5.3 scheiding van machten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

5.3 Scheiding der machten

5.3 Scheiding der machten

Welkom!

Pak je boeken 

Laptop dicht op tafel

Wat is een dictatuur?

1. Iemand die alle macht heeft
2. Een land waarbij een kleine groep macht heeft en burgers geen rechten
3. Een land waarin de dictator veel plichten heeft
4. Een land waar de burgers de hoogste macht hebben

Wat is een grondwet?

1. Een recht dat iedereen heeft
2. Een wet over wie welke grond bezit
3. Een plicht die iedereen heeft
4. De wetten waarin de rechten en plichten van iedereen staan

Plicht

Klassiek grondrecht

Sociaal grondrecht

Vrijheid van meningsuiting

Belasting betalen

Recht op onderwijs

Waarom is het niet handig als één groep de macht heeft om wetten te maken én uit te voeren én uitspraak over te doen?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de trias politica is en welk doel deze heeft.
• Je kunt de verschillende machten benoemen en toelichten.
• Je kunt uitleggen wat het legaliteitsbeginsel is en welk doel het heeft.

5.3 scheiding van macht/macht

Trias politica

Om te voorkomen dat de overheid haar                                 

macht onbeperkt kan gebruiken. Is het in                                  drie delen opgedeeld:

• wetten aannemen
• wetten uitvoeren
• beoordelen of iedereen zich aan de                                         wet houdt.

We noemen dit Trias Politica, scheiding van de machten

5.3 scheiding van macht/macht

Wetgevende macht

De wetgevende macht neemt wetten aan waaraan burgers zich moeten houden.

De wetgevende macht is het parlement.

Het parlement en ministers mogen wetsvoorstellen doen. Het parlement keurt deze goed of wijst ze af.

5.3 scheiding van macht/macht

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal aangenomen wetten worden uitgevoerd.

Ministers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering.  Zij vertellen wat ambtenaren moeten doen.

5.3 scheiding van macht/macht

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht beoordeelt of de overheid en burgers zich aan de wet houden.

Rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.

Rechters beoordelen of de wet is overtreden.

5.3 scheiding van macht/macht

autoritaire staten

In autoritaire staten bestaat de trias politica niet.

Rechters worden alleen benoemd als ze beloven de regering te steunen.

De partij van de machthebbers bepalen wat er in dat land gebeurd.

Er is geen persvrijheid.

5.3 scheiding van macht/macht

legaliteitsbeginsel

Bij de trias politica hoort het legaliteitsbeginsel. iedere handeling moet gebaseerd zijn op een wet.

De uitvoerende macht mag pas iets doen als het in een wet staat, die door de wetgevende macht is goed gekeurd. 

De rechterlijke macht kan iemand pas veroordelen als in een wet staat wat niet mag.

Aan de slag

Lees blz 78 + 79 goed door

Maak opdracht 1 t/m 4, 7, 10, 12, 14 (blz 120-123)