§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Delfstoffen??

§2.3 Delfstoffen in alle soorten en maten

Wat zijn delfstoffen?

Delfstoffen = zijn stoffen die we uit de grond halen. 

• Er zijn verschillende soorten delfstoffen:
  

1. Metalen, zoals: aluminium en goud.

2. Fossiele brandstoffen, zoals: steenkool, aardolie en aardgas

3. Diverse grondstoffen, zoals: grind en kalksteen.

Programma vandaag: 

- Uitleg over Delfstoffen met enkele vragen

- Maken opdracht Australië en Japan

- Nabespreken en tips voor het proefwerk volgende week!

Leerdoelen: 

• Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.
• Je begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.
  
• Je kunt met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven.

Welk soort winning van delfstoffen zag je op de foto?

1. dagbouw
2. schachtbouw

VRAAG 3

Gesteente waarin aardolie en aardgas zijn ontstaan.

Winning van delfstoffen in ondergrondse mijnen. 

Tijdvak in de geologische geschiedenis dat 2,6 miljoen jaar geleden begon,

Er zijn er drie die overblijven, deze sleep je hier naar toe 

dagbouw

Kenozoïcum

moeder

gesteente

Jura

schachtbouw

stollings

gesteente

Stollingsgesteente

Sedimentgesteente

Metamorfgesteente

Marmer

Graniet

Zandsteen

Leisteen

Kalksteen

Basalt

Het ontstaan van ertsen en fossiele brandstoffen

Metalen worden gewonnen uit ertsen, bijv. ijzer komt uit ijzererts. 

Die ertsen zijn door het magma uit de aardmantel meegenomen richting het aardoppervlak. Ertsen worden in dagbouw of schachtbouw gewonnen.

Fossiele brandstoffen ontstaan op andere manieren. Steenkool is bijv. ontstaan uit plantenresten. Die komen onder water en worden later bedekt met aarde. Door de druk wordt het eerst veen, dan bruinkool en onder hoge druk en temperatuur steenkool. Dit is het inkolingsproces.

Schachtbouw is in de ondergrond.

Dagbouw is aan het aardoppervlak.

0

Steenkool is ontstaan uit?

1. Lagen zand
2. Plankton
3. Plantenresten
4. Grind

Uit wat ontstaat aardolie?

1. Dinosauriërs
2. Uit zeewater op diepe plekken
3. anorganische resten
4. plankton, bacteriën en algen

Delfstoffen raken op!

• Veel delfstoffen nodig voor allerlei producten > 

       hoog verbruik delfstoffen

• Voorlopig genoeg delfstoffen
• In de toekomst raken de reserves op (de schaarste delfstoffen zijn: antimoon, goud, zink en molybdeen).

Lees deze tekst:

Kiruna is een plaats met 18.000 inwoners in Noord-Zweden. Onder het stadje ligt een grote voorraad ijzererts. De mijn is nog lang niet uitgeput, maar om bij de aders te komen moet het mijnbouwbedrijf steeds verder onder de stad graven. Men is dan ook begonnen om Kiruna af te breken en een paar kilometer verderop opnieuw op te bouwen.

Lees nu deze tekst:

Vlag hangt uit in Groningen vanwege sluiten gaskraan: 'Historische dag'. Inwoners van Kolham en de rest van de provincie Groningen spreken over "een historische dag", de dag waarop de gaskraan na 65 jaar definitief dicht werd gedraaid. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief ondertekende vanmiddag symbolisch de wet die regelt dat de decennialange winning van gas in de provincie permanent stopt. Hij noemde het een "feestelijke dag".

Vijlbrief zei dat de belangen van de Groningers "structureel genegeerd zijn" in het aardgasdossier en dat de overheid jarenlang geen oog had voor hun veiligheid. "Woningen, gebouwen maar vooral ook mensen hebben grote schade opgelopen", aldus de bewindsman.

Afhankelijkheid Europa

• Metalen
• Fossiele brandstoffen
•  Grondstoffen

Waarom kritiek? 

belangrijk voor alle, maar zeker ook moderne technologie, nodig voor energietransitie

Probleem afhankelijkheid: Onbetrouwbaar of slechts uit 1 land!

Oplossingen afhankelijkheid Europa

• Recycling
• Hergebruik
• Substitutie - vervangen door iets anders
• Beter productontwerp

Maak de opdracht op papier met de atlas!

We bespreken zo na en dan krijg je nog wat proefwerk tips