§8.3 Verzuiling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§8.3 Naar een verzuilde samenleving

Welke 4 emancipatiegroepen zijn er?

Wat is verzuiling? Wat weet je erover?
Schrijf op wat je weet.

De bisschoppen komen terug

In 1853 maakte paus Pius IX bekend dat Nederland na bijna drie eeuwen weer bisschoppen zou krijgen.

 Lange tijd was de rooms-katholieke kerk huiverig geweest de protestantse meerderheid voor het hoofd te stoten. Maar nu vond de paus de tijd rijp. In een officiële brief benadrukte hij dat de nieuwe grondwet van 1848 de kerken het recht gaf zichzelf naar eigen inzicht te organiseren. Ook schreef de paus overtuigd te zijn van ‘de welwillendheid van Zijne Majesteit den Koning jegens zijne getrouwe Katholieke onderdanen’.

De pauselijke brief sloeg in als een bom. Al snel verschenen de eerste reacties in de protestantse bladen. Eén tijdschrift schreef: ‘Wij Nederlanders, wij Protestanten, beschouwen Nederland als ons land en ’s lands belangen als onze belangen.’ Een ander blad gaf de verzekering: ‘De vrijheden die in 1795 den Roomsen vrijwillig gegeven zijn, blijven geëerbiedigd, tenzij hun leiders en kerkvoogden van die vrijheden opnieuw misbruik mochten maken. In dat geval zouden wij hen als kinderen moeten beschouwen en als kinderen moeten behandelen.’ En een derde waarschuwde: ‘Wij weten als geen ander dat als Rome kán vervolgen, het dat ook zal doen [...] Dus als Rome nu niet gestopt wordt, zullen we over vijftig jaar ten minste in de gevangenis of zelfs op de galeien zijn.’

Net als in de 16e eeuw riepen de verontruste protestanten ‘Oranje’ te hulp. Volgens de nieuwe grondwet had elke Nederlander het recht op petitie (een verzoek vanuit de bevolking). Duizenden protestanten vroegen de nieuwe koning Willem III de terugkeer van bisschoppen te voorkomen. De regering van de liberaal Thorbecke was het daarmee oneens en eiste dat Willem III openlijk afstand zou nemen van de protesten. Toen de (calvinistische) koning leek te aarzelen, stapte de regering te houden. bisschoppen kwamen terug.

De bisschoppen komen terug!

§8.3 Naar een verzuilde samenleving

Lees de casus op blz. 183

Waarom had Nederland bijna drie eeuwen lang geen bisschoppen?

Confessionalisme is een politieke stroming die

1. De arbeider centraal stelt
2. Het geloof centraal stelt
3. Gelijkheid centraal stelt
4. De ondernemer centraal stelt

H8.3

Opdrachten 1 tm 8

Waarom werden de katholieken als tweederangsburgers gezien?

Is subsidie voor zowel openbare scholen als bijzondere scholen nog wel van deze tijd?

§8.3 Naar een verzuilde samenleving

Schoolstrijd

De regering wilde niet betalen voor de bijzondere scholen.

Liberalen vinden dat onderwijs openbaar moet zijn.

Alleen het openbare onderwijs kreeg geld van de overheid.

Liberalen en socialisten tegen de confessionelen.

Waarom denk je dat we 'bijzondere scholen' hebben in Nederland?

Wat is confessionalisme?

Schrijf in 1 zin op waar de schoolstrijd over ging.

Waarom zou de overheid alleen openbare scholen subsidie geven?

Verzuiling = samenleving waarin zuilen zich hebben teruggetrokken in eigen organisaties.

Noem een voorbeeld van verzuiling