3 vmbo-k/pm 7.4 Stevigheid en beweging: spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

7.4 Spieren

wat gaan we vandaag doen?

herhalen 7.2 en 7.3

bespreken huiswerk

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 7.4 Spieren

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

combinatietoets thema 5 Regeling en thema 6 Zintuigen op maandag 17 mei! Op school op je iPad

Tip: kijk biologie met Joost

7.2 kraakbeenweefsel en beenweefsel

kraakbeenweefsel is stevig en goed buigzaam

beenweefsel is heel stevig en een beetje buigzaam

Er zijn een aantal overeenkomsten en verschillen tussen beide weefsels.

7.2 kraakbeenweefsel en beenweefsel

kraakbeenweefsel:

- bevat tussencelstof

- kraakbeencellen liggen in groepjes bij elkaar in de tussencelstof

- in neus en oorschelpen

7.2 Kraakbeenweefsel en beenweefsel

beenweefsel

- bevat ook tussencelstof

- tussencelstof bestaat uit kalkzouten en lijmstof

- kalkzouten zorgen voor stevigheid

- lijmstof maakt het beenweefsel een beetje buigzaam

- beencellen liggen in kring rond kleine kanaaltjes

7.2 Kraakbeenweefsel en beenweefsel

veranderingen in het skelet

- bij baby's bestaat het skelet voornamelijk uit kraakbeenweefsel

- tijdens de groei wordt het kraakbeenweefsel voor een deel vervangen door beenweefsel

- bij minderen bevat de tussencelstof van beenweefsel nog veel lijmstof

- bij ouderen bevat het beenweefsel weinig lijmstof: de botten zijn minder buigzaam en kunnen sneller breken

7.3 Beenverbindingen

De beenderen van het skelet zijn op verschillende manieren met elkaar verbonden.

Je hebt:

- beweeglijke verbindingen

- onbeweeglijke verbindingen

7.3 Beenverbindingen

Er zijn 4 manieren waarop beenderen met elkaar verbonden zijn:

- vergroeid (heiligbeen)

- door een naad (schedel)

- door kraakbeen (wervels)

- door gewrichten

7.3 Beenverbindingen

de bouw van een gewricht:

- gewrichtskogel

- gewrichtskom

- kraakbeenlaagje tussen beide botten

7.3 Beenverbindingen

bouw van een gewricht:

- gewrichtskapsel: zorgt ervoor dat de botten bij elkaar blijven

- gewrichtssmeer wordt gemaakt door gewrichtskapsel: houdt het gewricht soepel

7.3 Beenverbindingen

Bij veel gewrichten zitten stevige kapselbanden om het gewricht heen.

Deze helpen mee om de botten op hun plaats te houden.

7.3 Beenverbindingen

Er zijn verschillende typen (soorten) gewrichten:

- kogelgewricht

- rolgewricht

- scharniergewricht

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je vertellen waaruit spieren zijn opgebouwd

- kan je vertellen hoe de werking van een spier verloopt

- kan je vertellen wat antagonisten zijn en kan je een voorbeeld hiervan geven

7.4 Spieren

spieren zorgen ervoor dat je kan bewegen

spierstelsel = alle spieren bij elkaar

7.4 Spieren

bouw van een spier:

- spier zit met een pees vast aan het bot

- om de spier heen ligt een laag bindweefsel: de spierschede

- het bindweefsel zorgt voor stevigheid van de spier

7.4 Je spieren

een spier bestaat uit een aantal spierbundels

een spierbundel bestaat uit een aantal spiervezels

een spiervezel is ontstaan door de samensmelting van een heleboel spiercellen

7.4 Spieren

werking van een spier:

- o.i.v. een elektrische impuls kunnen de spiervezels zich samentrekken: een spier wordt dan korter en dikker

- omdat de spier vast zit met een pees aan verschillende botten, worden deze botten naar elkaar toe getrokken als een spier zich samentrekt: de botten bewegen

7.4 Spieren

antagonisten:

- spieren kunnen zich alleen samentrekken; ze kunnen een bot niet terugduwen

- daarom moeten spieren samenwerken

antagonisten = spieren waarvan het samentrekken een tegengesteld effect heeft

VRAGEN??

zelf aan de slag

opdracht 21 en 22 maken

herhalen leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je vertellen waaruit spieren zijn opgebouwd

- kan je vertellen hoe de werking van een spier verloopt

- kan je vertellen wat antagonisten zijn en kan je een voorbeeld hiervan geven