H3.6 De parlementaire democratie

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Thema 3 Politiek

Vandaag gaan we het hebben over:

• De belangrijkste kenmerken van onze democratie
• Onze rechten en plichten/ grondwet
• Heb jij invloed op de politiek?

H3.6 De Parlementaire Democratie

Mag de politie je zomaar oppakken?

1. Ja
2. nee

Iedereen heeft het recht om te demonstreren.

1. Ja
2. Nee

Iedereen mag zeggen wat hij of zij vind, ook als is het discriminerend.

1. Ja
2. Nee

1)De grondwet.

2)Verdeling van de politieke macht in drie onderdelen (trias politica).

3)De hoogste macht bij het parlement.

De belangrijkste kenmerken van onze democratie:

Grondwet

Hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers én de overheid.

In de grondwet staan grondrechten / mensenrechten.

De grondwet

De grondwet

Voorbeelden van grondrechten / mensenrechten:

• De politie mag je niet zomaar oppakken.
• Iedereen heeft recht op een vrije meningsuiting.
• Iedereen heeft kiesrecht.
• Iedereen heeft recht op gelijke behandeling.

De grondwet

Plichten

Tegenover grondrechten staan ook plichten.

Voorbeelden:

• Belasting betalen
• Leerplicht

Plichten

Om te voorkomen dat een groep te veel macht krijgt, is de macht gescheiden in drie onderdelen

Scheiding van machten/ Trias politica

Het parlement beslist over wetsvoorstellen = Wetgevende macht

in Nederland het parlement (de Eerste en Tweede Kamer). Zij stellen de wetten en regels op.

De ministers voeren de wetten uit = Uitvoerende macht

in Nederland de regering (ministers, minister-president en de koning). Zij voeren de wetten uit.

De rechters beoordelen of overheid en burgers zich aan de wet houden = Rechterlijke macht

(in NL: Openbaar Ministerie) Zij vervolgen mensen die de wetten overtreden. 

• Het parlement (de mensen op wie wij stemmen) moet elk wetsvoorstel goedkeuren.
• Het parlement heeft daardoor meer macht dan de ministers.
• Daarom noemen we onze democratie een parlementaire democratie.

Waarom heet Nederland een Parlementaire democratie?

De combinatie van een parlementaire democratie, grondwet en trias politica maakt Nederland een rechtsstaat.

Rechtsstaat

Een land waarin de rechten en plichten van burgers én van de overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd.

Parlementaire democratie en rechtsstaat

Politici moeten rekening houden met de mening van de burgers:

• Politici moeten ervoor zorgen dat ze de wensen van de burgers kennen om gekozen te worden.
  
• Ze spreken met burgers die hun zorgen uiten.
• Er zijn pressiegroepen als het LAKS, Greenpeace en Youth for climate die invloed kunnen uitoefenen door te lobbyen.

Invloed op politiek

Waarom is de macht gescheiden in drie onderdelen?

1. Het is overzichtelijk.
2. Er bestaat geen vierde (quattuor) politica.
3. Om er voor te zorgen dat de burgers de meeste macht hebben.
4. Om te voorkomen dat een groep te veel macht krijgt.

Hoe kun jij invloed uitoefenen op de politiek?

Waarom noemen we Nederland een Parlementaire democratie?

Een land waarin de rechten en plichten van burgers én van de overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd.

1. Grondwet
2. Rechtstaat
3. Scheiding van de machten
4. Parlementaire democratie

Zelfstandig werken                         Extra uitleg? Vragen?

• Lezen H3.6 De parlementaire democratie
• Opdrachten maken 1 tot en met (12 niet) 13