5.3 De koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

5.3 De Koude Oorlog

De blokvorming tussen Oost en West

kaart Europa

Sovjet-Unie (communisme)	De Verenigde Staten (kapitalisme)
- Dictatuur (bijv. dictator Jozef Stalin) - Planeconomie (de staat bedenkt 5-jaren- plannen die behaald moeten worden) - Bijna geen verschillen tussen rijk en arm - Geen persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting - Bedrijven zijn in bezit van de staat die alles bepaald	- Gekozen leider (democratie) - Vrijemarkteconomie (vraag en aanbod) - Grote verschillen (rijk en arm) - Wel persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting; - Bedrijven in bezit van eigenaar die het bedrijf zelf het hebben opgebouwd.

Oorzaak ontstaan IJzeren Gordijn en Berlijnse muur: In WOII zijn Sovjetunie en VS nog bondgenoten en hebben samen de vijand nazi-Duitsland verslaan, waarna zij worden gezien als twee supermachten.

Maar de twee supermachten krijgen direct na de WOII ruzie.  

Reden? Oneens over hoe landen op de wereld moeten worden bestuurd (verschil van mening in politieke ideologieën). Beide landen willen hun eigen (politieke) systeem verspreiden. 

Volgende dia: kenmerken Koude Oorlog

Kenmerken Koude Oorlog

- Blokvorming (kapitalistisch Westblok en een communistisch Oostblok dat uitmondt in een koude/ kille relatie van 1945 tot 1991.

- De VS past containmentpolitiek (het indammen van communisme). Onderdeel hiervan is Marshall hulp. Met deze hulp konden westerse landen in Europa hun economie weer opbouwen (en dus handelen met de VS).

- 1945 tot 1991: periode van grote spanningen en angst (bv 1962 Cuba-crisis --> bijna derde Wereldoorlog), maar ook rustige periodes.

- Het westblok (de kapitalistische landen) verenigen zich in de NAVO,
waarop de Sovjetunie reageert door het Warschaupact met alle communistische landen op te richten.

De regel wordt: een aanval van een communistisch land op een kapitalistisch land is een aanval op alle kapitalistische landen (en anders natuurlijk om)

Gevolg: een angstaanjagende wapenwedloop met vooral kernwapens.

Tegenstelling tussen Oost en West

Omdat Duitsland de oorlog had verloren. Werd Duitslands verdeeld 2 landen: West en Oost-Duitsland. 

West-Duitsland (BRD) was Democratisch

Oost-Duitsland (DDR) was Communistisch

Berlijn werd ook verdeeld in West en Oost. 

Groeiende tegenstelling

In communistische landen waren de bewoners niet vrij. Daarom vluchtte veel  van deze mensen naar het westen. 

Om dit te voorkomen bouwde Oost-Europese landen een muur tussen Oost en West Europa. 

Deze muur werd zwaar bewaakt. Iedereen die over de muur wilde klimmen mocht gedood worden. Dit wordt ook wel het IJzeren Gordijn genoemd. 

Berlijn werd ook verdeeld in Oost en West. Hier werd de Berlijnse Muur gebouwd. 

De bouw van deze muren stopte de stroom van mensen van Oost naar West Europa. 

Berlijnse Muur

13 augustus 1961

Berlijnse Muur

IJzeren Gordijn

Waarom een muur?

• Inwoners Oost-Duitsland willen weg.
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.

Einde Koude Oorlog

In de jaren '80 gaan steeds meer mensen in comunnistische Oostbloklanden protesteren tegen de heersende dictators.

In 1989 valt de Berlijnse muur en worden en Oost- en West-Duitsland na ruim 40 jaar herenigd.

En wat gebeurt er met de Sovjetunie?

- Nieuwe naam: Rusland

- Er gaan veel nieuwe landen onstaan die vroeger bij de Sovjetunie hoorden. 

Video's

1. WieWatWanneer? De Koude Oorlog: van begin tot eind! - In 8 minuten!

2. Clipphanger - Wat is het ijzeren gordijn?

3. Histoclip - Berlijn en de Koude Oorlog