Ethiek in de zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Ethiek in de zorg

Lesdoelen

De student kan aan het einde van de les een moreel dilemma analyseren volgens het ethische stappenplan

De student kan met behulp van argumenten een gesprek aangaan met een collega

Een dilemma is een keuze waarbij alle opties op  het eerste gezicht lastig zijn, maar toch moet je kiezen

(visie, wetgeving, persoonlijke opvatting)

De meningen over wat goede zorg is, lopen weleens uiteen. Vaak moet je balanceren tussen de waarden van de cliënt, de mantelzorgers en het beleid van je organisatie.
Dat levert soms ethische dilemma’s op.

Morele basisprincipes in de zorg

Deze zijn de basis voor 4 normen, handvatten voor medisch handelen en goede zorg:

Respect voor autonomie: de wens van de patiënt zo veel mogelijk respecteren;

Niet schaden: mensen geen schade toebrengen;

Weldoen: zo veel mogelijk het welzijn van mensen bevorderen, inclusief hun leven beschermen;

Rechtvaardigheid: de ene persoon niet anders (minder of beter) behandelen dan de andere persoon met dezelfde behoefte.

belangen wegen van:

• de zorgvrager
• jou als zorgverlener
• de familie
• de collega's
• medebewoners
• de organisatie en eventueel ander betrokkenen 

Heeft iemand een moreel dilemma gehad deze week?

Uitgebreidere documentaire

https://www.youtube.com/watch?v=91N6Ml-qanE&t=395s

Verhelder je dilemma in 4 stappen

Hoe maak je een afgewogen keuze? Deze 4 stappen helpen je op weg

1. Verkennen: Wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

2. Onderzoeken: Wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel?

3. Afwegen: Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg van jouw handeling of het nalaten daarvan voor de client.

4. Besluiten: Zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg. 

Moreel dilemma

Bij een moreel (of ethisch) dilemma is altijd sprake van een botsing van verschillende waarden. Daarom kent zo’n dilemma geen ‘juiste’ oplossing: wat je ook doet, je zult altijd een of meer waarden schenden. Maar dat er geen juiste oplossing is, wil niet zeggen dat er geen gesprek over mogelijk is, of dat er geen ‘betere’ en ‘slechtere’ oplossingen zijn.

Een stappenplan biedt handvatten om het dilemma uit te pluizen en de argumenten te ordenen en af te wegen. 

Opdracht analyseren volgens het ethisch stappenplan

Groepjes van 3

15 min

Kies met jullie groepje welk dilemma jullie willen presenteren

Dilemma 1

Afwijken van het protocol, mag dat?
Iemand met slikproblemen wil genieten van het eten en dus het liefst klein gesneden voedsel. Maar de kno-arts adviseert gemalen voedsel. Volg je het doktersadvies op, of kom je tegemoet aan de wens van de cliënt? Wat zou jij doen? Waarom kies je voor deze aanpak?

Wat zou jij als begeleider doen in deze situatie? Kies een handelingsoptie:

1

Opdracht analyseren volgens het ethisch stappenplan

Groepjes van 3

Breng een eigen dillema in of gebruik een dilemma van de kaartjes

15 min

Kies met jullie groepje welk dilemma jullie willen presenteren

Opdracht CURA

Ga in duo's jullie gekozen dilemma's bespreken en werk deze uit volgens de Cura methode. 

Evaluatie lesdoelen

De student kan aan het einde van de les een moreel dilemma analyseren volgens het ethische stappenplan

De student kan aan het einde van de les een moreel dilemma uitwerken volgens de CURA methode

Evaluatie

Vul het evaluatieformulier in en heb een heel fijn weekend!