Ontstaan van taal

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoe is taal ontstaan?

Hoe is volgens jou TAAL ontstaan?

Sjoukje Jansma

Docent Nederlands aan het Lyceum

Houd heel veel van lezen

Woon in Rottum, met man, twee zonen, hond en kat

Dit is de toren van Babel. 

Dit is een bijbels verhaal.

De mensen wilden een toren maken die tot aan de hemel reikte zodat ze beroemd zouden worden. God strafte hen voor hun hoogmoed door ervoor te zorgen dat ze elkaar niet meer konden verstaan.

Verschillende visies

Het ontstaan van taal

Noam Chomsky: 

ieder mens heeft een aangeboren taalgevoel en zo is dus ook ooit de eerste taal ontstaan. 

Hij noemt dit de universele grammatica, dit zou de basis zijn voor alle talen op de wereld.

Bow-wow-theorie:

eerste talen waren imitaties van dierengeluiden.

Cultureel antropologen:

Taal is ontstaan toen mensen iets moesten gaan uitleggen, bijvoorbeeld over waarom en hoe je een pijlpunt maakt. Taal volgt dus techniek.

Pooh-pooh-theorie:

eerste taal waren kreten van pijn, verrassing, verdriet enzovoort.

Yo-he-yo-theorie: kreten die mensen maakten bij fysieke inspanning.

Waarom is onderzoek naar het ontstaan van taal zo lastig?

• Het is heel lang geleden, schattingen gaan van 50.000 jaar geleden tot maar liefst twee miljoen jaar geleden.
  
• Er zijn geen geluidsopnames uit die tijd of teksten.
  
• Gesproken taal laat geen fysieke sporen na.
  

Waarvoor is een taal nodig?

1.  Dingen uit onze omgeving, zoals planten en dieren, namen geven.
2.  Plannen maken, het over dingen hebben die al gebeurd zijn of nog moeten gebeuren.
3. Kletsen en daarmee een sociaal netwerk opbouwen.
4. Elkaar dingen leren, waardoor kennis overgedragen wordt.
5. Samenwerken. Met z'n allen konden we die mammoet wel aan!
6.  Abstract en symbolisch denken: een manier van denken waarbij we een woord, of bijvoorbeeld een tekening, gebruiken om iets anders aan te duiden.

Op het moment dat de mens symbolen (zoals grottekeningen, of sieraden) gaat gebruiken om dingen uit te beelden, moet taal dus ook al hebben bestaan, denken veel onderzoekers. 

Daarmee dateren ze de eerste taal op zo’n 100.000 jaar geleden.

Op het moment dat de mens symbolen (zoals grottekeningen, of sieraden) gaat gebruiken om dingen uit te beelden, moet taal dus ook al hebben bestaan, denken veel onderzoekers. 

Daarmee dateren ze de eerste taal op zo’n 100.000 jaar geleden.

Maar Neanderthalers dan?

Andere wetenschappers denken dat het ontstaan van taal nog veel verder teruggaat. Volgens hen moeten de Neanderthalers ook al hebben kunnen praten. 

Zij leefden in groepen, bewaarden voedsel en gebruikten stenen gereedschappen die ze volgens bepaalde regels maakten. 

Het zou best  kunnen dat zij voor dat alles taal nodig hadden. 

Maar veel onderzoekers dachten nog steeds dat Neanderthalers niet konden praten.

                  De vondst van een tongbotje veranderde dit idee.

Tongbotje van Neanderthaler

Waarom heet een boom een boom?

In veel talen is er geen verband tussen het woord en de betekenis.

Kun je woorden bedenken die wel een duidelijk verband hebben met de betekenis?

Onomatopee

Slissen

Stotteren

Boeba

kiki

Evolutie van taal

Vanuit die oertaal kwamen er steeds meer talen. 

Het verhaal uit de bijbel, de toren van Babel, geeft daar een verklaring voor. Het komt waarschijnlijk door verhuizingen. Taalverandering ging heel langzaam, dus dat noem je 'evolutie'.

Taalfamilies

Germaans

Romaans

Slavisch

KAT

Zoek op Google Translate eens naar 'kat' in het 

-Engels                  

-Hongaars

-Duits

-Italiaans

-Oekraïens

-Japans

-Chinees

-Frans

-Grieks

-Russisch

KAT

Zoek op Google Translate eens naar 'kat' in het 

-Engels                 CAT  

-Hongaars           MACSKA       

-Duits                    KATZE

-Italiaans             GATTO

-Oekraïens          KIT

-Japans                NEKO     

-Chinees              MAO

-Frans                   CHAT

-Grieks                 GATA

-Russisch           KOT

KAT

Zoek op Google Translate eens naar 'kat' in het 

-Engels                 CAT  

-Hongaars           MACSKA       

-Duits                    KATZE

-Italiaans             GATTO

-Oekraïens          KIT

-Japans                NEKO     

-Chinees              MAO

-Frans                   CHAT

-Grieks                 GATA

-Russisch           KOT

Door woorden uit verschillende talen met elkaar te vergelijken, kunnen vroegere vormen gereconstrueerd worden (blz. 15)

Nederlands     vader      broer          naam

Oud-Indisch    pitar        bhratar      naman 

Grieks                 pater      phrater       onoma 

Latijn                   pater      frater          nomen 

Frans                   père       frère            nom 

Duits                    Vater     Bruder        Name 

Engels                 father   brother       name 

Verandert taal nog steeds?

•  Talen blijven veranderen.
• Dit komt door uitvindingen, door migratie, contact met   andere talen.
• Maar ook met opzet, doordat we de taal eenvoudiger willen maken.

Wat heb je deze les geleerd?