De Griekse stadstaten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Griekse stadstaten

Tijdvak van de Grieken & Romeinen

Het tijdvak van de Grieken & Romeinen 3000 v. Chr. tot 500 n. Chr. 

Rechts zie je het tijdvak-icoon. 

Dit plaatje hebben we in Nederland uitgekozen als symbool voor de tijd van Grieken & Romeinen. 

• Welke taal staat er op de achtergrond?
• Wat moet het witte gebouw voorstellen?
• Herken ik deze vorm in moderne gebouwen?

U.S. Supreme Court (foto opdracht)

De hoogste rechtbank in de Verenigde Staten. Gebouwd in het jaar 1935.

Deze bouwstijl noemen we neo-classicisme. Wat ruwweg vertaalt als de nieuwe klassiekers.

Griek-Romeinse bouwstijl

1. Zoek op het internet hoe de Grieks-Romeinse bouwstijl genoemd wordt.
2. Zoek naar ten minste twee voorbeelden van Grieks-Romeinse bouwstijl uit de oudheid (dus tussen 3000 v.C. en 500 n.C)
3. Zoek naar ten minste twee voorbeelden van Grieks-Romeinse bouwstijl uit latere tijden (dus na 500 n.C.)

Tijdvak icoon

1. Beschrijf alle onderdelen van het tijdvakicoon die je kan zien.
2. Probeerd van elk onderdeel uit te leggen waarom we dit gekozen hebben om als symbool te staan voor dit tijdvak.

Wat weet jij eigenlijk van Griekenland?

Leerdoel

- Wat zijn Griekse Stadstaten?

- Waarom Stichtten de Grieken koloniën?

Het oude Griekenland

• Griekenland was geen geheel, maar bestond uit zelfstandige stadstaten.

• Ontstonden rond 800 v.C.

• Er waren ontzettend veel van deze stadstaten

• Veel gebergten tussen deze stadstaten. 

Stadstaat:

Een zelfstandige stad met het landbouwgebied eromheen noemen we een stadstaat.

Athens

Sparta

Griekse Rijk

• landbouwstedelijke samenleving
• Geen aaneengesloten staat
• Het landschap is bergachtig met veel eilanden

• zelfstandige stadstaten
• Elke stadstaat had zijn eigen bestuur en leger, er waren wel grote overeenkomsten tussen stadstaten

Overeenkomst tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

• Taal
• Godsdienst
• Cultuur

Verschil tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

• Wetten en regels
• Bestuursvormen

Herhaling

Wat is een stadstaat?

Welke stadstaten ken je?

De bergen zorgden ervoor dat mensen niet makkelijk contact met elkaar hadden.  

Daardoor ontstond er niet één groot rijk zoals ....

In plaats daarvan waren er allemaal verschillende ....

Zo’n stadstaat noemden de Grieken een ...

stadstaten

Egypte

Polis

Waar of niet waar?

De verschillende stadstaten in Griekenland hadden allemaal dezelfde wetten en bestuur.

Niet waar

Waar

Elke stadstaat had zijn eigen...

Regering

Taal

Leger

Godsdienst

Waarom stichtten Grieken kolonies? 

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

Kolonies buiten Griekenland 

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

• Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)

• Een mislukte oogst betekende al snel een hongersnood
• Wat gaan de Grieken doen?

Kolonie

• Gebied buiten je eigen land waar je de baas bent.

• De Grieken gingen naar de koloniën om er:

1. te wonen
2. te werken
3. te handelen
4. grondstoffen verzamelen
   

Wat was de (Griekse) kolonisatie? Noem een voorbeeld van een Griekse kolonie buiten het huidige Griekenland.

Oorzaak en gevolg

Oorzaak: de reden dat iets gebeurt.

Gevolg: wat erna komt.

Voorbeeld:

• De Grieken hebben weinig landbouwgrond.
• De Grieken gaan koloniseren in bijvoorbeeld Noord-Afrika.

Weet je het nog?

Beantwoord voor jezelf de volgende vragen:

• Wat is een stadstaat?
• Noem twee voorbeelden van grote stadstaten.
• Wat is een kolonie?

In de tijd van kolonisatie (het koloniseren)

• De kolonies waren zelfstandige staten (stadstaten). 
• Tussen de kolonies en het 'moederland' ontstond zoveel handel dat de Grieken rond 550 v. Chr. geen nieuwe kolonies meer stichten.

• Door de Griekse kolonies raakte de mensen in het Middellandse Zeegebied bekend met de Griekse cultuur (zoals: mythologie, beeldhouwkunst, enz.)

Koloniseren (kolonisatie) betekent kolonies (een gebied stichten)

Zet op de juiste plek in de piramide

Samenleving van Athene

Mannen uit de stadstaat

Vrouwen

Slaven

Vreemdelingen

Combineer de eigenschappen met de juiste stadstaat!

Athene

Sparta

Sterk landleger

Sterke vloot

Democratie

Aristocratie

Leger belangrijk

Cultuur belangrijk

a. Het Griekse woord voor stadstaat.
b. heeft te maken met bestuur
c. Situatie waarin de adel de samenleving bestuurt.
d. Zelfstandige staat die bestaat uit een stad met het omliggende gebied.
e. De situatie waarin een koning aan het hoofd staat.

Polis

Politiek

Aristocratie

Stadstaat

monarchie

Aristocratie

Monarchie

Tirannie

Democratie

Een stadstaat waarin een vorst de macht heeft.

Een stadstaat waarin een groep van aanzienlijke mensen de macht hebben.

Een stadstaat waarin één persoon de macht greep zonder zich aan de wetten te houden. 

Een stadstaat waarin de burgers stemmen voor wie de macht mag hebben.

Mythe

Kolonie

stadstaat

indirecte democratie

Directe democratie 

mensen stemmen zelf voor of tegen een plan. 

Griekse stad met gebied er om heen.

verhaal over verzonnen goden en wezens

Stemmen op mensen die namens ons het land besturen.

Grondgebied van een Griekse stadstaat buiten Griekenland. 

Athene

Sparta

Democratische stadsstaat

militaristische stadstaat

Tirannie

Democratie

Aristocratie

monarchie

Een groep mannen met aanzien beslissen over het bestuur van de stadstaat

Een tiran beslist over het bestuur van de stadstaat.

Burgers mogen stemmen over belangrijke beslissingen over het bestuur van de stadstaat.

Een vorst beslist over het bestuur van de stadstaat.

Maak de goede combinaties tussen het begrip en de betekenis.

begrip	betekenis
	De kunst en de gewoontes van een volk.
	Gebied van een Griekse stadstaat buiten Griekenland.
	Een land dat niet groter is dan een stad.
	Iedereen mag meebeslissen over het bestuur.
	Iedereen mag voor of tegen een plan stemmen. De meeste stemmen gelden.
	Iedereen mag de mensen kiezen die het land gaan besturen.

cultuur

kolonie

stadstaat

democratie

directe democratie

indirecte democratie

Sociale lagen in de Griekse stadstaten

Slaven

Vrouwen

Vrije mannen

Burgers

Vreemdelingen

even een bekende stadstaat: Sparta

• Een koning is de baas (monarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

waarom is het belangrijk om een goed leger te hebben?

Stadstaat: Sparta

Sparta kende drie sociale groepen:

1. Mannen en vrouwen geboren in Sparta.
2. Overwonnenen. Zij woonden in gebieden die door Sparta waren onderworpen.
3. Bewoners van stadstaatjes verder van Sparta af.

Democratie in stadstaat Athene	Democratie in Nederland
Iedereen mag stemmen (meebeslissen), behalve... - vrouwen - kinderen - slaven - vreemdelingen uit andere stadstaten Kortom, alleen vrije volwassen mannen waarvan beide ouders uit Athene kwamen mochten stemmen en bezaten dus het burgerschap ( ± 10% van de mensen was burger )	Iedereen mag stemmen (meebelissen), behalve... - Jongeren onder de 18 jaar. - Mensen zonder Nederlands paspoort

Democratie in de stadstaat Athene en in Nederland:

Volgende dia: verdere uitleg democratie in Athene

Vier sociale groepen in Athene

1. vrije mannen die in de stadstaat Athene waren geboren.
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. slaven

stadstaat Athene

tot 500 v.chr	na 500v.chr
kleine groep mannen (rijke mensen)	grotere groep mannen (burgers)
	democratie

Democratie in stadstaat Athene	Democratie in Nederland
Iedereen mag stemmen (meebeslissen), behalve... - vrouwen - kinderen - slaven - vreemdelingen uit andere stadstaten Kortom, alleen vrije volwassen mannen waarvan beide ouders uit Athene kwamen mochten stemmen en bezaten dus het burgerschap ( ± 10% van de mensen was burger )	Iedereen mag stemmen (meebelissen), behalve... - Jongeren onder de 18 jaar. - Mensen zonder Nederlands paspoort

Democratie in de stadstaat Athene en in Nederland:

Athene

Democratie

Wetenschap/ literatuur

meisjes vrouwen niet militair opgevoed.

Sparta

Aristocratie

militair

jongens en meisje werden militair getraind

(spartaans)

Sparta

Athene

Merken

                          

                                                                                                                            

                                                                          Sparta         

Sparta

Sparta (=monarchie)

Voorbeeld van een stad waar een koning aan de macht was: 

Sparta

Één persoon had het in Sparta voor het zeggen --> de koning

Leger was belangrijk 

Sparta

Sparta kende vier sociale groepen:

1. Mannen en vrouwen geboren in Sparta.
2. Overwonnenen. Zij woonden in gebieden die door Sparta waren onderworpen.
3. Bewoners van stadstaatjes verder van Sparta af.
4. Slaven.

Welke bestuursvormen had je in het Oude Griekenland

Hameren op aantekeningen

Stadstaten gaan koloniseren. Oorzaken:

1. Koloniseren: een gebied innemen wat eigenlijk niet van je is.

1. 20% van de grond in Griekenland is maar geschikt voor landbouw
2. bevolkingsgroei 
   

Stadstaat Athene 

Leerdoel

- Wat zijn Griekse Stadstaten?

- Waarom Stichtten de Grieken koloniën?

Wat weet je eigenlijk
van Griekenland?