H4_4.3_ruimtelijkegeleding

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

waaraan suburb te herkennen?

- lage bebouwing - geen hoogbouw

- ver uit elkaar - uitgestrekt - lage bebouwingsdichtheid

- veel groen

- gericht op auto's

Ruimtelijke geleding global city

Wat is stedelijke geleding:

ruimtelijke opbouw van stad

Hoofdvraag

• Hoe ziet de ruimtelijke opbouw van een Amerikaanse stad eruit?
• Wat is er veranderd aan de opbouw door globalisering?

Wat is een groot verschil tussen Amerikaanse global cities zoals New York/LA en de Europese global cities als Londen en Parijs?

historisch centrum

dus eur veel meer historische gebouwen die lager zijn. 

CBD Philadelphia

CBD Philadelphia

Kenmerken

Hoogbouw

Recht stratenpatroon

Genummerde straten

Veel voor werk - kantoorgebouwen

Financieel centrum 

Voor internationale dienstverlening

Het CBD --> Central Business District

1. Verzameling van kantoorgebouwen
   
2. Veel hoogbouw
3. Financieel deel van de stad 

• Doel?
• Internationale dienstverlening

CBD New York

 Empire State Building (New York - 381m) ooit hoogste gebouw

Wat is nu hoogste gebouw?

opdracht 2 par 4.3 geo globalisering

Zie je in de spreiding van de hoogste gebouwen overeenkomsten met kenmerken van het wereldsysteem?

Zie je in de spreiding van de hoogste gebouwen overeenkomsten met kenmerken van het wereldsysteem?

• Veel hoge torens bevinden zich in de snelgroeiende macroregio Oost-Azië en/of in rijke oliestaten.
• Weinig kernlanden hebben hoge wolkenkrabbers.
• Er zijn veel wolkenkrabbers in nieuwe semiperifere landen.

verklaring gevraagd, bijvoorbeeld:

• Groeilanden proberen daarmee aan hun status te werken.
• Groeilanden krijgen steeds meer geld om dit type dure bouwwerken te plaatsen.

Indeling van een amerikaanse stad

• CBD
• Overgangszone
  (oude industrie)
• Ring van suburbs

in deze paragraaf heeft Los Angeles de meest afwijkende geleding. De stad heeft zich in tegenstelling tot New York vooral ‘horizontaal’ uitgebreid. Geografen spreken in dit verband over een urban sprawl. 

Ruimtelijke geleding

Noord-Amerikaanse steden

• cbd
• overgangszone
• buitenwijken en voorsteden
• edge city's
  

Buiten het cbd bevindt zich een brede overgangszone met oude woon- en industriewijken, vooral in de directe nabijheid van het cbd. Hier wonen veel mensen uit de lagere inkomensgroepen en minderheden.

● Nog verder van het cbd verwijderd liggen de buitenwijken en voorsteden. De mensen met de midden- en hogere inkomens trokken al begin vorige eeuw weg uit de stad en vestigden zich in de ruim opgezette buitenwijken. Doordat ze meestal in de stad bleven werken, zorgde deze suburbanisatie voor vervoersstromen naar het centrum. Het woon-werkverkeer is sindsdien alleen maar toegenomen, met dagelijks terugkerende files tot gevolg.

Stedelijke migratie

• Verhuizing van downtown en de centrale stad naar de suburbs
• Selectieve migratie
• Gevolg?
• Ontstaan Edge City 

Migratie van groepen mensen met bepaalde kenmerken, zoals leeftijd, inkomen of opleidingsniveau

Midden en Hoog inkomen & wit

Stedelijke migratie: suburbanisatie van mensen met midden- of hoog inkomen.

Getto's in de stad (South Central in L.A.)

Reactie: gated communities

Gevolg: sociale polarisatie

Stedelijke migratie: suburbanisatie van blanken met midden- of hoog inkomen.

Getto's in de stad (South Central in L.A.)

Reactie: gated communities

Gevolg: sociale polarisatie

Edge city

Stad in een stad

•  ontstaan door de suburbanisatie van werk, winkels en recreatie. 
• functioneren vrij zelfstandig, los van de centrale stad, 
• Liggen wel binnen de stedelijke invloedssfeer van een metropool.

Waarom naar de edge city? 

- Ruimer wonen

- Rustiger wonen

- Goedkoper

- Werkgelegenheid. 

Eisen edge cities

Ontwikkeld na 1960 

Alle stedelijke voorzieningen aanwezig

Vloeroppervlakte kantoren vergelijkbaar met centrum van een middelgrote stad.

Detailhandel (winkels) minimaal 57.000 m2 oppervlakte 

Woningdichtheid lager dan de kantoordichtheid. 

Dagelijks rijden er veel mensen naartoe die er werken en die ’s avonds weer teruggaan.

De stad is omgeven door een omvangrijk snelwegennet. Edge city’s zijn vrijwel volledig gericht op autoverkeer. In tegenstelling tot in het cbd in veel steden zijn er nauwelijks andere transportmogelijkheden.

Metropool Los Angeles

Irvine - edge city bij L.A.

Building up / Building out

Uitbreiden stad kan op 2 manieren

Van de drie steden in deze paragraaf heeft Los Angeles de meest afwijkende geleding. De stad heeft zich in tegenstelling tot New York vooral ‘horizontaal’ uitgebreid. Geografen spreken in dit verband over een urban sprawl. Hoogbouw werd zo veel mogelijk vermeden. Deze ruime spreiding van mensen en activiteiten is mogelijk gemaakt door achtereenvolgens de paardentram, de spoorwegen en vooral de auto. Begrijpelijk, want de stad kwam veel later in de geschiedenis tot ontwikkeling.

Urban sprawl van Los Angeles

De ruimtelijke opbouw van L.A. wijkt af van het model dat we eerder zagen. Kun je dit verklaren?

in deze paragraaf heeft Los Angeles de meest afwijkende geleding. De stad heeft zich in tegenstelling tot New York vooral ‘horizontaal’ uitgebreid. Geografen spreken in dit verband over een urban sprawl. 

Deze ruime spreiding van mensen en activiteiten is mogelijk gemaakt door achtereenvolgens de paardentram, de spoorwegen en vooral de auto. Begrijpelijk, want de stad kwam veel later in de geschiedenis tot ontwikkeling.

Verklaar waarom mobiliteit van belang is bij urban sprawl

Mensen hebben hoge mobiliteit nodig om van plek naar plek te kunnen komen. Locaties zijn niet meer binnen een loopafstand haalbaar door de urban sprawl.

Aan de slag

H4 §3: Lezen

Maken 3, 4, 5, 6, 7, 9

Examenvraag

In Washington D.C. bestaat een patroon van ruimtelijke segregatie. Beschrijf dit spreidingspatroon met twee gegevens uit bron 5. 

In Washington D.C. bestaat een patroon van ruimtelijke segregatie. Beschrijf dit spreidingspatroon met twee gegevens uit bron 5.

Uit de beschrijving moet blijken dat

• in het westen van Washington D.C. de wijken liggen met hoge

inkomens en dat in die wijken weinig minderheden wonen 1

• terwijl in het oosten van Washington D.C. de wijken liggen met lage inkomens en dat in die wijken juist overwegend minderheden wonen 1 

Examenvraag

Roslynn is een van de edge cities bij Washington D.C., maar verschilt van

veel andere edge cities in de Verenigde Staten.

Geef een verschil tussen Rosslyn en veel andere edge cities in de

Verenigde Staten. 

Geef een verschil tussen Rosslyn en veel andere edge cities in de
Verenigde Staten.

Juiste verschillen zijn:

• Rosslyn ligt dichter bij het centrum van de stad dan veel andere edge cities in de Verenigde Staten.
• Rosslyn is kleiner dan veel andere edge cities in de Verenigde Staten. 

Andere wijken van de stad

Gated community

Industrie gebieden

Buitenwijken

Edge Cities

Rijke wijken

Arme wijken

CBD

Ruimtelijke segregatie en sociale polarisatie

Stedelijke migratie: suburbanisatie van blanken met midden- of hoog inkomen.

Getto's in de stad (South Central in L.A.)

Reactie: gated communities

Gevolg: sociale polarisatie

Muziektip

Coolio - Gangsta's Paradise

Hidden Hills (LA)

Ring van suburbs

• Ruime buitenwijk 
• Veel vrijstaande huizen 
• Grote tuinen
• Vaak voorsteden 
• Tegenwoordig steeds meer
  andere bevolkingsgroepen
•  Vroeger rijke Anglo-Amerikanen 

Wat is urban sprawl

1. Het uitbreiden van buitenwijken
2. Het uitbreiden van een stedelijk gebied
3. Het verkleinen van een stedelijk gebied
4. Het vervuilen van een stedelijk gebied.

Stad weer in trek

• Afgelopen 25 jaar veel verandering
• Suburbs te saai
• Re-urbanisatie
• Stedelijke vernieuwing

Als het aantal inwoners van een stad weer stijgt na een periode van bevolkingsafname

Het vernieuwen van woonwijken in een stad, zodat de leefbaarheid verbetert

Stedelijke vernieuwing

• Opknapbeurt verwaarloosde buurten.
• Trekt de rijkere, hogeropgeleiden aan.
• Nadeel: Arme mensen moeten verhuizen.
• Gentrificatie

Ruimtelijke geleding

Noord-Amerikaanse steden

• cbd
• overgangszone
• buitenwijken en voorsteden
• edge city's
  

Opdracht 2 Wolkenkrabbers

a In steden is veel vraag naar grond, terwijl het aanbod beperkt is. Wolkenkrabbers gebruiken relatief weinig grondoppervlak.

b In hoge gebouwen wonen en werken veel mensen. Bedrijven en instellingen hebben bovendien veel goederen nodig. Naar en van de wolkenkrabbers ontstaan veel vervoersstromen. Bij een beperkt openbaarvervoernetwerk is de ruimtebehoefte voor verkeersstromen groot. Dat kan de schaarste aan ruimte vergroten.

c De Europese binnensteden herbergen veel historische gebouwen die veel lager zijn dan de Amerikaanse wolkenkrabbers.

Edge city

Waarom naar de edge city? 
- Ruimer wonen
- Rustiger wonen

- Goedkoper
- Werkgelegenheid. 

Urban sprawl

Urban sprawl (stedelijk uitstrekken) is het uitbreiden van een stedelijk gebied. Voor dit uitbreiden van een stedelijk gebied is mobiliteit heel erg belangrijk. Doordat mensen in Amerika veel auto's hebben is de mobiliteit van de Amerikaanse bevolking erg hoog. Door de urban sprawl is de woningdichtheid erg laag, dit komt doordat wijken zich uitstrekken over tientallen kilometers. Een voorbeeld zie je op de afbeelding. 

Vaak moeten de bewoners dan ook tientalle kilometers 

reizen voordat ze in een edge city zijn. 

Aan de slag

H4 §3: vraag 2 t/m 9

Kies er minimaal 4