2V: Thema 5: BS 3: Genen en allelen (1/2)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5: BS 3: Genen en allelen (deel 1)

Hoe weet je of iemand echt de vader is?

DNA de code van leven?

Programma

-Terugblik 

-Uitleg BS 3: Genen & allelen

-Oefenopdracht 

-Afsluiting

Sleep het aantal chromosomen naar de juiste cellen (rode vakje)

46 chromosomen

46 chromosomen

46 chromosomen

  23 chromosomen

23 chromosomen

Leerdoelen

-Je kunt uitleggen hoe DNA is opgebouwd

-Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

DNA

-DNA is opgebouwd uit basen:

A-T-C-G

Basenparen:

A altijd met T

C altijd met G

Volgorde van de code bepaald de informatie 

Ezelsbruggetje

(als je in hoofdletters schrijft):

Rechte letters gaan samen (A-T)

Ronde letters gaan samen (C-G)

Woorden:

O - R - S - T

trots, rots, rot, stoort, troost

Je ziet hier een stukje DNA. Van elk basepaar is één base ingevuld. Welke volgorde past in de rij met vraagtekens?

1. A-T-C-G-C-A
2. C-G-A-T-A-C
3. G-C-T-A-T-G
4. T-A-G-C-G-T

Genen

Wat zijn genen? 

-bestaat uit duizenden baseparen

-kunnen meerdere genen nodig zijn voor één bepaalde eigenschap

Genen bevatten informatie voor het maken van eiwitten

Eiwitten

-regelen de kleur, vorm en werking van je lichaam

-Hormonen, kleurstoffen zijn voorbeelden van eiwitten

-Spieren worden opgebouwd uit eiwitten

(Meer hierover in BS 7):

-Het DNA bestaat uit genen

-In deze genen staat informatie voor het maken van eiwitten

-DNA wordt gekopieërd naar RNA

-RNA wordt 'vertaald' naar eiwitten

Allelen 

genvariant of allel = 

informatie op een gen ( of de invulling van de eigenschap)

allelenpaar = de 2 allelen van een gen

Wat als je heterozygoot bent voor een eigenschap?

-Sommige allelen zijn sterker dan anderen.

-Het allel voor krullend haar is in dit voorbeeld sterker, en uit zich dus in het fenotype

Allelen

Er zijn 2 genen nodig voor de oogkleur (gen A & gen B):

gen B: alle basenparen gelijk = 2 dezelfde allelen

bijv. A-T & A-T

gen A: kleine verschillen in baseparen = 2 verschillende allelen

bijv. C-G & A-T

Homozygoot/Heterozygoot

Homozygoot = 2 gelijke allelen voor een eigenschap

Heterozygoot = 2 verschillende allelen voor een eigenschap

Een man en een vrouw hebben beide 1 allel voor blond haar en 1 allel voor bruin haar. Ze krijgen samen een kind. Welke allelencombinaties zouden kunnen voorkomen bij dit kind?

1. alleen bruin-bruin
2. alleen blond-blond of bruin-bruin
3. alleen blond-bruin
4. blond-blond, bruin-bruin of blond-bruin

Aan de slag

-Maak opdracht 6 van BS 3

-Online methode

-> Klassikaal bespreken

Klaar?

Ga verder met opdr 1-4-5-10

Leerdoelen

-Je kunt uitleggen hoe DNA is opgebouwd

-Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

de volgende les

Huiswerk:

BS 3: opdracht: 1-4-5-6-10

Volgende les:

Groep 2: practicum hart

Groep 1 & 3: BS 3 vervolg