2.4 De strijd om algemeen kiesrecht (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.4 De strijd om algemeen kiesrecht

Deel 2

Aan het einde van de les...

• Kun je uitleggen waarom de politieke stromingen moesten samenwerken en welke problemen hierdoor werden opgelost.
• Kun je uitleggen wat de pacificatie van 1917 is. 
• Kun je uitleggen wat het systeem van evenredige vertegenwoordiging is.

Wat weet je nog van de vorige les?

De partijen

• Socialisten voerden strijd voor de invoering van het algemeen kiesrecht. 
• Confessionelen wilden liever ''huisvaderkiesrecht''.'
• De schoolstrijd en de groeiende angst voor het socialisme zorgden ervoor dat de protestanten en katholieken gingen samenwerken.

WOI

• Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal.
• Wel impact: bedrijven moesten sluiten, werkloosheid, voedsel op de bon, het leger stond paraat. 
• Door deze moeilijkheden moesten de politieke stromingen wel gaan samenwerken. 

Oplossingen

Omdat de socialisten, liberalen, katholieken en protestanten nu wel moesten samenwerkingen konden twee discussies/problemen worden opgelost.

Welke problemen konden worden opgelost?

1. De kiesrechtkwestie en de sociale kwestie
2. De sociale kwestie en de schoolstrijd.
3. de schoolstrijd en de kiesrechtkwestie
4. Alleen de kiesrechtkwestie.

Compromis

• De katholieken en protestanten kregen hun zin in de schoolstrijd ALLEEN als ze akkoord zouden gaan met de invoering van het algemeen kiesrecht. 
• De confessionelen waren fel tegen vrouwenkiesrecht        compromis.
• Algemeen kiesrecht voor mannen met ruimte om het later uit te breiden voor vrouwenkiesrecht. 

De pacificatie van 1917

Districtenstelsel

Tot 1918 werd er gestemd via het districtenstelsel.

Voordelen van het districtenstelsel

• Kandidaten persoonlijk bekend bij kiezers

• Kandidaten kennen het gebied, de bevolking en de problemen

• Vergroten politieke interesse

Nadelen van het districtenstelsel

• The winner takes it all: uitgebrachte stemmen op verliezers tellen niet meer mee

• Alleen de lokale kandidaat is bekend, kandidaten uit andere gebieden niet

• Kleine partijen maken vaak weinig kans

Evenredige vertegenwoordiging

• Na 1918 werd er gestemd via het systeem van evenredige

vertegenwoordiging

• Een partij die 10% van de stemmen haalt, heeft recht op ongeveer 10% van de zetels. 

Welke voor- of nadelen heeft het systeem van evenredige vertegenwoordiging? Geef aan of het een voor- of nadeel is dat je opschrijft!

Voordelen van evenredige vertegenwoordiging

• Alle (geldige) stemmen tellen

• Ook kleine partijen hebben meer kans

• Meer kleine partijen, meer overleg nodig: grote partijen kunnen dus soms niet zonder kleine partijen

Nadelen van evenredige vertegenwoordiging

• Vaak alleen nummer 1 van de lijst (de lijsttreker) is bekend

• Vaak veel kandidaten uit de Randstad. Mensen in de provincie voelen zich niet serieus genomen

• Veel kleinere partijen (versplintering)

Huiswerk

Maken paragraaf 2.4 opdracht 4, 5 en 8