5.1: Een korte geschiedenis van Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5.1: Een korte geschiedenis 

Pre-koloniale tijd

- Veel inwoners rond Andes: Hoger, was koeler

- Vruchtbare vulkanische grond

- Door terrassen was er water beschikbaar --> 

Hoge bevolkingsdichtheid mogelijk (Machu Picchu)

Koloniale tijd

Shifting cultivation / zwerflandbouw:

- Bos afbranden: vruchtbare aslaag

- Enkele jaren akkerbouw

- Daarna verder trekken, nieuw gebied afbranden

- Oude gebied herstelt zich

1492: Ontdekking Amerika (Columbus)

1494: Verdrag van Tordesillas: Grens tussen gebied Spanje & Portugal

- Economische zwaartepunt verschuift naar lager gelegen gebieden: plantages

- Eerst indianen als slaven

- Later Afrikaanse slaven voor het zware werk

Inheemse bevolking neemt af door:

- Ziekte

- Strijd (tegen veroveraars)

Rond 1825: circa 20 miljoen inwoners

Traditionele post-koloniale tijd

Na 1830 iedereen onafhankelijk

Door Industriële Revolutie:

- Makkelijker reizen

- Groeiende handel:

   - Meer handelssteden

   - Vraag naar grondstoffen stijgt

   - Zuid-Amerika als afzetgebied

Traditionele post-koloniale tijd

Immigratie wordt gestimuleerd--> Grond werd goedkoop aangeboden

- 12 miljoen migranten vanuit Spanje, Italië, Portugal, Duitsland naar Argentinië,    

   Uruguay, Chili en Brazilië

Door het mixen van de bevolking ontstonden er verschillende bevolkingsgroepen:

- Mestiezen (inheemse bevolking + Europees)

- Mulatten (Afrikaans + Europees): Aan de kust (daar stonden de plantages)

- Europese herkomst

Traditionele post-koloniale tijd – Economie

1850-1930: Desarrolllo hacia afuera

- Ontwikkeling gericht naar buiten

- Handel met Europa en VS: export grondstoffen

- Urbanisatie & toenemende welvaart

- Voorbeeld: rubberproductie en groei (welvaart) Manuas (Teatro Amazonas Manaus)

De naar buiten gerichte politiek stopte in 1930. Leg uit:
- Waarom toen de naar buiten gerichte politiek stopte
- Welke gevolgen dit had voor de politieke koers (naar buiten of juist naar binnen gericht?)

Na 1930 ontstond een naar binnen gerichte politiek: Zelf moeilijke producten maken, in plaats van ze te importeren.
Waarom werden deze moeilijk te maken producten nauwelijks geëxporteerd?

Traditionele post-koloniale tijd – Economie

1930-1960: Desarrollo hacia adentro 

- Naar binnen gerichte ontwikkeling (o.a. door depressie jaren ’30: kwetsbaarheid economie blootgelegd)

- Import Substitutie Industrialisatie (ISI):

1930: gemakkelijke producten (textiel, kleren, voedsel)

1950/1960: Consumentengoederen: koelkasten, televisie

eind 1950/1960: staal, plastic, chemicaliën, producten die nodig zijn in fase 3

Eind 1960: kapitaalgoederen industrie, machines en fabrieksmachines

Maar: Nauwelijks landen die voorbij consumentengoederen kwamen

Traditionele post-koloniale tijd  -  Economie

1960-1980: ”Lost Decade” (jaren ‘80)

- Gemengde resultaten: wel economische groei, maar niet in alle landen

- Beperkingen: nog steeds import nodig, beperkte vraag, technologisch intensief, relatief duur

- Olie ciris, schuldencrisis, toenemende inflatie (Bolivia > 8000%)

Moderne tijd

Militaire regimes: Onderdrukking

Migratie naar VS en Europa

Vanaf jaren ‘90 betere omstandigheden.

Economie, vanaf 1980:

Structurele aanpassingsprogramma’s (SAP’s) --> Neoliberale hervormingen

Washington Consensus (recept wat werd opgelegd door instituties in Washington --> Werelbank / IMF) / Bretton Woods instituties, acties

Drie ingrediënten:

- Terugtrekkende overheid

- Handelsliberalisering

- Financiële hervormingen

Impact:

- Economische herstel (ging snel / goed)

- Met drastische gevolgen voor de bevolking (werkloosheid, subsidies producten (brood) afgeschaft, onderwijs/gezonsheidszorg werd slechter) --> sterftecijfers stegen!

Koloniale erfenis in Zuid-Amerika

Demografie

Sociale structuur: zwarte en inheemse bevolking minder toegang tot bestuur, onderwijs, positie arbeidsmarkt

Productiestructuur: Vooral kleinere landen nog steeds nauwelijks diverse economische structuur

Fysiek: In steden (architectuur)

Boom & Bust economie: hollen en stilstaan

Aan de slag!

PO

LessonUp Sociale Geografie van Brazilië