4. WO - Nieuwe tijden deel 1 - Vorsten en ontdekkingen

• Wereldoriëntatie
• Lager onderwijs

Nieuwe tijden

Tijd van vorsten en ontdekkingen

van 1500 tot 1945

Doel van de les

Na deze les kennen/kunnen/weten jullie:

- het begin en het einde van de nieuwe tijden aanduiden op een tijdlijn.

- het belang van de nieuwe technische uitvindingen.
- dat Christoffel Columbus Amerika ontdekte maar dacht dat hij een nieuwe route naar India gevonden had.

- de producten benoemen die van Amerika naar Europa en omgekeerd gebracht werden en het belang daarvan nu benoemen.

- dat de ontdekkingen positieve zaken met zich meebrachten maar de veroveringen ook negatieve gevolgen hadden!

- dat men mensen als slaven verhandelde om allerlei arbeid te gaan verrichten die zwaar was.

- het verschil tussen een mening en een feit.

Tijd van nieuwigheden

Technische uitvindingen

De nieuwe tijd bracht veel technische uitvindingen:

- De boekdrukkunst -> kennis werd makkelijker verspreid.

- Kaarten -> zetten de wereld in beeld

- Kompas -> hielp scheepslui bij het vinden van hun route.

- Karveel -> liet toe om op volle zee te varen

Technische uitvindingen

De nieuwe tijd bracht veel technische uitvindingen:

- De boekdrukkunst -> kennis werd 

makkelijker verspreid.

(miniatuur uit de 16de eeuw)

Technische uitvindingen

De nieuwe tijd bracht veel technische uitvindingen:

- Kaarten -> zetten de wereld

 in beeld.

Op de kaart die je hier ziet uit de

16de eeuw ontbreken nog grote

delen van de wereld.

Technische uitvindingen

De nieuwe tijd bracht veel technische uitvindingen:

- Kompas -> hielp scheepslui samen

met de sextant en 

de zandloper,

bij het vinden 

van hun route.

Wie meer wil weten over de werking van een sextant kan dat hier lezen.

Sextant

kompas

Het karveel

Miniatuur versie van de Santa Maria waarmee Columbus Amerika bereikte. 

Hier leren we zo dadelijk meer over.

Tijd van vorsten en ontdekkingen

Tijd van vorsten en ontdekkingen

Rond 1500 hadden rijke vorsten de macht in Europa overgenomen. Ze hadden vuurwapens en machtige legers. Daar konden stadsmuren en boogschutters niet tegenop. Hun wapens en soldaten betaalden de vorsten met belastinggeld en met de winsten uit de verre kolonies. Het was een nieuwe tijd. Over zee bereikten Europese schepen andere werelddelen. Columbus ontdekte Amerika. Vasco da Gama zeilde rond Afrika en bereikte Indië.

Tijd van vorsten en ontdekkingen

Tijd van vorsten en ontdekkingen

Ontdekking van Amerika

Christoffel Columbus gaat de boeken in als de ontdekker van Amerika. Ook al zijn er al eerder mensen geweest die Amerika bereikt of gezien hadden.

500 jaar na de Vikingen wil hij via het westen naar Azië varen en stuit hij op het nieuwe land op 12 oktober 1492. Columbus denkt dat hij Indië heeft bereikt en noemt de inwoners dan ook Indianen. Pas veel later blijkt hij Amerika te hebben ontdekt.

Schilderij uit 1893 - Columbus ontdekt Amerika

Ontdekking van Amerika

Christoffel Columbus zette bij aankomst in Amerika meteen een kruis op het land.

Hij wilde daarmee zeggen dat God hen zou beschermen en hij wilde dat de inwoners zich bekeerden tot het christendom.

Ontdekking van Amerika

Bekijk deze prent aandachtig.

Ontdekking van Amerika

Op deze prent zie je zaken staan die belangrijk waren bij de verovering van de nieuwe wereld: Het karveel, wapens en harnassen.

Hoe worden de indianen op
deze prent afgebeeld?

1. Als gelijkwaardige burgers
2. Als bewonderens-waardige strijders
3. Als halve wilden

Nieuwe landbouwproducten

Met de verbeterde schepen (karveel) konden scheepslui dus op volle zee varen. Zo kwamen ze in nieuwe gebieden en brachten ze nieuwe producten naar Europa vanuit die gebieden.

Door de ontdekking van Amerika waren er nu onder andere aardappelen, mais, tomaten, katoen, ananas en tabak te koop in Europa.

Nieuwe landbouwproducten

Vanuit Europa werden er dan weer zaken meegenomen naar Amerika om handel te drijven.

Zo namen we onder andere varken, koe, paard, geit, schaap, graan, olijven, kers, kip en peer mee naar Amerika.

Antwerpen, een wereldhaven

Antwerpen, een wereldhaven

In de eerste helft van de 16e eeuw was Antwerpen een belangrijke wereldhaven. Onze streken behoorden tot het Spaanse wereldrijk. 

Luxegoederen werden uit alle delen van dat rijk in de Antwerpse haven aangevoerd en verhandeld. Buitenlandse kooplui zorgden voor de import en export van de producten.

Antwerpen, een wereldhaven

Na de snelle groei van de Antwerpse haven kwam een periode van verval. Ruzies tussen katholieken uit de Zuidelijke Nederlanden en protestanten uit het Noorden veroorzaakten oorlog.

Door de sluiting van de Schelde verloor Antwerpen voor eeuwen zijn rechtstreekse verbinding met de zee.

Antwerpen, een wereldhaven

De haven van Antwerpen in de 16de eeuw, gezien vanop de linkeroever.

Hoe vonden zeevaarders toen de weg terug?

1. kompas
2. zandloper
3. sextant
4. GPS

Welke extra hulpmiddelen helpen NU om de weg te vinden op zee?

1. stuur
2. radar
3. GPS
4. wind

Zet de juiste naam  bij het deel van het schip.

roer

kiel

laadruimte

dek

kombuis

boeg

vlees, wijn, olie, graan, drinkbaar water

Bekijk bron 15 in je bronnenboek p. 22.

Sleep de producten naar de juiste plaats.

aardappelen

graan

olijven

maïs

tomaten

katoen

peer

kers

tabak

kip

Kolonisatie

Kolonisatie

De eerste Amerikareizigers waren avonturiers. Ze waren in de eerste plaats op zoek naar rijkdom. Goud en zilver waren in Zuid - Amerika ruimschoots te vinden.

De verovering van dit continent ging gepaard met wreedheden.

Een groot deel van de Amerikaanse bevolking bekocht de komst van de Europese veroveraars met de dood.

Kolonisatie

Tegen vuurwapens hadden de indianen geen verweer. Ze waren ook niet bestand tegen de ziektes die de veroveraars met zich meedroegen en tegen het zware werk in de zilvermijnen en op de katoenplantages.

Daarom werden uit Afrika op grote schaal en met geweld zwarten als slaven naar Amerika gevoerd.

Naast positieve dingen brachten de veroveringen dus ook heel wat negatieve dingen met zich mee!!!

Kolonisatie

Zwarte slaven werden als 

arbeiders naar Amerika 

gevoerd.

Weet je nog?

Deze prent stelt de indianen voor als woeste krijgers. De tekenaar wilde hiermee aantonen dat de Europeanen de Indianen als wilden bekeken die zich niet wilden bekeren tot het christendom.

MENING

Genocide

Men moordde daarom de Indianen massaal uit.

Nochtans bewijzen hun bouwwerken en het culturele erfgoed van de Maya's, Azteken en Inca's dat ze een goed ontwikkelde beschavingen hadden.

 FEIT

Bouwwerken en culturele erfgoed

Drukt de maker van deze afbeelding hier een mening uit of een feit?

mening

feit

MENING!

Indianen zijn heidense barbaren, halve wilden.

Dit was de mening van vele Europeanen maar hun beschaving toont andere dingen!

bronnen 18 en 20

Werkboek p. 20 en 21

Vul aan de hand van de LessonUp, de vragen in je werkboek in.

Samenvatting

bronnen 18 en 20

Werkboek p. 20 en 21

bronnen 18 en 20

TIJD VAN DE REVOLUTIES

vanaf de 18de eeuw

De industriële revolutie
De Franse revolutie