3.1 Leven op het platteland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3

3.1 Leven op het platteland

Welkom!

Pak je agenda, laptop, boek en schrift

Aan het einde van deze les....

• Je kunt drie redenen noemen waardoor het Romeinse Rijk uiteenviel en nieuwe koninkrijken ontstonden.
  
• Je kunt uitleggen waarom mensen rond 500 op een domein gingen wonen.

Planning

• Wat weet je al (+- 10 min)
• Uitleg  (+- 15 min)
• Heb je het begrepen? (+- 10 min)
• Huiswerk (+- 10 min)

Huiswerk

Maken paragraaf 3.1 opdracht 1 t/m 5

Schrijf het in je agenda!

Wat weet jij eigenlijk
van de middeleeuwen?

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Waarom valt het Romeinse Rijk?

1. Het Romeinse leger was te klein voor het bewaken van de lange grenzen.
2.  Er kwam minder belastinggeld binnen. Het was namelijk zo hoog dat boeren hun akkers moesten verlaten.
3. Er was vaak ruzie rondom de opvolging van de keizer. 
4. Volksverhuizingen door de hunnen.

Volksverhuizing: Grote verplaatsing van Germaanse volken in de 4e en 5e eeuw.

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De Grote Volksverhuizing tussen de 3e en 5e eeuw.

De Hunnen waren een stam uit Azië. Ze waren gevreesd omdat ze erg wreed zouden zijn. Europese stammen slaan op de vlucht en kunnen, nu de grenzen niet meer zijn bewaakt, het Romeinse Rijk binnentrekken.

De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Ze plunderden de stad een paar keer en roofden zelfs het goud van de tempeldaken. Het begrip vandalisme komt inderdaad van de plunderende Vandalen.

De Angelen en Saksen steken de Noordzee over en komen terecht in Engeland.

Veel namen van stammen kom je tegenwoordig nog steeds tegen in namen van landen en streken: Franci (Frankrijk), Alemanni (Duitsland, in het Frans: Allemange), Bavarii (Beieren), enz.

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Late Middeleeuwen: 1000-1500

Onrustige tijden in Europa

500-800

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.
  

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer)
  

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Noem drie redenen waardoor het Romeinse Rijk uiteenviel.

Waarom gingen mensen op een domein wonen?

Huiswerk maken

Maken paragraaf 3.1 opdracht 1 t/m 5

Hoofdstuk 3

3.1 Leven op het platteland

Welkom!

Pak je agenda, laptop, boek en schrift

Aan het einde van deze les....

• Je kunt uitleggen uit welke delen een domein bestond en wie er woonden.

Planning

• Wat weet je al (+- 10 min)
• Uitleg  (+- 15 min)
• Heb je het begrepen? (+- 10 min)
• Huiswerk (+- 10 min)

Huiswerk 

Maken paragraaf 3.1 opdracht 6 t/m 9

Schrijf het in je agenda!

Waarom viel het Romeinse Rijk uiteen?

Wat is een domein en waarom gingen boeren daar wonen?

Domein

• Een dorp met landbouwgrond heette een domein

• De heer, bijvoorbeeld een ridder, was de baas van een domein: alle grond was van hem.

• Hij woonde soms in een donjon, een soort kasteel en soms in een vroonhof, de grote boerderij van de heer in het dorp

Vroonland

Hoeveland 

• Woongebied van de domeinheer.
• Hier staat zijn eigen boerderij.
• Alle opbrengsten zijn voor de heer. 

• Wonen de andere boeren.
• Verdeeld in kleinere stukjes land die elk door een boer en zijn gezin werden bewerkt.
•  De boeren moeten een deel van hun opbrengst afstaan aan de heer.

• Bossen, moerassen en rivieren 
• Leveren hout, noten, wild en vis op. 
• Alle opbrengsten zijn voor de domeinheer.

Woeste gronden

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Pacht

Werkzaamheden die horigen voor de heer moesten doen.

Uit welke delen bestond een domein?

Leg in je eigen woorden uit wat het hofstelsel inhield

Huiswerk maken

Maken paragraaf 3.1 opdracht 1 t/m 5