5h Betogende tekst: titel, inleiding en middenstuk

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Een betoog schrijven

Deze les:

- Structuur van een betoog 
- Opbouw: titel, inleiding, middenstuk (verwerken van bronnen)

- Verwijswoorden & signaalwoorden

Herhaling?

Ik begin met een paar quizvragen.

Een weerlegging is als

1. je de voorargumenten versterkt
2. je het genoemde tegenargument ontkracht
3. als je een tegenargument geeft
4. je je standpunt duidelijk maakt

In het slot mag je nooit nieuwe informatie geven.

1. Waar
2. Niet waar

Nog even op een rijtje: het betoog 

1. DOEL: lezers overtuigen van jouw standpunt
2. HOOFDGEDACHTE: jouw standpunt
3. Feitelijke informatie gebruiken om argumenten te onderbouwen of tegenargumenten te weerleggen             (Gebruik van goede bronnen).
4. Goede opbouw: Inleiding -kern - slot

Betoogstructuur

Titel (Variatie op jouw stelling, mag nooit een vraag zijn!)

Inleiding (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 1: aandacht trekken lezer + onderwerp introduceren (5W-vragen) + stelling formuleren

Middenstuk (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 2: argument (je sterkste argument)

alinea 3: tegenargument + weerlegging

alinea 4:  argument 
Slot (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 4: samenvatting + stelling + terugkoppeling inleiding + goede laatste zin

Titel (Variatie op jouw stelling, mag nooit een vraag zijn!)

Inleiding (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 1: aandacht trekken lezer + onderwerp introduceren (5W-vragen) + stelling formuleren

Middenstuk (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 2: argument (je sterkste argument)

alinea 3: argument

alinea 4: tegenargument + weerlegging

Slot (schrijf dit NOOIT in je betoog)

alinea 4: samenvatting + stelling + terugkoppeling inleiding + goede laatste zin

Structuur van een betoog

De titel

Vorm:

Titels beginnen met een hoofdletter en je gebruikt nooit een punt.

Een duidelijke titel is kort en krachtig. Hij kan bijvoorbeeld bestaan uit een onderwerp, persoonsvorm en lijdend voorwerp, zoals: Man bijt hond

Inhoud:

Ze zijn het eerste waar het oog van een lezer op valt, 

dus spelen een grote rol bij de beslissing een tekst te lezen, of niet.

De titel van een tekst moet nieuwsgierig maken en uitnodigen om verder te lezen. Die eerste woorden moeten vragen oproepen en het onderbewuste prikkelen. Daarnaast moet een titel ook allesomvattend zijn en de inhoud goed beschrijven.

Opbouw: Inleiding

Functies van de inleiding

De inleiding is allereerst bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken. Houd rekening met je publiek!

Daarnaast kun je bij een betoog:

• je standpunt verwoorden
• het onderwerp introduceren
• de aanleiding noemen
• een anekdote, persoonlijke ervaring of vergelijking verwerken

In de inleiding van je betoog wordt je standpunt duidelijk.

1. Juist
2. Onjuist

Voorbeeld inleiding

alinea 1:

Gefrituurde sprinkhanen, gebakken kevers en gedroogde maden: het zijn geen bijzonderheden op de vele markten in Aziatische landen. Voor tachtig procent van de bevolking zijn gefrituurde wespen en andere insecten lekkernijen. In Nederland is dit eerder een uitzondering dan gewoonte. Wij trekken al snel vieze gezichten bij de gedachte om insecten te eten. Toch moet er een oplossing worden bedacht voor de vleesindustrie. Insecten vormen een prima alternatief voor vlees.

Opbouw: Slot

Functies van het slot

Het slot van een betoog bevat:

• een samenvatting of een conclusie;
• de herhaling van je standpunt, hiermee verwijs je terug naar je inleiding;
• een pakkende slotzin, de zogenaamde "uitsmijter": een mooie zin die voor de lezer op een verrassende manier samenvat wat jouw standpunt is of waarom jouw mening zo goed is.
• Denk ook aan het gebruik van signaalwoorden!

Voorbeeld slot

Alinea 5:

Kortom, insecten vormen een prima alternatief voor vlees, omdat het beter is voor het milieu. Hopelijk zetten veel Nederlanders de stap van "griezelig" naar "uitdagend", zodat er in de zomer geen worstjes maar sprinkhanen op de barbecue liggen.

Opbouw: middenstuk

Functies van middenstuk

Dit is het stuk waar je de lezer gaat overtuigen. 

1. Alinea’s met argumenten moeten bestaan uit

● feiten (bronnenonderzoek)

● voorbeelden

● uitleg

2. Tegenargument + weerlegging

              Structuur is van belang!

Gebruik signaalwoorden! Welke ken je nog?

Wat is het verschil tussen signaalwoorden en verwijswoorden?

Voorbeeld middenstuk

alinea 2:

Ten eerste is het eten van insecten een stuk beter voor het milieu, aldus hoogleraren Marcel Dicke en Arnold van Huis. Voor de productie van eetbaar insectenvlees is namelijk twaalf keer minder voer en grond nodig dan voor de traditionele vleesproductie. Ook worden er bij de productie van insectenvlees honderd keer minder broeikasgassen uitgestoten dan bij de productie van rund- of varkensvlees. Dit komt uit het onderzoek van de Consumentenbond naar voren.

Voorbeeld middenstuk

alinea 3:

Ten eerste [argument 2] + onderbouwing

Waar moet je op letten:

1.  Maak gebruik van signaalwoorden.
2.  Verwijs in de tekst naar bronnen.

Aan de slag

Klim in de pen! 

Schrijf je inleiding & deel van het middenstuk.