Hekserij

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Bronnenonderzoek

1. Ding dong de heks is niet dood

Artikel - De Standaard

Richtvragen - bundel p.3

Modelantwoorden (1)

Waarom stelt Kristof Smeyers dat het beeld van de heks als protofeministe of als wrattenvrouwtje problematisch is?

Modeloplossing: Smeyers stelt dat beide beelden te simplistisch zijn en de echte complexiteit van de historische heksenvervolgingen verbergen. Het beeld van de heks als rebelse vrouw reduceert slachtoffers tot symbolen en verstoort ons begrip van het fenomeen. Door deze reductie wordt het verleden verdraaid, wat ook invloed heeft op hoe we hedendaagse vervolgingen begrijpen.

Vraag: Hoe verklaart het artikel dat heksenvervolgingen plaatsvonden in de 16de en 17de eeuw en niet in de middeleeuwen?

Modeloplossing: Het artikel legt uit dat heksenvervolgingen vaak foutief worden geassocieerd met de middeleeuwen, terwijl deze voornamelijk in de vroegmoderne tijd plaatsvonden. Deze processen waren geen systematische uitroeiing van vrouwen, maar chaotische uitingen van angst, burenruzies en bijgeloof die in die tijd leefden.

Modelantwoorden (2)

Vraag: Wat bedoelt Smeyers met de uitspraak dat een mogelijke heksenjager in ieder van ons schuilt?

Modeloplossing: Smeyers verwijst naar de menselijke neiging om anderen te beschuldigen of te veroordelen, vaak ingegeven door angst of onzekerheid. Hij benadrukt dat de verantwoordelijkheid voor vervolgingen niet alleen bij de staat lag, maar dat sociale spanningen en menselijke drijfveren ook een grote rol speelden.

Vraag: Waarom zijn publieke verontschuldigingen voor heksenvervolgingen volgens het artikel problematisch?

Modeloplossing: Publieke verontschuldigingen kunnen de complexiteit van de heksenvervolgingen reduceren tot simpele schuldvragen en kunnen de slachtoffers als symbolen hergebruiken zonder hun historische context volledig te erkennen. Smeyers ziet dit als een oppervlakkige, symbolische actie die het fenomeen verder vervormt.

Vraag: Hoe beïnvloeden stereotiepe beelden van heksen ons begrip van hedendaagse vervolgingen wereldwijd?

Modeloplossing: Stereotiepe beelden maken historische slachtoffers monddood en verbergen de sociaaleconomische en culturele oorzaken van hedendaagse vervolgingen. Dit leidt ertoe dat we niet beseffen dat hekserij vandaag nog steeds als excuus wordt gebruikt voor geweld tegen kwetsbare groepen, zoals in sommige delen van Afrika, Azië en Zuid-Amerika.

2. Stereotypen?

Modelantwoorden

Oudere, 'lelijke' vrouwen met puntneuzen en wratten <-> soms ook erg knappe vrouwen (La Bruja)!

Veel van deze afbeeldingen tonen heksen als oudere vrouwen met overdreven fysieke kenmerken, zoals een kromme neus en een gebogen houding, wat bijdraagt aan het stereotype van de heks als een afstotelijk persoon.

Heksen op bezems

De afbeeldingen tonen vrouwen die op bezems vliegen, wat een bekend symbool is van heksen. Dit idee van heksen die vliegen op bezems stamt uit volksverhalen en draagt bij aan het beeld van heksen als bovennatuurlijk en gevaarlijk.

De aanwezigheid van demonen of duivelse figuren

In sommige afbeeldingen zien we heksen omringd door demonische figuren of zelfs in gezelschap van de duivel, wat hun verbinding met kwade machten en zwarte magie benadrukt. Dit sluit aan bij het stereotype dat heksen in een pact met de duivel zouden zijn.

Heksenketels en het brouwen van toverdranken

Een aantal afbeeldingen toont heksen rond een ketel, waarin zij vermoedelijk een 'toverdrank' brouwen. Dit versterkt het stereotype dat heksen magische brouwsels maken om anderen kwaad te doen.

Nachtelijke rituelen en sabbatvieringen

3. Malleus Maleficarum

1. Wie was de auteur van de Malleus Maleficarum, en wat was zijn rol binnen de kerk?

(Zoek naar de achtergrond van Heinrich Kramer, zijn beroep, en zijn rol als inquisiteur.)

2. Wat waren de redenen van Heinrich Kramer om de Malleus Maleficarum te schrijven?

(Ontdek de context en motivatie achter het werk en wat Kramer ermee wilde bereiken.)

3. Waarom werd de Malleus Maleficarum beschouwd als een belangrijk en invloedrijk werk in de heksenvervolgingen?

(Onderzoek waarom dit boek wijdverspreid werd en hoe het een rol speelde in de vervolging van vermeende heksen.)

4. Hoe beschrijft de Malleus Maleficarum het proces tegen vermeende heksen?

(Zoek naar informatie over de inhoud en structuur van het boek, zoals de richtlijnen voor het opsporen en berechten van heksen.)

5. Welke invloed heeft de Malleus Maleficarum gehad op de Europese samenleving in de 16e en 17e eeuw?

(Verken hoe het boek werd gebruikt door autoriteiten en welke impact het had op de heksenprocessen en de samenleving.)

(https://nl.wikipedia.org/wiki/Heksenhamer)

https://historiek.net/heksenhamer-handboek-heksenvervolging/78356/

Modelantwoorden (1)

Wie was de auteur van de Malleus Maleficarum, en wat was zijn rol binnen de kerk?

Heinrich Kramer was een Dominicaanse priester en inquisiteur. Zijn rol binnen de kerk was het bestrijden van ketterij, en hij was vooral actief in het vervolgen van personen die van hekserij werden beschuldigd.

Wat waren de redenen van Heinrich Kramer om de Malleus Maleficarum te schrijven?

Hij schreef de Malleus Maleficarum om een handleiding te bieden voor het identificeren en vervolgen van heksen. Hij geloofde sterk in het bestaan en de gevaren van hekserij en wilde de kerkelijke en wereldlijke autoriteiten voorzien van instrumenten om hekserij effectief te bestrijden.

Waarom werd de Malleus Maleficarum beschouwd als een belangrijk en invloedrijk werk in de heksenvervolgingen?

Het boek werd snel verspreid en wijdverbreid geaccepteerd als het standaardwerk voor de heksenvervolgingen. Het bood een gedetailleerde handleiding voor het opsporen, ondervragen en berechten van vermeende heksen, wat leidde tot intensievere vervolgingen in Europa. Het boek droeg bij aan de massahysterie rond hekserij in de 16e en 17e eeuw.

Modelantwoorden (2)

Hoe beschrijft de Malleus Maleficarum het proces tegen vermeende heksen?

Het boek beschrijft in detail hoe heksen moesten worden opgespoord, verhoord en gestraft. Het bevatte richtlijnen voor het herkennen van tekenen van hekserij, methoden om bekentenissen af te dwingen, en specifieke procedures voor het proces. Dit maakte het een praktisch handboek voor inquisiteurs en rechters

Welke invloed heeft de Malleus Maleficarum gehad op de Europese samenleving in de 16e en 17e eeuw?

De Malleus Maleficarum had een enorme invloed op de heksenvervolgingen in Europa. Het boek werd door zowel religieuze als seculiere autoriteiten gebruikt om hekserij actief te vervolgen, wat leidde tot duizenden terechtstellingen en het verspreiden van angst voor hekserij. Het werk legitimeerde ook het gebruik van marteling om bekentenissen af te dwingen, wat een standaardprocedure werd tijdens de heksenprocessen.