens met iemands argumentatie? 

• Met een tegenargument ontkracht je een argument.
• Met een weerlegging ontkracht je een tegenargument.

standpunt, argument, tegenargument en weerlegging

Er moet op school meer aandacht besteed worden aan de vaderlandse geschiedenis,

want jongeren moeten leren trots te zijn op ons verleden.

Meer aandacht voor de vaderlandse geschiedenis zal ten koste gaan van de tijd voor de wereldgeschiedenis.

Om de wereldgeschiedenis te begrijpen, moet de vaderlandse gesichiedenis wel bekend zijn.

tegenargument

weerlegging

Dus...

Tegenargument ontkracht argument.

Weerlegging ontkracht tegenargument.

Doel = krachtiger maken van jouw betoog om anderen te overtuigen.

Leerdoelen 3.4

• Een betogende tekst schrijven.
• Blokjesschema voor opbouw argumentatie.
• Hoe je argumentatie controleert => want, maar, echter.
• Hoe je overtuigend en actief schrijft.

Schema (p. 198 en 199)

Standpunt/mening: ________________________________

want...	want...	maar ....
argument 1	argument 2	tegenargument
toelichting/voorbeeld	toelichting/voorbeeld	echter... weerlegging

Schrijfstijl betoog

Leertekst op pagina 201/202

Actieve zinnen: het onderwerp doet iets.

In het onderzoek wordt aangetoond dat ...

Het onderzoek toont aan dat ...

Hoe controleer je of 

maak je zelf een argumentatie.

Stap 1: argument AUB

Noteer de stelling: .................

A: noteer het argument bij de stelling (want)

U: noteer de uitleg bij het argument of

B: noteer het voorbeeld bij het argument

Stap 2: weerlegging

Het standpunt/mening is..................

Het argument is .................. (want)

Vul aan:

Het tegenargument is ................... (maar)

Stap 3: weerlegging

Het standpunt/mening is..................

Het argument is .................. (want)

Het tegenargument is ................... (maar)

Vul aan:

De weerlegging is ........................ (echter)

Handige pagina's

Pagina's 251, 252 en 253 

achterin je leerwerkboel deel A.

Succes!

Toelichting

Deze LessonUp leidt je door de paragrafen heen die getoetst worden: 1.3, 2.3, 3.3 en 3.4.

Het is geen vervanging van de leerstof in het boek en geen vervanging van de oefeningen die je als huiswerk hebt gemaakt. Het is een hulpmiddel.