Sociale vaardigheden

• GASV
• Buitengewoon secundair onderwijs

Sociale vaardigheden

Wat kunnen jullie vertellen over het filmpje?

Thema 1: Je sociale brein

Doel:

- Hoe je (sociale) brein werkt

- Hersenkraker

- Je spiegelneuronen gebruiken

- Puberteit: sociaal brein in ontwikkeling

- Wat verandert er?

- IQ en EQ

Les 1

Hoe je (sociale) brein werkt

Emoties                       Leren

 

- waar je aandacht aan geeft

- gemakkelijk concentreren  

GEVOLG: betere leerprestaties

Neuronen

- Zenuwstelsel = hersenen + ruggenmerg

- 86 miljard zenuwcellen

- Supersnel berichten doorgeven via elektrische impulsen

- Chemische stofjes (neurotransmitters)

- Vuren = neuronen berichten aan elkaar

- Vaak dezelfde berichten => verbindingen (=BAND)

Spiegelneuronen

- "Ik voel wat jij voelt"

- Inlevingsvermogen of empathie

- Spiegelen van activiteiten van anderen in je hersenen

= BELANGRIJK: anderen leren begrijpen en goed met hen omgaan

      Geboorte

Eigenschappen         Vaardigheden       =    ERFENIS  ouders

Dikwijls dingen doen of veel aandacht                  ONTWIKKELING

1. Leren heeft niet alleen te maken met je verstand, maar ook met __________________.

2. Ander woord voor de zenuwcellen die een belangrijke rol spelen in de hersenen: _________________.

3. Neuronen die regelmatig dezelfde informatie aan elkaar doorgeven maken ___________________.

4. _________________ spelen een belangrijke rol bij het herkennen van emoties.

Emoties

Neuronen

Verbindingen

Spiegelneuronen

Welke gevoelens ken je allemaal?

1. Vrolijk - uitbundig
2. Spijt - iets stoms gedaan
3. Boos - ontevreden
4. Verbazing

1. Schrik - angst
2. Teleurgesteld
3. Verbazing
4. Walging - afkeer

1. Bezorgd moedeloos
2. Schrik - angst
3. Boos - agressief
4. Trots

Les 2

Puberteit: sociaal brein in ontwikkeling

Wat verandert er?

Tijdens puberteit + adolescentie: hormonen = grote veranderingen

- herkennen van emoties (gezichtsuitdrukkingen)

- kunnen verplaatsen in een ander

- kritische blik

- bewust worden van jezelf

- gevolgen eigen gedrag inschatten

- impulsen beheersen

- korte termijn -> lange termijn

prefrontale cortex

Heftige emoties

Puber = moeite met beheersen van emoties

Heel blij                                   Diep in de put

Waarom? Netwerken werken nog NIET goed samen

Waarvoor staan de letters REM in REM-slaap?

Hoeveel keer komen REM-slaap fases ongeveer voor als je een nacht slaapt?

1. 2 à 3 keer
2. 3 à 4 keer
3. 4 à 5 keer
4. 5 à 6 keer

IQ en EQ

Waarvoor staan deze afkortingen?

IQ

EQ

Intelligentie quotiënt

Emotioneel quotiënt

Getal

Aanvoelen

Begrijpen

Hoger = intelligenter

9 tips om emotionele intelligentie te verhogen!

1. Laat niemand je goed gevoel beïnvloeden

2. Vergeef snel fouten, maar vergeet ze niet

3. Reageer niet impulsief

4. Sta stil bij je gerealiseerde prestaties 

5. Blijf niet hangen in je verleden

6. Focus op oplossingen

7. Omring je niet met negatieve mensen

8. Koester geen wraakgevoelens

9. Durf 'NEE' te zeggen

Thema 2: Je klasgenoten leren kennen

Doel:

- De eerste indruk                                       - Je klasgenoten: je vrienden? 

- Hoe ben jij?                                                 - Hoe kies je je vrienden

- Warm of koud?                                          - Geluk is besmettelijk!

- Trek geen harnas aan!                           - Hoe maak en blijf je vrienden

- Eerste indruk lang niet altijd juist    - Je vrienden-netwerk 

- Vooroordelen                                             - Voordelen van netwerken

- Nieuwe ontdekking: spiegelneuronen

- Test gedachtenlezen

Goede relaties? Goed voor je gezondheid!

- Lagere bloeddruk

- Beter werkend immuunsysteem

- Goed tegenwicht tegen minder prettige relaties

Les 3

De eerste indruk

Opdracht

- Elke leerling krijgt een A4-blad en schrijft hierop rechtsboven zijn naam

- Geef het papier daarna door aan een klasgenoot

- Deze schrijft hierop wat hij / zij van je weet / vindt / ....

- Geef het door aan een volgende klasgenoot 

- Dit herhalen we tot iedereen zijn eigen A4-blad terug heeft

=> We sluiten af met een klasgesprek

WARM of KOUD

- Eerste ontmoeting => beoordelen persoon => WARM of KOUD?

- Actief hersengebied = INSULA

- Functie = lichaamstemperatuur + 

                        warmte in een relatie

- WARM = aardig, behulpzaam

- KOUD = boos, egoïstisch

Nieuw schooljaar = ENG?

- Iedereen voelt zich wel wat onzeker ...

- Bouw geen HARNAS om je heen => gevoel van         

   afstandelijkheid en arrogantie

- Blijf gewoon jezelf!

"WEES JEZELF! JE BENT PRACHTIG EN KRACHTIG!"

VOOROORDELEN

Les 4

Het geheim van goede relaties: spiegelneuronen

Je klasgenoten: je vrienden?

- Vrienden = BELANGRIJK

 => In je klas, op school of buiten school

- Je gaat op zoek naar eigenschappen bij personen die jij belangrijk vindt

EIGENSCHAPPEN VOOR EEN VRIEND

Hoe vrienden kiezen?

- Personen zoeken met dezelfde eigenschappen 

     => het beeld is belangrijker dan de werkelijkheid

     => muziek = belangrijke rol  (zelfde stijl)

Opdracht "MINDMAP"

Opdracht "MINDMAP"

Onderwerp: Vrienden maken

Hoofdtakken: initiatief nemen, interesse tonen, afspraken nakomen, vrienden blijven, niet doen

Zijtakken: zelf aanvullen (= PERSOONLIJK)

TIP: gebruik kleuren en teken er misschien bij

Vrienden-netwerk

A4-blad met 3 cirkels:

- midden = IK

- 1e cirkel = beste vrienden

- 2e cirkel = vrienden of kennissen

Wie uit je netwerk kan je helpen bij je huiswerk?

Wie in je netwerk kan je helpen als je ergens een probleem mee hebt?

Welke personen in je netwerk zijn goed in iets waar jij ook goed in zou willen zijn?

Met welke dingen kun jij je vrienden of andere mensen uit je netwerk helpen?

Sociale netwerken / media

Waarom gebruik je deze sociale netwerken / media?

Om mijn vriendennetwerk te onderhouden

Vriendennetwerk uitbreiden door nieuwe contacten te leggen

Om informatie uit te wisselen en elkaar te helpen

Omdat anderen het ook doen en ik niet wil achterblijven

Omdat ik het leuk vind

Andere redenen

Roddelen

Verschil tussen negatief en positief roddelen

zelfvertrouwen stijgt

zelfvertrouwen daalt

Thema 3: Ken jezelf!

Doel:

- De behoeftepiramide

- Geluk heeft niet alleen met jezelf te maken

- Zelfkennis

- Je beste en slechtste eigenschappen

- Drie belangrijke eigenschappen

Les 3

De behoeftepiramide (Maslow)

Psycholoog Maslow (1908 - 1970)

Onderzoek behoeftepiramide

Wanneer? 2011

Wat? Klopt het wel wat Maslow zegt: mensen die alles hebben van in de piramide zijn gelukkiger

Nieuw onderzoek: 

- voldaan qua lichamelijk behoeften + veilig voelen = leven waarderen 

- alles van hierboven + top van de piramide = gelukkiger

Geluk

- Heeft niet alleen met jezelf te maken

- Geluk zien bij een ander draagt ook bij tot eigen geluk

=> volgorde in de behoeftepiramide ligt niet vast blijkt uit het nieuwe onderzoek

Wanneer voel jij je gelukkig?

Hoe voelt geluk voor jou? Beschrijf een aantal kenmerken.

Wat kun je doen om bij te dragen aan het geluk van anderen in je omgeving (zodat je je zelf ook gelukkiger voelt)?

Les 4

Weten waar je staat - jezelf kennen

Socrates 

(Grieks filosoof 477 - 399 v. Chr.)

Uitspraak: 

"Ken jezelf! Want alleen als je je 

bewust bent van jezelf kun je zowel 

jezelf als anderen leren kennen."

Begrip zelfkennis

Je hebt een goed beeld van ... in bepaalde situaties.

- hoe je bent

- wat je voelt

- hoe je je gedraagt

! Geheugen draagt bij aan zelfkennis (vroeger <=> toekomst)

! zelfkennis         door kritisch kijken naar eigen gedrag

Welke eigenschappen ken je zoal?

Som 2 goede eigenschappen van jezelf op.

Som 2 slechte eigenschappen van jezelf op.

Thema 4: Emoties herkennen en begrijpen

Doel:

- Emoties: pieken en dalen                              - Op gevoelens trappen

- Op zoek naar gevoelens                                 - Wat met negatieve emoties?

- Emoties die we allemaal (her)kennen      - Je gevoelens verbergen

- Empathie: ik voel wat jij voelt                       -  Lucht huilen op of toch niet?

- Emoties in je stem                                             - Loner of eenzaam?

- Emotionele besmetting                                  - Emotioneel intelligent

-  Lachen is aanstekelijk                                   

- Snelle manieren om je gevoelens te verbeteren

Les 5

Emoties: pieken en dalen

We worden meer invoelend

- Werken meer samen

- Mensen die alleen aan zichzelf denken = egoïstisch

          => hebben we een hekel aan

- Goede relaties maken je gezonder

- Bereid zijn met anderen te delen maken je geliefd

          => je gaat je beter voelen 

Som 5 emoties op

Som 3 positieve (= PRETTIGE) emoties op

Som 3 negatieve (= VERVELENDE) emoties op

Is slecht sterker dan goed?

- Er zijn meer negatieve emoties dan positieve

- Negatieve emoties maken meer indruk 

         => onthouden we langer

OPDRACHT

Vertel elkaar om de beurt wat je gisteren of eergisteren gedaan hebt. Als je een emotie bij hem of haar waarneemt mag je deze emotie ingeven met de naam van de persoon erachter

vb.: Blij (Sofie)

Luister naar elkaar en zoek de gevoelens

Emoties aanvoelen

- Hoe kunnen we aan iemand zien hoe die zich voelt?

=> spiegelneuronen: helpen onze gevoelens herkennen bij anderen

Emoties die we allemaal (her)kennen

- Niet in alle culturen trekken mensen hetzelfde gezicht bij het ervaren van een emotie

- Zes gezichtsuitdrukkingen zien er hetzelfde uit

=> geluk - boos - bang - verdriet - walging - verrassing

- Blinde mensen kunnen deze emoties hetzelfde uitdrukken 

=> gezichtsuitdrukkingen aangeboren en niet aangeleerd

Empathie: ik voel wat jij voelt

- Anderen beter begrijpen door het herkennen van            

   gezichtsuitdrukkingen

- Stem, lichaamshouding en gebaren laten zien wat je voelt

Emoties in je stem

- Hoe dingen overkomen => wat je zegt en de emotie in je stem

- Praten en emoties zitten in hetzelfde hersengebied 

           => Mensen die meer empathie hebben laten dit horen in                       hun stem

           => Kunnen ook beter emoties in de stem van anderen                             horen

Emotionele besmetting

- Emoties beïnvloeden ons

        => je beïnvloed anderen met jou emoties

        => anderen beïnvloeden jou met hun emoties

- Bepaalde emoties van anderen hebben invloed op jezelf

        => ontmoediging, frustratie en stress

- Andere emoties hebben minder invloed op jezelf

        => enthousiasme en geluk

Is hij boos, blij of uh...?

- Genoeg slapen en belangrijk 

       => minder goed gezichtsuitdrukkingen herkennen

- Als je niet weet hoe iemand zich voelt, weet je niet hoe je je           moet gedragen

       => onbedoeld anderen kwetsen

2 negatieve invloeden van jou op anderen (gevoelens)

2 negatieve invloeden van anderen op jou (gevoelens)

Les 6

Op gevoelens trappen

Lichamelijke pijn en sociale pijn

Sociale pijn:

- Niet bij de groep horen

- onrechtvaardig behandelt worden

         => mensen die gevoelig zijn voor lichamelijke pijn zijn ook                     gevoeliger voor sociale pijn

         => hetzelfde hersengebied te maken met het voelen van                       lichamelijke en psychische pijn 

Je bent naar de kapper geweest. Iemand van school zegt dat je wel honderd lijkt.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Een klasgenoot heeft een nieuw shirt en vraagt je enthousiast wat je ervan vindt. Jij vind het lelijk.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Een klasgenoot pest iemand uit je klas die jij best aardig vindt. Jij weet dat je klasgenoot het heel vervelend vindt door deze persoon gepest te worden en er nachtmerries van heeft.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Je hebt een klasgenoot die altijd hoge cijfers haalt, maar voor iedere toets helemaal in de stress schiet en tegen je zegt dat hij/zij zeker een onvoldoende krijgt.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Iemand doet uit de hoogte tegen je en noemt je een sukkelaar.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Een niet zo populaire klasgenoot is erg ziek. Een groepje klasgenoten maakt er grapjes over.

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Soms reis je samen met iemand uit je klas naar school. Hij/zij ruikt dikwijls uit zijn/haar mond maar weet dat zelf niet. Je weet dat je klasgenoten hem/haar links laten liggen vanwege die geur. Jij hebt het goed met hem/haar voor. Wat doe je?

1. Je zegt op een nette manier wat je ervan denkt.
2. Je wordt boos en zegt eens goed de waarheid
3. Je negeert de ander(en) en gaat weg.
4. Je wilt aardig zijn en zegt iets anders dan je denkt.

Wat doe je met negatieve emoties?

Voorbeeld: Angst voor de tandarts

1. Terugtrekken: situaties die hele sterke emoties oproepen

2. Kalmeren: emoties die iets minder heftig => kalmeren door

    - Afleiding

    - Anders tegen de situatie aankijken

Lachen verbetert je humeur

- Vermindert je stress

- Versterkt je immuunsysteem

-  Zorgt voor toename van afweesstoffen

              => als je flink lacht reageert je lichaam hetzelfde als op                          lichaamsbeweging

Hoe reageer je:
Als iemand die je goed kent je niet groet op straat?

Hoe reageer je:
Als je met iemand had afgesproken je niet belt?

Je gevoelens verbergen

In sommige situaties laat je je gevoelens liever NIET zien:

- Omdat anderen er misbruik van maken of je plagen of pesten

- Om te voorkomen dat je ongepast reageert in een situatie

- Om te voorkomen dat je iemand kwetst

              => gevoelens verbergen = vaardigheid 

In welke situaties kan je best je eigen gevoelens verbergen?

Lucht huilen op of toch niet?

- Mensen die zich slecht voelen en huilen voelen zich nadien           nog slecht

- Mensen die zich goed voelen en huilen voelen zich nadien

   nog goed

- Getroost + geholpen worden door 1 persoon werkt beter dan 

   door meerdere => te maken met schaamte

Loner of eenzaam

- Ben je vaak alleen en voel je je daar goed bij => prima

- Heb je weinig vrienden, maar ben je niet graag alleen 

    = EENZAAM

    => anders denken over jezelf en anderen werkt effectief             

          tegen eenzaamheid!

Emotioneel intelligent?

www.vdogo.be

Boos? Trek een blij gezicht

 De kans is groter dat je je beter gaat voelen.

Charles Darwin 

1872

Emoties hebben te maken met: 

- Brein

- Gezichtsspieren

=> gezichtsuitdrukkingen beïnvloeden je emoties

Zelfvertrouwen omhoog 

Rechtop zitten => zorgt voor meer zelfvertrouwen

! Heb je zelfvertrouwen nodig ga dan rechtop staan of zitten 

Geheugen voor gebeurtenissen uit je eigen leven

Hippocampus: 

- opslaan van informatie

- opslaan herinneringen

= autobiografisch geheugen

Amygdala:

- koppelt emoties aan gebeurtenissen

Stemmingsverbeteraar:
3 dingen die je gebruikt om je stemming te verbeteren

Pleziercentrum van je hersenen

= Nucleus accumbens

- Zo groot als een pinda

- In het midden van je hersenen

- Beloningsgebied: prettige gevoelens door dopamine

- Wordt actief als je naar muziek luistert

2 situaties waarin je erg hebt gelachen (uitleg nadien)

Thema 5: Erbij horen of niet

Doel:

- Buitengesloten worden: een harde klap       - Minder sociale pijn 

- Pesten: een afwijking?                                           - Alweer gepest? Doe er wat aan!

- Voordeel van pesten                                               - Pesten of A-factor?

- Vragenlijst pesten en cyberpesten                       

- Waarin pesters en gepesten op elkaar lijken          

- Stond erbij en keer er naar

- Effectieve reacties om iemand te helpen die gepest wordt                           

- Cyberpesten

De behoefte om erbij te horen

- Je kan afgewezen / niet geaccepteerd worden

- Schaamte + je praat er niet graag over

            => slecht voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid 

                  + kan aanleiding tot geweld

Les 7

Pesten doet pijn

Ben je wel eens voor een langere tijd gepest?

1. JA
2. NEE

Als je ja hebt geantwoord op de vorige vraag: wat heb je er aan gedaan?

Aan wie heb je toen durven vertellen dat je gepest werd?

1. Vrienden / vriendinnen
2. Broer / zus
3. Ouders
4. Leraar

www.google.com

Heb je wel eens te maken gehad met cyberpesten?

1. JA
2. NEE

Wat vind of lijkt je erger? (+ uitleggen waarom achteraf)

1. Gewoon pesten
2. Cyberpesten

Pesters <=> Gepesten

- Lijken op elkaar

- Hebben dezelfde problemen (oplossen van problemen in       

   sociale situaties)

- Jongens pesten meer dan meisjes

- Pester (grote verschil met gepesten):

        * hekel aan school

        * deden het minder goed op school

Stond erbij en keek ernaar

- Toekijken = schadelijker dan zelf gepest worden

- Last van: depressies, angst, haat en 

                       minderwaardigheidsgevoelens

- Drie verklaringen:

       * herinnering aan pesten => stress

       * bang om volgend slachtoffer te worden

       * last van schuldgevoelens (niet durven opkomen)

Les 8

Cyberpesten

www.google.com

Cyberpesten

= Digitaal pesten via bvb. sociale media, telefoon of mail

Tips

- Blokkeer het telefoonnummer dat je pest of vraag een nieuw 

   telefoonnummer aan

- Inloggegevens hou je voor jezelf + sterk wachtwoord

- Goede privacy instellingen op sociale media

- Stuur geen naaktfoto's of filmpjes door

- Rare voorstellen tijdens chatten => STOP onmiddellijk

- Verzamel bewijs en ga naar de politie

Cyberpesten later dan gewoon pesten?

Pesten: 

- jongeren van 10 tot 14 jaar

- sterkst bij 12-jarigen

Cyberpesten:

- jongeren van 12 tot 17 jaar

- sterkst bij 15-jarigen

awel.be

Pester of A-factor?

- Aardige mensen => meer vrienden

                                       => gelukkiger, gezonder en vinden 

                                             makkelijker werk

                                       => meer waardering

                                       => kunnen beter met tegenslag omgaan

Thema 6: Communiceren en samenwerken

Doel:

- Luisteren, aanvoelen en begrijpen    - Stage: waar is het goed voor?

- Afstemming                                                 - Ideeën voor een stage

- Luisteren tussen de regels door        - Mensenkennis

- De waarde van zwijgen                           - Klaarstaan voor anderen 

- Handleiding voor luisteren                   - Samenwerken aan een project

- Ik weet wat je denkt, wilt en voelt      - Brainstormen

- Vragen om te begrijpen                         - Samen problemen oplossen niet altijd

- De 7 luisterstappen                                     beter

Stage

Leerlingen die stage doen zijn beter in de volgende vaardigheden:

- Respect voor een ander

- Zelfvertrouwen

- Bewustwording van omgeving

- Waardering voor vrijwilligerswerk

Les 9

Luisteren, aanvoelen en begrijpen

Je bent iemand die goed kan luisteren, omdat je belangstelling hebt voor anderen.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die niet geïnteresseerd is in de verhalen van de meeste mensen. Je hebt wel wat beters te doen.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die vindt dat je van iedereen wel wat kunt leren. Daarom luister je goed naar iedereen.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die vooral naar zijn eigen vrienden luistert en andere mensen niet zo belangrijk vindt.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die er niet van houdt als een ander steeds maar zit te zagen over van alles en nog wat.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die er niet van houdt als iemand aan één stuk door probeert leuk te zijn.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die er niet van houdt als iemand steeds maar vervelende dingen over anderen aan je vertelt.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die er niet van houdt als iemand zit te stoefen over zichzelf.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die vaak te snel reageert en dan dingen zegt waar je later spijt van hebt.

😒🙁😐🙂😃

Je bent iemand die te vertrouwen is en geen geheimen doorvertelt.

😒🙁😐🙂😃

Afstemming

- Mensen praten samen + begrijpen elkaar => hersenactiviteit 

   lijkt op elkaar (hersengolven zien er hetzelfde uit)

- Mensen praten samen + begrijpen elkaar niet 

    => hersenactiviteit lijkt niet op elkaar 

De waarde van zwijgen

Griekse filosoof Plutarchus (46 v. Chr. tot 20 n. Chr.)

- Zwijgen kan nuttig zijn

- Reageer niet meteen wanneer iemand stopt met spreken

- Neem nuttige argumenten op en hou ze vast, onware 

   argumenten doorzie en ontmasker je beter

7 luisterstappen

Ontcijfer deze luisterstappen zelf: 1=a, 2=b, 3=c, ...

1.     15-15-7-3-15-14-20-1-3-20       13-1-11-5-14

2.    9-14-20-5-18-5-19-19-5           20-15-14-5-14

3.    12-21-9-19-20-5-18-5-14

4.    14-9-5-20        15-14-4-5-18-2-18-5-11-5-14

5.    14-9-5-20        1-1-14-22-1-12-12-5-14

6.    22-18-1-7-5-14     19-20-5-12-12-5-14

7.     16-18-15-2-5-18-5-14    20-5     2-5-7-18-25-16-5-14

Les 10

Stage: waar is het goed voor?

Welke voordelen zouden stages kunnen hebben?

Heb je zelf al een idee waar je later stage zou willen doen?

Welke eigenschappen en vaardigheden zou een vrijwilliger in de kinderopvang moeten hebben volgens jou?

Welke eigenschappen en vaardigheden zou een vrijwilliger die trainer van een sportclub wordt, moeten hebben volgens jou?

Welke eigenschappen en vaardigheden zou een vrijwilliger in een woonzorgcentrum moeten hebben volgens jou?

Goed samenwerken

= Alleen mogelijk als je goed op elkaar afstemt

                      - overleggen wat je moet doen

                      - welke gevoelens andere mensen hebben

                      - hoe mensen reageren op jou

Les 11

Samenwerken: alleen een druppel, samen een oceaan (Ryunosuke Satoro)

Samenwerken in stappen

1. Brainstormen                                              8. Taken afmaken

2. Voorstellen bespreken                           9. Opnieuw rapporteren

3. Samen een project kiezen                    10. Evalueren

4. Taken verdelen

5. Taken uitvoeren

6. Rapporteren

7. Elkaar helpen

Je leert meer van successen dan van fouten!

Fouten => hoe iets NIET moet

Succes => hoe iets WEL moet => worden beloond => DOPAMINE

Thema 7: Irritaties, ergernissen en ruzies

Doel:

- Hoe lang is jouw lontje?                                    - Luisteren naar de stem binnenin je

- Ergernissen en irritaties                                   - Het ongeluk van Phineas Gage

- Meningsverschillen                                             - Zeggen wat je niet bevalt 

- De gevoelens achter boosheid                      - Een ik-boodschap geven doe je zo

- Angst ... vecht- of vluchtreactie                     - Luisteren om conflicten op te lossen

- Jouw reactie als een ander boos op je is   - Empathisch luisteren: hoe?

- Je reactie uitstellen                                              - Jongens houden niet van praten

- Ontploffingsgevaar                                              - Respect tonen voorkomt conflicten

Boos?

Door uit te dagen, te beledigen of vervelende dingen te zeggen?

                                     Je blijft erover nadenken

                                                   Steeds bozer = kost ENERGIE

Boos?

                                       Bloedsuikerspiegel daalt

                                               Iets zoet drinken

                                                  Zelfcontrole neemt weer toe

Goede raad

Slaap er een nachtje over!!!

Les 12

Hoe lang is jouw lontje?

Hoe merk je dat anderen zich aan jou ergeren?

Wat doe je als je merkt dat je gedrag iemand ergert?

Meningsverschillen

MENING = wat men van iets of iemand vindt, hoe men oordeelt

          wanneer de mening verschillen kan er ruzie ontstaan

Hoe kan je ruzie voorkomen door een meningsverschil? Tips?

Gevoelens achter boosheid

Emoties zijn de aanleiding voor boosheid

          

          Bij sommige kan dit snel gebeuren, bij anderen traag

Welk gevoel kan leiden tot boosheid?

Ik voelde me gekwetst

Ik voelde me tekortgedaan

Ik voelde me ontmoedigd

Ik voelde me aan de kant gezet

Ik voelde me niet gewaardeerd

Ik voelde me genegeerd

Ik voelde me beledigd

Ik voelde me bedrogen

Ik voelde me ...

Vecht- of vluchtreactie?

Voel jij je bedreigd of bang?             amygdala (hersenen) ACTIEF

                                                                     aanmaak van stresshormonen

                                                                       Cortisol                     Adrenaline

OPDRACHT

Gevoelsthermometer

- Je krijgt een blad met een thermometer op

- Personaliseer deze helemaal naar hoe jij reageert als je boos bent!

- Wanneer is er ontploffingsgevaar? Duid dit ook aan.

Je reactie uitstellen

Als je boos bent, kan je beter niet reageren op vervelende dingen

Je zegt dan soms dingen waar je later spijt van kan krijgen

Luister naar je innerlijke stem!!! 

= belangrijke rol bij beheersen van impulsief gedrag

IK-boodschap

Hoe?

- Begin je zin met 'IK' als je wilt zeggen wat je vervelend vindt

- Vertel wat je vervelend vindt

- Vertel waarom je dit vervelend vindt

- Stel eventueel een oplossing voor of bedenk samen een oplossing

Les 13

Luisteren om conflicten op te lossen

Combinatie van gesprekstechnieken

IK-boodschap + Empathisch luisteren

Empathie = Inlevingsvermogen = Je probeert de andere persoon te begrijpen

Hoe empathisch luisteren?

1. Geef de ander tijd

2. Herhaal in kort wat de ander vertelde

3. Stel vragen om de situatie duidelijker te krijgen

    - stel open vragen

    - stel niet teveel vragen

4. Denk na over je eigen rol in wat er gebeurd is:

     - rustig: schuld toegeven, begrip vragen of jou kant van het verhaal vertellen

     - boos: vraag om time-out en spreek een tijdstip af om erover te praten

Weetje

Meer sociale contacten => amygdala groter

Respect tonen voorkomt conflicten

RESPECT 

= rekening houden met elkaar

= elkaar waarderen om hoe de ander is of wat hij of zij kan

= respecteren van de eigendommen van anderen

= ...

Thema 8: Moeilijke beslissingen

Doel:

- Een beslisboom maken                                                                - Verder onder druk

- Je brein weet wat je gaat kiezen voor je het zelf weet   - Meer zelfcontrole 

- Intuïtieve beslissingen                                                                  - Reclame doorzien  

- Het probleem van Heinz en hoe eerlijk is eerlijk?

- Ervaring helpt beslissen

- Pubers en risico's

- Risico's om (niet) te nemen

- Meedoen onder druk. Zijn je vrienden echt je vrienden?

- Waarom nee zeggen moeilijk is.

- Beslissen? Slaap er een nachtje over

Hoe je beslissingen neemt

Hersengebied in het midden van de prefrontale cortex 

= gebied direct achter je voorhoofd

- De hele dag door neem je beslissingen: je maakt keuzes waardoor je sommige zaken onderdrukt en andere niet => activiteit van de neuronen wordt hierdoor afgeremd

Les 14

Een beslisboom maken

Beslisboom

= snelle manier om 

overzicht te krijgen 

van de mogelijkheden 

die je hebt

Rekening houden met

- Intuïtie, wat zou jij doen als je op je gevoel afgaat?

- Eerdere ervaringen van jezelf met gelijke beslissingen

- Ervaringen van anderen die over hetzelfde onderwerp moesten beslissen

Intuïtieve beslissingen

Engels = gut feelings

! microben in je darmen hebben

een sterke invloed op je hersenen

en daardoor ook op je

emoties

 

Ervaring helpt beslissen

- Ervaring met een situatie => betere beslissingen

- Ervaring zorgt voor verbinding tussen bepaalde neuronen => helpen ons situaties die op elkaar lijken te herkennen en gebruik te maken van eerdere ervaringen

Puber <=> volwassene       "Nemen andere beslissingen"

Les 15

Pubers en risico's

Pubers nemen meer risico's

- Onderzoek: algemeen nemen pubers meer risico's

- Wanneer ze rustig en zonder stress kunnen nadenken => voorzichtiger

Wat is het verschil dan? EMOTIES

                sterke emotie = grotere kans op onverantwoorde risico's

Pubers nemen meer risico's

TIP:  - Neem GEEN beslissingen als je emotioneel bent

          - Eerst rustig worden

          - Afgekoeld => nadenken over situatie

          - Beslissing maken 

Meisjes en groepsdruk om af te vallen

- Te weinig eten = NADELIG voor je ontwikkeling en concentratie

- Te weinig eten kan ook invloed hebben op het slapen

=> druk stijgt, slaap daalt (toename van angst, depressiviteit en minder goed leren)

=> extra slaap = nodig voor je lichaam in ontwikkeling

Zou je de volgende risico's nemen JA of NEE?

's Avonds alleen door een donker bos fietsen.

1. JA
2. NEE

De hond van de buren (die bijt) een koekje geven.

1. JA
2. NEE

Extreme sporten beoefenen met het risico op ongevallen.

1. JA
2. NEE

Stel: Je vrienden willen op een avond graffiti gaan spuiten op de muur van de supermarkt. Doe jij mee? Leg uit waarom wel of niet.

Stel: Je bent 14 en krijgt bij je vriend of vriendin thuis een glas rode wijn aangeboden. Neem je dit aan? Hoe pak je dit aan?

Waarom NEE zeggen moeilijk is

Resultaat onderzoek

1. Mensen met afwijkende mening: hersengebied actief wanneer men een fout maakt

2. Mensen die eens zijn: beloningsgebied actief = PRETTIG

! Even doorbijten als je NEE wilt zeggen 

Wat doe je als mensen je blijven onder druk zetten / pushen om iets te doen wat je niet wilt?

1. Ik blijf vasthouden aan mijn besluit en laat me niet onder druk zetten
2. Ik doe een voorstel voor een andere activiteit waar ik wel aan mee wil doen
3. Ik besef dat mijn vrienden en ik het niet eens zullen worden en besluit verder geen moeite meer te doen
4. Ik besef dat ik mijn vrienden niet echt goed kende en vraag me af of ik niet op zoek moet naar andere vrienden

Weetje

Meer zelfcontrole met volle blaas of door spieren aan te spannen.

Jongeren en alcoholreclame

- Zien van reclame doet jongeren meer 

   drinken

- Vaak reclame kijken = meer drinken

- Gratis gadgets stimuleren alcoholgebruik

   bij 10- tot 14-jarigen

- Ook films waarin gedronken wordt bevordert alcoholgebruik

Afronding

Wat heb je er aan gehad?

Wat vond je van de lessen sociale vaardigheden?

😒🙁😐🙂😃

Wat ga je onthouden uit deze lessen sociale vaardigheden?

THE END