6.4: Nederland na de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welke rol speelt de overheid in de verzorgingsstaat?

1. Zorgt voor sociale voorzieningen
2. Beperkt de vrijheden van burgers
3. Biedt enkel belastingverminderingen
4. Reguleert alleen de economie

Welke van de onderstaande politici is populistisch?

1. Mark Rutte
2. Geert Wilders
3. Wopke Hoekstra
4. Sigrid Kaag

Wat is een multiculturele samenleving?

1. Een samenleving zonder migranten.
2. Een samenleving met diverse culturen.
3. Een samenleving met één cultuur.
4. Een samenleving zonder tradities.

6.4: Nederland na de Koude Oorlog

In de jaren '80 kwam er kritiek op de verzorgingsstaat tijdens economisch mindere tijden, mede vanwege toegenomen individualisering. Dankzij het poldermodel groeide de economie gestaag door. Nederland werd een multiculturele samenleving waarin culturen vooral langs elkaar heen leefden. Op immigranten kwam kritiek vanuit populisten. Zij maakten zich ook zorgen over de Nederlandse identiteit, die door nieuwe media en globalisering wordt beïnvloed. 

Leerdoelen 6.4

6.4A: Je kunt verklaren waarom er door de individualisering van de samenleving kritiek komt op de verzorgingsstaat die vanaf de jaren zestig in Nederland is ontstaan.

6.4B: Je kunt uitleggen wat het poldermodel te maken heeft met het oplossen van economische problemen in Nederland.

6.4C: Je kunt de opkomst van populistische politieke partijen verklaren aan de hand van de opkomst van Pim Fortuyn.

6.4D: Je kunt beargumenteren of je van mening bent dat de multiculturele samenleving wel of niet is mislukt.

6.4E: Je kunt uitleggen door welke twee ontwikkelingen de discussie over de identiteit van Nederland extra belangrijk is geworden.

6.4F: Je herkent de twee staatshoofden van Nederland in de eenentwintigste eeuw.

Kritiek verzorgingsstaat

• Slechte economie in jaren '80, honderdduizenden werklozen
• Minder mensen met baan moeten uitkeringen meer mensen betalen
• Door ontzuiling ontstaat individualisering samenleving
• Niet meer vanzelfsprekend om voor zwakkeren te zorgen
• Strengere eisen uitkeringen

6.4A

Poldermodel

• Samenwerking tussen overheid, werkgevers en vakbonden om economische problemen op te lossen = poldermodel
• Loonmatiging zorgt voor goedkopere NL'se producten en snelle groei economie!

6.4B

Multiculturele samenleving

• Gastarbeiders werden bij crisis als eerste ontslagen, beeld ontstaat dat zij van uitkering leven
• Overheid doet niets aan problemen, o.a. werkloosheid
• Beeld van multiculturele samenleving klopt niet, nieuwe soort verzuiling waarin culturen naast elkaar leven!

6.4D

Ontstaan populisme

• Sommige immigranten zorgden voor problemen, overheid doet er niets aan
• Politici snel beschuldigd van discriminatie!
• Mensen verliezen vertrouwen in politiek, gaan stemmen op populistische partijen.

6.4C

Kenmerken populisme

• Zeggen 'te doen wat het volk wil'
• Vaak kritiek op immigranten
• Worden vaak in korte tijd heel populair, maar verliezen die als ze hun beloftes niet waarmaken
• Voorbeeld: Pim Fortuyn. Was erg negatief over islam, zei op te komen voor de 'gewone mensen'. Vermoord in 2002.

6.4C

Identiteit onder druk

• Steeds meer discussie: wat is de identiteit van Nederland?
• Onder druk door:
• Komst van nieuwe media en internet
• Globalisering, waardoor er meer overeenkomsten zijn tussen landen, volken en culturen.

6.4E

Beatrix

Willem-Alexander

6.4F

Leg uit welke kritiek op de verzorgingsstaat in de bron zichtbaar is.

Noem een onderdeel van de Nederlandse identiteit

Hoe komt het dat de Nederlandse identiteit onder druk staat?

De Multiculturele samenleving in Nederland is mislukt.

Helemaal mee eens

Mee eens

Neutraal

Mee oneens

Helemaal mee oneens

Het is goed dat wij in Nederland zorgen voor de zwakkeren in de samenleving (verzorgingsstaat)

Helemaal mee eens

Mee eens

Neutraal

Mee oneens

Helemaal mee oneens

Leg uit waarom Donald Trump vaak als een populist gezien wordt.

Waarom was er kritiek op de verzorgingsstaat?

1. Stijgende kosten van sociale voorzieningen
2. Toename van werkgelegenheid
3. Hogere belasting voor grote bedrijven
4. Verbetering van de gezondheidszorg

Hoe heet het overleg tussen werkgevers, werknemers en overheid?

1. Sociaal Akkoord
2. Werkgeversoverleg
3. Collectieve Arbeidsovereenkomst
4. Poldermodel

Wat benadrukken populisten vaak?

1. Belang van internationale samenwerking
2. Stabiliteit boven verandering
3. Focus op technocratische oplossingen
4. Ongelijkheid tussen elite en gewone mensen

Een gevolg van globalisering is?

1. Afname van culturele diversiteit
2. Minder migratie tussen landen
3. Verhoogde internationale samenwerking
4. Toename van lokale productie