APARTHEID

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

APARTHEID

NEDERLANDSE KOLONISTEN 

​

In 1652 was een groep Nederlandse kolonisten op weg naar India. Zij maakten een tussenstop in Zuid-Afrika om hun schepen weer vol te laden met drinkwater en eten. Ze bouwden een tijdelijke nederzetting, en dat was het begin van Kaapstad (nu de één na grootste stad van het land). Het beviel de Nederlanders goed in deze nederzetting! Het land was vruchtbaar en bood veel mogelijkheden voor landbouw en veeteelt. Bovendien lag het heel gunstig voor de handel. De blanken voelden zich thuis en besloten er te blijven. Op steeds meer plekken verjoegen ze de zwarte inwoners. De strijd was ongelijk, want de blanken hadden geweren en kanonnen en de

BOERENOORLOG De Nederlandse kolonisten in Zuid-Afrika noemen we ‘Afrikaners’. In de loop van de jaren kwamen ook andere Europeanen en Aziaten naar het gebied rond Kaapstad. Zoals een paar honderd jaar later de Engelsen, die op een gegeven moment de macht wilden in plaats van de Nederlanders. Daardoor kwam er in 1899 oorlog tussen de Afrikaners en de Engelsen, die de ‘Boerenoorlog’ wordt genoemd. In deze oorlog werden 6.000 Afrikaners en 22.000 Engelsen gedood. De oorlog werd uiteindelijk gewonnen door de Engelsen.

ONDERDRUKKING

 

De onderdrukking door de blanken ging ondertussen door en riep bij de zwarte en gekleurde mensen steeds meer boosheid en verontwaardiging op. In 1912 richtte een groep zwarte mensen het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) op. Het ANC wilde het leven van de zwarte mensen verbeteren. Zij probeerden met de blanke regering te praten, zodat de zwarte bevolking weer meer te zeggen zou krijgen over hun eigen land. Maar de blanken luisterden er niet naar. Het werd in de loop der jaren juist erger, want de zwarte mensen kregen steeds minder rechten. In 1948 werd uiteindelijk zelfs de ‘apartheid’ vastgesteld in de wet.

Apartheid hield in dat zwarte mensen gescheiden van de blanken moesten leven. De blanke mensen kregen steeds het beste deel en de zwarte mensen het slechtste. Hoewel er veel minder blanke mensen waren (maar 14 procent van alle inwoners), hadden zij toch het grootste deel van het land (87 procent van

de totale oppervlakte). Alleen de blanken mochten stemmen. 

De zwarten moesten wonen in speciale gebieden: de thuislanden. Daarvan waren er tien. Ze kregen aparte scholen en winkels, moesten apart zitten in de bus en hadden zelfs aparte toiletten. Zwarte mensen mochten zich niet vrij bewegen in hun eigen land en hadden zelfs een pasje nodig van de overheid om in ‘blank gebied’ te mogen komen. Ze kregen de slechtst betaalde banen die vaak ver weg waren van waar ze moesten wonen. Om dichter bij hun werk te wonen, bouwden ze krottenwijken aan de randen van de steden. Deze worden de townships genoemd. Daar wonen nu nog steeds miljoenen mensen in slechteleefomstandigheden.

ALLERLEI WETTEN

Tijdens de apartheid golden er allerlei wetten. Bijvoorbeeld:

De Ontuchtwet en de Wet op verbod van gemengde huwelijken:

Mensen met een verschillende huidskleur mochten niet met elkaar trouwen of seks met elkaar hebben, om het blanke ras zuiver te houden.

De wet op aparte gerieven:

Deze wet regelde dat er bijvoorbeeld aparte stranden en bioscopen kwamen voor blanke, zwarte en gekleurde

mensen. Op allerlei plekken, zoals in parken, bij winkels

en in restaurants, hingen borden met de tekst: ‘Slegs vir

blanken’ (alleen voor blanken).

De wet op werkgelegenheid:

Deze wet regelde dat voor de blanke mensen de betere

banen werden gereserveerd.

Tijdens de apartheid kregen de scholen voor blanke

kinderen veel meer geld dan de scholen voor zwarte

kinderen. Ook de gezondheidszorg was voor de blanken

veel beter geregeld. Veel zwarte mensen konden niet

eens een dokter betalen. Als mensen protesteerden of in verzet kwamen tegen de apartheid, werden ze in de gevangenis gegooid

In de jaren van de apartheid kwamen meer en meer mensen in opstand. Het ANC kreeg steeds meer leden. De mensen wilden dat er iets zou veranderen!

In 1960 gebeurde er iets dat de wereld schokte.

Na demonstraties van zwarte mensen, schoot de blanke politie ‘zomaar’ 69 ongewapende zwarte mensen dood in het stadje Sharpeville.

In de periode daarna werd de strijd heftiger.

Duizenden zwarte mensen werden gearresteerd en opgesloten en het ANC werd verboden.

EINDELIJK AFGESCHAFT

MAAR...

De regering van Zuid-Afrika kwam er steeds meer alleen voor te staan. Andere landen over de hele wereldwilden niks meer met het apartheidsbewind te maken hebben en besloten daarom om niet meer met Zuid-Afrika te handelen. In september 1989 kreeg Zuid-Afrika een nieuwe president: Frederik Willem de Klerk. Hij wilde een einde maken aan het geweld in zijn land. De blanke regering begon langzaam anders te denken over de apartheid. 

De regering zocht toenadering tot de zwarte bevolking. In 1990 werd 

het ANC weer toegestaan.

In 1991 werd de apartheid uiteindelijk afgeschaft. Iedereen is sindsdien 

officieel gelijk. Maar in de praktijk is er nog steeds wel ongelijkheid en 

strijd tussen zwarte en blanke mensen.

Vragen

VRAGEN

• Hoe kwamen de eerste Nederlanders in Zuid-Afrika terecht? In welk jaar was dat?

• Noem een paar voorbeelden van dingen die gescheiden waren voor zwart en blank tijdens de apartheid.

• Hoe zijn de townships (krottenwijken) ontstaan?

• Wat gebeurde er in 1960 in Sharpeville?

• In welk jaar werd de apartheid afgeschaft? Hoe lang is dat nu geleden?