1W4 Het spier- en skeletstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

H1: check!

1. De chromosomen bevinden zich in (1.4.1)

a. het cytoplasma

b. het kernplasma

c. de celmembraan

d. de organellen

2. Cytoplasma bestaat uit (1.4.1): 

a. water met eiwitten

b. water met koolhydraten

c. water met celorganellen

d. antwoord a,b en c zijn juist

3. Welke stelling over chromosomen klopt? (1.4.1)

a. Ze liggen altijd in een wirwar in de kern

b. Ze bestaan uit DNA 

c. Een man heeft twee X-chromosomen

d. In een gewone lichaamscel zitten 23 chromosomen

4. Tussen de cellen van een weefsel ligt tussencelstof. Bij kraakbeen bestaat dit uit (1.4.3)

a. kalkachtige stoffen

b. bloedvaatjes

c. stevig,buigzaam materiaal

d. cytoplasma

5. Het bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een voorbeeld van (1.7): 

a. primaire preventie

b. secundaire preventie

c. tertiaire preventie

d. quartiaire preventie

4

Het spier- en skeletstelsel

Na deze les...

1 Kan je vier functies van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding van het skelet

Schrijf voor jezelf op en controleer tijdens de uitleg:

-Welke functies ken je al?

-waar bestaat botweefsel uit?

2.1 De functie van het skelet

1 bescherming van organen

hersenen, longen en hart, darmen worden door botten beschermd.

2.1 De functie van het skelet

2 vorm en stevigheid

het geeft het lichaam zijn houding en zorgt voor stevigheid van het lichaam

2.1 De functie van het skelet

3 beweging

• ze zijn een aangrijppunt voor spieren; hierdoor kunnen spieren aan botten trekken om ze te laten bewegen
• gewrichten zorgen ervoor dat botten kunnen bewegen

verschil botverbinding en gewricht

2.1 De functie van het skelet

4 aanmaak van bloedcellen

rode, witte cellen en bloedplaatjes worden in het rode beenmerg gemaakt

2.2 De bouw van botten

4 aanmaak van bloedcellen

rode, witte cellen en bloedplaatjes worden in het rode beenmerg gemaakt

beenvlies (periost)

1

compact bot

2

sponzig bot

3

beenmerg

4

Opdracht (15 min)

Lees 2.2 (p. 27-29)

 Beantwoord de vragen:

1. Uit welke 4 lagen bestaat bot? Welke functie heeft iedere laag?

2. Welke (tussencel)stof zit er tussen de botcellen?

3. Wat is het verschil in bouw en functie tussen botweefsel en kraakbeenweefsel?

Antwoorden hoor je bij de rest van de ppt

2.2 De bouw van botten

Bot heeft verschillende lagen: 

1. Botvlies

2. Compact deel

3. Sponzige bot

4. Beenmerg

Is bot dood weefsel?

2.2 De bouw van botten

1 Het botvlies ligt om het botweefsel

• het bevat bloedvaten en zenuwen
• het beschermt het bot
• het laat bot in de breedte groeien

2.2 De bouw van botten

2 In het compacte deel liggen de botcellen in kringen dicht bij elkaar

• botcellen krijgen voeding en zuurstof vanuit het kanaal, waar bloedvaten lopen (haverskanaal)

haverskanaal

h

2.2 De bouw van botten

3 In het sponzige deel liggen de botcellen verder uit elkaar waardoor holtes ontstaan.

• 4 rood beenmerg: de holte is gevuld met bloedvormende cellen
• 4 geel beenmerg: de holte is gevuld met vetweefsel

holte met beenmerg

b

2.2 De bouw van botten

Botcellen liggen in een tussencelstof van kalkzouten en lijmstof.

• kalk zorgt voor de stevigheid
• lijmstof zorgt voor buigzaamheid

2.2 De bouw van botten

Bij kraakbeen liggen de cellen in groepjes bij elkaar in een tussencelstof van

• lijmstof zorgt voor buigzaamheid
  
• vezels zorgen voor stevigheid

Kraakbeen zit om de uiteinden van botten, vangt grote druk op

0

Latijnse term (n4)

Baby's en kinderen hebben veel kraakbeen

Bij volwassenen en ouderen neemt het kraakbeen af

2.2 De bouw van botten

1 lange beenderen (pijpbeenderen)

lange botten met een verdikt uiteinde...

• armen en benen
• vingers en tenen

2.2 De bouw van botten

2 platte beenderen

platte botten hebben hun buitenlaag dicht bij elkaar:

• schedel
• borstbeen en ribben
• heupbeen

2.2 De bouw van botten

3 onregelmatige beenderen

botten met een aparte vorm:

• wervels
• kaak en botten in het gezicht

2.3 Het skelet van de mens

Elk bot (van de in totaal 206) heeft een naam. Sommige namen vormen een groep botten...

• borstkas (thorax)
• schoudergordel
• bekken
• ledematen (extremiteiten)

schedelbeenderen

bovenkaak

onderkaak

Eerst zelf laten opschrijven/ tekenen

halswervels

borstwervels

lendenwervels

heiligbeen

staartbeen

sleutelbeen

borstbeen

ribben

het heiligbeen zijn vergroeide wervels

de heupkom

het staartbeen (stuitje)

heupbeen

sleutelbeen

schouderblad

schouderkop

opperarmbeen

schouderkom

membraan

ellepijp (pinkzijde)

spaakbeen (duimzijde)

opperarmbeen

handwortelbeentjes

ellepijp

spaakbeen

middenhandsbeentjes

vingerkootjes

dijbeen

kuitbeen

scheenbeen

middenvoetsbeen

voetwortelbeen

sprongbeen

teenkootje

hielbeen

Na deze les...

1 Kan je vier functies van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding van het skelet

Check lesstof w4

1. Wat is GEEN functie van het botweefsel? 

a. bloedcellen maken

b. bescherming van organen

c. signalen doorgeven

d. stevigheid bieden

2. De buitenkant van botweefsel  bestaat uit: 

a. botvlies

b. compact bot

c. sponsachtig bot

d. beenmerg

3. Botweefsel is dood: 

a. juist

b. onjuist

4. De tussencelstof bij bot bestaat uit: 

a. kalkzouten en lijmstof

b. bloedvaatjes

c. vocht

d. vezels en lijmstof

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Kan je vier functie van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

zelf maken

H2 Het spier- en skeletstelsel

• Opdracht 1 t/m 6