paragraaf 1.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 2

Introductie

Periode 2: hoofdstuk 1 landschappen

Paragraaf 1.4

Planning:

Herhaling met lessonup

Theorie

Check vragen

Lesdoelen:

- Aan het eind van de les kun je Nederland in 2 delen herkennen op een hoogtekaart.

- Aan het eind van de les kun je in eigen woorden beschrijven hoe in de ijstijd landijs hoog-Nederland heeft gevormd en wat je hier van kunt herkennen in het landschap.

- Aan het eind van de les kun je in eigen woorden omschrijven hoe platentektoniek, erosie, verwering en sedimentatie het heuvelland in Limburg heeft gevormd. 

Op tafel:

Open je CB en ga naar lessonup!

Boeken + snelhechter

Nakijken Huiswerk

• Nakijkboekje
• Zelfstandig 10 min.
• Klaar? Lezen 1.4 in stilte
• Klaar? Naar lessonup

Wat is het verschil tussen oud en jong gebergten?

1. jong heeft een spitse top en oud niet
2. oud heeft diepe dalen en jong niet
3. oud heeft sneeuw aan de top en jong niet
4. jong heeft steile hellingen en oud niet

Is dit een oud of jong gebergte?

1. Oud
2. Jong

Welke vorm van verwering?

1. Vorst
2. Temperatuurverschil
3. Worteldruk

Bij de gele stip ligt de Himalaya.

De Himalaya ligt op de grens van...

1. De Euroaziatische plaat + De Afrikaanse plaat
2. De Euroaziatische plaat + De Indische plaat

De Himalaya is een...

1. Middelgebergte
2. Heuvelland
3. Hoogvlakte
4. hooggebergte

Is dit een jong of een oud gebergte?

1. Een jong gebergte
2. Een oud gebergte

Geef aan waarom er er in de woestijn bijna geen chemische verwering plaatsvindt.

Hoe sneller de rivier stroomt, hoe ... het verweringsmateriaal.

1. kleiner
2. groter

Erosie door ijs

Erosie door wind

Erosie door water

Erosie

Erosie

Erosie

Sedimentatie

Sedimentatie

Sedimentatie

Laptop dicht

Aantekeningenblad erbij!

Hoog- en laag Nederland

Laag Nederland ligt onder zeeniveau.

Hoog Nederland ligt boven 

zeeniveau.

Landschap in laag Nederland

Landschap in hoog Nederland

Op je aantekenblad

Geef aan op je aantekenblad waar hoog NL ligt en waar laag NL ligt. Gebruik 2 verschillende kleuren.

Tijd: 3 min.

Hoe: zachtjes overleggen mag

Landijs in Nederland

200.000 jaar geleden was Nederland bedekt met Landijs.

Geef op de kaart op je aantekeningenblad aan tot waar NL bedekt was met landijs.

Stuwwal

Door het ijs werd de grond vooruit geduwd. Toen het ijs smolt bleven er stuwwallen achter. 

stuwwal is grond dat door landijs is opgeduwd, toen het ijssmolt bleef een heuvel achter.

Geef aan hoe je je de stuwwallen terug ziet op de kaart?

Heuvels midden Nederland

Leg uit hoe ijs voor heuvels heeft gezorgd in midden-Nederland. Let op: oorzaak en gevolg.

Oorzaak: 

Gevolg:

Erosie in de stuwwallen

Door dat het ijs smelt, spoelt het smeltwater door de stuwwal-> smeltwaterdal.  

zwerfstenen

Aan het eind van de stuwwal liggen grote keien -> zwerfstenen. 

Deze zijn door het ijs meegenomen vanuit Noord-Europa.

Bekijk de bron

Welke grondsoort ligt er vooral in hoog-Nederland.

Kenmerken zandgrond

- geen vruchtbare bodem

- water zakt snel de bodem in

- word vruchtbaar door kunstmest, vroeger door dieren poep

Even nadenken voor jezelf in stilte

In paragraaf 1.1 heb je geleerd over kalksteen. Kalksteen vind je soms boven op een bergtop. 

In Limburg vinden we ook veel kalksteen. Limburgs hoogste punt is 322 meter. 

Limburg heeft ook platentektoniek. 

Is Limburg een oud gebergte, waarom denk jij van wel/niet?

Erosie en sedimentatie door wind en water in Limburg

Erosie door water: rivieren snijden door het landschap van Limburg --> daardoor zijn er dalen.

Sedimentatie: duizenden jaren geleden heeft de wind fijn zand (Löss) naar Limburg gebracht. 

Waardoor kon dit daar blijven liggen? Tip: denk aan de vorming van duinen.

Laptops weer open en naar lessonup

- Aan het eind van de les kun je Nederland in 2 delen herkennen op een hoogtekaart.

- Aan het eind van de les kun je in eigen woorden beschrijven hoe in de ijstijd landijs hoog-Nederland heeft gevormd en wat je hier van kunt herkennen in het landschap.

- Aan het eind van de les kun je in eigen woorden omschrijven hoe platentektoniek, erosie, verwering en sedimentatie het heuvelland in Limburg heeft gevormd.

Wat is hoog-Nederland? Kies de juiste letter.

1. Het deel van Nederland dat LAGER dan de zeespiegel ligt.
2. Het deel van Nederland dat HOGER dan de zeespiegel ligt.

Wat voor grondsoort heeft hoog-Nederland? Kies de juiste letter.

1. klei
2. steen
3. zand
4. moeras

Het Nederlandse landschap bestaat uit:
Hoog-Nederland
Laag-Nederland
Welke letter geeft Hoog-Nederland aan?
Kies de juiste letter.

1. A
2. B

Wat is een stuwwal?

1. Een meer
2. Landijs
3. Heuvels ontstaan door landijs
4. Dat heel Nederland met zand bedekt was

Geef aan waardoor een stuwwal is gevormd.

IJstong

Smeltwaterdal

Stuwwal

Aan de slag

Maak opdrachten paragraaf 1.4: 2, 3acd, 4bc, 5 en 6

Hoe: zachtjes overleggen met alleen de buur naast je mag.

?? Heb je nog vragen over de theorie, kom dan even bij het bureau zitten. Bijv. als je nog veel fouten maakte in de lessonup.