3e les nabeeld

• O3
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nabeelden en kleuren zien

O3

3^e les

B

l

i

n

d

e

v

l

e

k

Opdracht vorige week

Hoe werkt dit nou precies?

In een oog zit een stukje waarmee je niet kunt zien. Dit heet de blinde vlek. Tijdens het proefje komt het beeld van het sterretje precies op de plaats van de blinde vlek van je rechteroog. Daarom verdwijnt het sterretje.

Ook je linkeroog heeft een blinde vlek, maar daar zit hij aan de andere kant. Als je bij het proefje met je linkeroog naar het sterretje kijkt, dan verdwijnt het rondje.

In ieder oog zitten cellen die lichtgevoelig zijn. Deze cellen sturen signalen naar onze hersenen, waardoor we kunnen zien.

De blinde vlek is een plek in het oog waar die cellen niet zitten, maar waar de oogzenuw naar de hersenen gaat. Ieder mens is blink op de plaats van de blinde vlek. Normaal merk je hier niets van, omdat je hersenen het blinde stuk zelf invullen. Maar als je met één oog naar een sterretje kijkt, dan kan dat sterretje precies wegvallen omdat het beeld op de blinde vlek terecht komt

blinde vlek

Theorie kleuren mengen, deel 1: VERFKLEUREN mengen

hoe meer kleuren - hoe meer verf - hoe DONKERDER de mengkleur

De kleurencirkel die je hiernaast ziet en die je later dit jaar bij het vak BEVO moet gaan naschilderen, is ontworpen door de kunstenaar Johannes Itten. Hij gaf in een schema weer welke kleuren je moet mengen om andere kleuren te maken.

In het midden zie je een driehoek. Daarin zie je de drie primaire kleuren: geel, rood en blauw.

 Met deze drie kleuren kun je alle andere kleuren maken. 

Aan de buitenkant van deze driehoek zie je drie driehoeken met de drie mengkleuren van de primaire kleuren. Dit noem je de secundaire kleuren: oranje, paars en groen. 

De oranje driehoek ligt tegen geel en rood aan: als je de primaire kleuren rood en geel mengt krijg je de secundaire kleur oranje. De groene driehoek ligt tegen het blauwe en het gele vlak aan: als je de primaire kleuren geel met blauw mengt krijg je de secundaire kleur groen. De paarse driehoek ligt tegen het blauwe en het rode vlak aan: als je rood met blauw mengt krijg je paars.

Primair betekent ‘eerste’, secundair ‘tweede’ (denk maar aan het Engelse woord ‘second’).

Complementaire kleuren zijn kleuren die recht tegenover staan op de kleurencirkel.

Bijvoorbeeld: 

Rood en groen

Blauw en oranje

Paars en geel

In de schilderkunst worden deze kleurencombinaties veel gebruikt omdat deze kleuren elkaar versterken, dus feller lijken, als je ze naast elkaar gebruikt.

Complementair betekent ‘aanvullend’.

Vincent van Gogh maakte veel gebruik van het contrast tussen complementaire kleuren in zijn schilderijen. 

Hij schreef daarover in 1888 aan zijn zus Willemien: 

“…dat er kleuren zijn die elkaar doen schitteren, die een paar uitmaken, elkaar completeeren als man en vrouw.”

Theorie kleuren mengen, deel 2: LICHTKLEUREN mengen

https:

De primaire lichtkleuren zijn:

groen, blauw en rood.

De secundaire lichtkleuren zijn:

lichtblauw, roze en geel.

De complementaire kleuren zijn dus bij licht ook anders dan bij verf:

geel – blauw

groen – roze

rood – lichtblauw

En dan komen we nu eindelijk bij de uitleg: 

waarom zien we een NABEELD?

Als je lang naar een blauw vlak staart, worden de kegeltjes die blauw zien moe. Als je dan de blauwe kleur weghaalt, doen deze kegeltjes het nog niet gelijk, maar de kegeltjes voor rood en groen wel. Je ziet dus heel even de mengkleur van groen en rood. Dat is geel – de omgekeerde, complementaire kleur van blauw.

Theorie kleuren mengen en de werking van het oog: KLEURENBLIND?

Nu weten we je kleur ziet en waarom je een nabeeld ziet. Maar waarom zijn sommige mensen dan kleurenblind?

In de volgende clipphanger wordt dat heel kort uitgelegd:

Tekst

ZELF AAN DE SLAG: 

OPDRACHT 2, de slaapkamer van Van Gogh

De opdracht vind je in de classroom