Tekst 5 Alexander trouwt met Roxane

• Klassieke Talen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

tekst 5 Alexander trouwt met Roxane

schrijf de antwoorden op de vragen steeds in je boekje of op je hulptekst!

regel 1-2

 ἔνθα δὴ ἄλλων τε πολλῶν γυναῖκες καὶ παῖδες ἐλήφθησαν καὶ ἡ γυνὴ ἡ Ὀξυάρτου καὶ οἱ παῖδες. 

In regel 1 staat een genitivus absolutus

1. klopt: er staan een naamwoord + ptc. in de genitivus
2. klopt niet: er is geen ptc. in de genitivus
3. klopt niet: er is geen naamwoord in de genitivus

regel 1 ἐλήφθησαν is aoristus passief van... (je mag niet in je woordenboek kijken)

1. λαμβανω
2. λανθανω

regel 1-2

Schrijf nu je vertaling op van regel 1-2 

Je hebt 3 minuten de tijd en je mag overleggen

regel 2-4

καὶ ἦν γὰρ Ὀξυάρτῃ παῖς παρθένος ἐν ὥρᾳ γάμου, Ῥωξάνη ὀνόματι, ἣν δὴ καλλίστην τῶν Ἀσιανῶν γυναικῶν λέγουσιν ὀφθῆναι οἱ ξὺν Ἀλεξάνδρῳ στρατεύσαντες μετά γε τὴν Δαρείου γυναῖκα. 

regel 2 wat is het onderwerp van ἦν ?

1. Ὀξυάρτῃ
2. παῖς παρθένος

regel 2 Ὀξυάρτῃ is een dativus. waar om is hier een dativus gebruikt?

1. meewerkend voorwerp
2. bijwoordelijke bepaling
3. dativus possessivus

dativus possessivus

zijn + dativus: 

aan Oxyartes was -> Oxyartes had

regel 3 ὀνόματι welke naamval?

1. nominativus ev.
2. genitivus ev.
3. dativus ev.
4. accusativus ev.

regel 2-3  καὶ ἦν γὰρ Ὀξυάρτῃ παῖς παρθένος ἐν ὥρᾳ γάμου, Ῥωξάνη ὀνόματι, 

Vertaal nu dit stukje

je hebt 3 minuten en je mag overleggen

regel 3-4

Dit stukje is voor de verandering eens niet zo goed op volgorde te vertalen. Lees alsof er staat:

ἣν (Α) οἱ ξὺν Ἀλεξάνδρῳ στρατεύσαντες λέγουσιν  δὴ καλλίστην τῶν Ἀσιανῶν γυναικῶν ὀφθῆναι (Ι)

regel 3 -4 vertaal οἱ ξὺν Ἀλεξάνδρῳ στρατεύσαντες ( ξὺν = συν): degenen die ....

regel 3 ὀφθῆναι 

probeer deze vorm te vinden in je woordenboek en steek je vinger op als je hem hebt gevonden

regel 4 μετά betekent hier

1. met
2. na

regel 3-4

Vertaal nu ἣν δὴ καλλίστην τῶν Ἀσιανῶν γυναικῶν λέγουσιν ὀφθῆναι οἱ ξὺν Ἀλεξάνδρῳ στρατεύσαντες μετά γε τὴν Δαρείου γυναῖκα. 

Begin zo: van wie (= ἣν)  degenen die met Alexander op veldtocht zijn gegaan zeggen ....

Je hebt 5 minuten en je mag overleggen

regel 5-6

καὶ ( λέγουσιν) ταύτην ἰδόντα Ἀλέξανδρον ἐς ἔρωτα ἐλθεῖν αὐτῆς: ἐρασθέντα δὲ οὐκ ἐθελῆσαι  ὑβρίσαι καθάπερ αἰχμάλωτον, ἀλλὰ γῆμαι γὰρ οὐκ ἀπαξιῶσαι. 

In deze AcI is Ἀλέξανδρον onderwerp van 3 infinitivi, maar er staan in totaal 5 infinitivi in de zin. Hoe zit dat? 

Zoek uit wat de 3 infintivi van de AcI zijn

En welke zijn het?

1. ἐλθεῖν , ἐθελῆσαι , γῆμαι
2. ἐλθεῖν , ἐθελῆσαι , ἀπαξιῶσαι
3. ἐλθεῖν , ὑβρίσαι , ἀπαξιῶσαι
4. ἐλθεῖν, ὑβρίσαι , γῆμαι

de 5 infinitivi

AcI:

1) ἐλθεῖν : gaan

2) ἐθελῆσαι : willen + inf. ὑβρίσαι 

 3) ἀπαξιῶσαι: het onwaardig achten om + inf.γῆμαι 

regel 5 met ταύτην en αὐτῆς wordt dezelfde persoon aangeduid

1. waar
2. niet waar

vertaal nu regel 5-6

ἰδόντα  : ptc. aor. congrueert met Ἀλέξανδρον : nadat hij .......

ἐρασθέντα : ptc. aor. congrueert met Ἀλέξανδρον: vertaal: omdat hij verliefd op haar was geworden

Je hebt 5 minuten en je mag samenwerken

regel 6

καὶ τοῦτο ἐγὼ Ἀλεξάνδρου τὸ ἔργον ἐπαινῶ μᾶλλόν τι ἢ μέμφομαι.

En deze daad van Alexander prijs ik meer dan dat ik hem bekritiseer

Wat bedoelt Plutarchus concreet met
τοῦτο τὸ ἔργον - deze daad?

1. Dat Alexander verliefd werd op Roxane
2. Dat Alexander Roxane verkrachtte
3. Dat Alexander met Roxane wilde trouwen
4. Dat Alexander het volk van Roxane had overwonnen

regel 6-10

καίτοι τῆς γε Δαρείου γυναικός, ἣ καλλίστη δὴ ἐλέγετο τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ γυναικῶν, ἢ οὐκ ἦλθεν ἐς ἐπιθυμίαν ἢ καρτερὸς αὐτὸς αὑτοῦ ἐγένετο, νέος τε ὢν καὶ τὰ μάλιστα ἐν ἀκμῇ τῆς εὐτυχίας, ὁπότε ὑβρίζουσιν οἱ ἄνθρωποι: 

Lange zin maar we doen hem in stukjes

de stukjes

καίτοι τῆς γε Δαρείου γυναικός,

 ἣ καλλίστη δὴ ἐλέγετο τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ γυναικῶν, bijzin

ἢ οὐκ ἦλθεν ἐς ἐπιθυμίαν 

ἢ καρτερὸς αὐτὸς αὑτοῦ ἐγένετο

νέος τε ὢν καὶ τὰ μάλιστα ἐν ἀκμῇ τῆς εὐτυχίας

ὁπότε ὑβρίζουσιν οἱ ἄνθρωποι: bijzin

τῆς (γε Δαρείου) γυναικός
welke naamval

1. nominativus
2. genitivus
3. dativus
4. accusativus

ἣ (r.8) is

1. een betrekkelijk voornaamwoord en betekent 'die'
2. een voegwoord en betekent 'of'

regel 8  ἣ  - ἢ - ἢ

Hier doet de spiritus er dus echt toe!

ἣ: betrekkelijk voornaamwoord, antecedent is 

τῆς (γε Δαρείου) γυναικός: de vrouw, die

ἢ: nevenschikkend voegwoord: of

καλλίστη komt van καλος en is de

1. comparativus
2. superlativus

r. 8 ἣ καλλίστη δὴ ἐλέγετο τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ γυναικῶν
ἐλέγετο is imperfectum medium/passief.
Hoe zou je ἣ .. ἐλέγετο vertalen?

1. die tegen zichzelf zei
2. die genoemd werd
3. die gezegd werd
4. er werd gezegd

Vertaal nu eerst:

καίτοι τῆς γε Δαρείου γυναικός,

 ἣ καλλίστη δὴ ἐλέγετο τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ γυναικῶν, bijzin

ἢ οὐκ ἦλθεν ἐς ἐπιθυμίαν

Begin als volgt: en bovendien voelde hij zich ofwel niet aangetrokken .....

Je hebt 5 minuten en je mag samenwerken

regel 9 ὢν is

1. genitivus meervoud van het lidwoord
2. genitivus meervoud van het betrekkelijk vnw.
3. een participium
4. een voegwoord

en nu dit

ἢ καρτερὸς αὐτὸς αὑτοῦ ἐγένετο

νέος τε ὢν καὶ τὰ μάλιστα (= vooral, het meest) ἐν ἀκμῇ τῆς εὐτυχίας

ὁπότε ὑβρίζουσιν οἱ ἄνθρωποι: 

ofwel hij .........

je hebt 5 minuten en je mag overleggen

regel 10 ὑβρίζουσιν is praesens. waarom zou de schrijver hier een praesens gebruiken en niet een verleden tijd?

1. Hij wil het verhaal levendiger maken
2. hij zegt hier iets wat volgens hem altijd zo is
3. hij vertelt het hele verhaal in de tegenwoordige tijd
4. er is hier iemand aan het praten en die gebruikt praesens

regel 10-11 ὁ δὲ κατῃδέσθη τε καὶ ἐφείσατο, σωφροσύνῃ τε πολλῇ διαχρώμενος καὶ δόξης ἅμα ἀγαθῆς οὐκ ἀτόπῳ ἐφέσει.

Maar hij had respect voor haar en hij spaarde haar, waarbij / terwijl hij veel bezonnenheid aan de dag legde en een zeer gepast streven naar een goede reputatie.