H6 Herhaling Leefomgeving 6.1 + 6.2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leefomgeving

Herhaling: hoofdstuk 6

Onderwerpen

Leefomgeving:

4H - hoofdstuk 3 (§1 t/m §6)    -             Stedelijke gebieden

          hoofdstuk 4 (§1 t/m §6)    -             Wateroverlast

Herhaling: hoofdstuk 6

Boek lj. 4: Wateroverlast

• Van de bergen naar de zee
• De invloed van de mens
• IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke Delta
• Adaptief deltamanagement
• Ruimte voor de rivier
• Rivieren: Het IJsselmeer en de Zuidwestelijke delta

Boek lj. 4: Stedelijke gebieden

• De economie van de stad
• De stad van de toekomst
• Verstedelijking en het bestuur
• Vernieuwde stad
• Het buurtprofiel
• De woonomgeving

Herhaling lj. 5

• Wateroverlast: rivieren en gevaren
  
• Wateroverlast: maatregelen en beleid tegen wateroverlast

• Ruimtelijke en sociaaleconomische vraagstukken in steden
• Leefbaarheid in de steden verbeteren. 

6.1 Wateroverlast: Rivieren en gevaren

6.2: Wateroverlast: maatregelen en beleid tegen wateroverlast

Lengteprofiel

stroomstelsel - stroomgebied - waterscheiding

bovenloop - middenloop - benedenloop

Welke soorten rivieren zijn er?

• Debiet: totale hoeveelheid water
  

• Regiem: schommelingen in waterafvoer ((on)regelmatig)
  

• Piekafvoer: maximale afvoer tijdens hoogwaterperiode
  

• Vertragingstijd: tijd dat neerslag erover doet om in de rivier te komen
  

         -> afhankelijk van vegetatie, doorlaatbaarheid ondergrond, invloed mens

Dwarsprofiel - getemde rivier

Maatregelen tot 1995

1. dijkverzwaring
   
2. kanaliseren, stuwen, afsnijden bochten
   
3. kribben
4. zomerdijkverhoging
5. noodoverloopgebieden
   
6. extra rivierlopen

Maatregelen tot 1995

Veranderingen in waterafvoer

• Verstening
• Verstedelijking
• Ontbossing
• Klimaatverandering  

        - Onregelmatiger neerslagregiem

        - Meer neerslag

-> vaker piekafvoer

-> geringer verval door relatieve zeespiegelstijging (door bodemdaling)

IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta

               Deltawerken                                                              Zuiderzeewerken

IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta

Blijft kwetsbaar gebied door klimaatverandering en bodemdaling.

Grootste gevaar bij combinatie springtij, noordwesterstorm en piekafvoer. 

Springtij is de periode van het getij waarin het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is. Niet alleen het hoogwater is dan hoger dan gemiddeld, het laagwater is dan ook lager dan gemiddeld.

Springtij treedt eens in de ongeveer 15 dagen op en volgt gemiddeld ruim twee etmalen op het moment dat de getijkrachten van de maan en die van de zon dezelfde richting hebben en elkaar maximaal versterken. Dat laatste is het geval wanneer zon, maan en aarde in een rechte lijn staan, dus tijdens nieuwe maan en volle maan. 

Een noordwesterstorm is extra gevaarlijk in Vlaanderen, Nederland en Noord-Duitsland omdat daardoor het water in de Noordzee wordt opgestuwd.

Welke problemen ontstaan bij een watertekort? 

• tekort aan drinkwater 
• tekort aan water voor landbouw
  
• verzilting
  
• verdroging

De hoofdkranen verdelen bij watertekorten het water over Nederland.

Bekijk GB55 40 en 41

1993 en 1995

Reactie: Ruimte voor de rivier

1. Veiliger rivierengebied
2. aantrekkelijke leefomgeving

Ruimte voor de rivier

Omdenken: rivier krijgt meer ruimte waar het kan om overstromingen te voorkomen waar het niet kan

Nationaal: adaptief deltamanagement

Samenwerking Rijkswaterstaat, prvincies, gemeenten en waterschappen in Deltaprogramma:

1. Waterveiligheid
2. Zoet water
3. Ruimtelijke adaptie: lokale situatie
4. Rijn-Maasdelta
5. IJsselmeergebied

Regionaal

Watertoets

-> bij alle bouwplannen

-> drietrapsstrategie

regel: hoe meer versteend, hoe hoger de piekafvoer

1. Vasthouden: zorgen dat water minder snel in de rivier terecht komt

Voorbeelden: regenwater opvangen, beken weer laten meanderen etc.

2. Bergen: rivierwater 'meer ruimte' geven 

Voorbeelden: noodoverloopgebied, waterberging, uiterwaarden uitgraven, winterdijk verleggen, nevengeul, obstakels verwijderen etc.

3: Afvoeren: zorgen dat rivierwater zo snel mogelijk naar zee stroomt

Voorbeelden: kribben verlagen, bypass aanleggen, obstakels verwijderen etc

Wateroverlast in Deventer voorkomen:

Wat is de invloed van de meanderende IJssel op het waterpeil in Deventer?

Internationaal

Fluviaal schaalniveau

- Intergouvernmentele samenwerking: rijnconferentie 

-ICBR: actieplan hoogwater

1. water vasthouden en bergen -> drietrapsstrategie
2. rivier meer ruimte geven
3. verbetering waarschuwingssystemen

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 6

6.1: opdr. 1 ,3,4 

& 

6.2: opdr. 1,3,4,5