Les 4, deel 2/3: Wonderlijke uitvindingen

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 7

Les 4: Wonderlijke uitvindingen

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

 

           weet je meer over het nieuws;

           weet je meer over een aantal bijzondere Nederlandse

           uitvindingen en over patent;

           kun je de tekst samenvatten door zelf toetsvragen te bedenken

           bij de belangrijkste informatie uit de tekst;

           kun je de nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Wonderlijke uitvindingen, waarin ons landje groot is. 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende dia's gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: Metronieuws (13/3/2019, door Tim van der Steen)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over uitvindingen, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en de inleiding

Wonderlijke uitvindingen, waarin ons landje groot is

Je wil een beschuitje uit de rol trekken maar krijgt hem niet te pakken, ergernis ten top natuurlijk. Eureka: bak die koeken met een kleine inkeping aan de zijkant (zie figuur 1) en je wipt hem er zo uit met je vinger. Typisch gevalletje: dat had iedereen kunnen bedenken, toch? Theo Tempels deed dit ook, hij vroeg er vervolgens ook nog eens patent op aan. Dit octrooi werd toegekend, en daarmee won Tempels inmiddels meerdere rechtzaken. Onder meer tegen Bolletje, recenter ook tegen crackermaker Haust. Die mogen hem nu dus mooi betalen als zij beschuiten met een gripgleufje bakken.  

het nieuws

de tekst

terugblikken

de ergernis

Betekenis: iets wat je heel vervelend vindt

Eureka

Betekenis: dit roepen mensen vaak als ze blij zijn dat ze een oplossing voor een moeilijk (denk)probleem hebben gevonden

het patent

Betekenis: het officiële bewijs dat je als enige het recht hebt om iets dat je hebt bedacht of gemaakt te verkopen

toekennen

Betekenis: iemand iets geven omdat je vindt dat hij het verdient 

figuur 1

beschuit met inkeping

Bespreeksuggestie(s):

• Wat voor rechtzaken waren het waar Tempels mee te maken kreeg?
  
• En wat was de rol van zijn octrooi daarin?
  

Wat betekent ''waarin ons landje groot is?'', denk je? 

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ergens groot in zijn betekent ergens goed in zijn. Nederland is een klein land, maar we dragen veel bij aan uitvindingen. Die uitvindingen zijn dingen die ons kleine landje groot maken.

Waarom is patent op je uitvinding belangrijk?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Omdat anders je uitvinding niet serieus genomen wordt.
2. Omdat je dan veel geld verdient.
3. Omdat dan iedereen je uitvinding mag kopiëren.
4. Omdat dan niemand je uitvinding mag kopiëren en je je uitvinding dus beschermt.

Wat is een octrooi?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Een soort krant.
2. Het is een soort advocaat.
3. Het betekent hetzelfde als een patent. Het is een bewijs dat je iets uitgevonden hebt.
4. Het is een bepaalde computer die je nodig hebt om dingen uit te vinden.

de eerste alinea

Nederland voorop

In Nederland worden vaker slimme dingen bedacht. Vorig jaar werden er maar liefst 7.140 octrooiaanvragen ingediend door Nederlandse bedrijven en 3.782 werden er dat jaar toegekend. Daarmee staat Nederland wereldwijd op de achtste plek als het om aanvragen gaat. Wat er zoal is uitgevonden blijft na de octrooiaanvraag nog even geheim; nog anderhalf jaar om precies te zijn. Welke baanbrekende ontdekkingen ons te wachten staan, is dus nog even koffiedik kijken. Gelukkig zijn er genoeg voorbeelden te noemen van eerdere wonderlijke uitvindingen . 

baanbrekend

Betekenis: vernieuwend

koffiedik kijken

Betekenis: de toekomst voorspellen

het nieuws

de tekst

terugblikken

Klik hier en luister mee!

Waarom blijft het 1,5 jaar geheim vóór we weten wat er is uitgevonden, denk je?

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tweede alinea

Aangebrande tomatensoep 

Thomas Logan is stagiair bij NOVU, de Nederlandse Orde van Uitvinders. Hij zag er verschillende successen langskomen, waaronder de multifunctionele Quooker kranen en de Airfryer. Bij de vereniging zijn ruim 500 uitvinders aangesloten. “Die komen bij ons langs met een idee. Een goed idee kan worden uitgewerkt tot "prototype.” Daar houdt Thomas zich mee bezig. Naar de buitenwereld geldt uiteraard strenge geheimhouding om te voorkomen dat geniale vondsten voortijdig op straat belanden. Over een idee dat Thomas zelf had, mag hij wel iets zeggen: “Ik heb een zelfroerende pan bedacht. Dan hoef je niet meer naar je risotto om te kijken. Ik kwam erop toen ik tijdens mijn studie tomatensoep liet aanbranden. Dat dit mogelijk was, wist ik tot dat moment ook niet.” Een mooi voorbeeld van hoe nieuwe uitvindingen ontstaan. Helaas is het wel bij een idee gebleven. “Productontwikkeling kost al gauw 20.000 euro en dat had ik natuurlijk niet als student.” 

multifunctioneel

Betekenis: als iets voor verschillende dingen gebruikt kan worden 

het prototype

Betekenis: het eerste model van iets

het nieuws

de tekst

terugblikken

voortijdig

Betekenis: eerder dan gedacht of gewenst

Wat betekent 'op straat belanden', denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hoe ontstaan nieuwe uitvindingen vaak?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Ze ontstaan wanneer iemand een handige oplossing voor een probleem bedenkt.
2. Ze ontstaan wanneeriemand erover droomt.
3. Ze ontstaan wanneer iemand een probleem bedenkt voor een oplossing.
4. Ze ontstaan als je je aansluit bij de Orde van Uitvinders.

de derde alinea

(On)opvallend

Als een idee wel wordt uitgewerkt, dan kan er patent worden aangevraagd. Er wordt dan uitgezocht of er al patent op het idee is aangevraagd. Zo niet dan wordt een nieuw octrooi opgesteld. Marco Molling werkt bij octrooibureau V.O. Patents & Trademarks. Zij vroegen onder meer patenten aan voor The Ocean Cleanup, het idee van de jonge Boyan Slat om de plasticsoep uit de oceaan op te ruimen. Dit project kreeg internationaal veel aandacht, maar niet alle nieuwe uitvindingen springen zo in het oog. “Vaak gaat het om doorontwikkelingen, verbeteringen van producten die al bestaan. De anti-lek fietsbanden van nu zijn bijvoorbeeld een wereld van verschil met die van jaren geleden”, legt Molling uit. 

in het oog springen

Betekenis: opvallen

het nieuws

de tekst

terugblikken

Lees de alinea nog eens goed. Waarom staat 'on' in het kopje

tussen haakjes denk je? 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Zou jij uitvinder willen worden?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Licht je antwoord toe.

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Toetsvragen maken

Samenvatten van een tekst kun je ook doen door zelf toetsvragen te bedenken bij de belangrijkste informatie uit de tekst. Ook handig voor je juf of meester :-)

Bedenk vier vragen die in een toets gebruikt kunnen worden:

Twee weetvragen: vragen waarvan je het antwoord in de tekst kunt vinden. Noem hierbij ook de juiste antwoorden.

Twee denkvragen: vragen waarvan het antwoord NIET in de tekst staat, maar waarvoor je goed moet nadenken OVER de tekst. Geef bij deze twee denkvragen ook je eigen antwoorden (denk aan de hand-out 'Denkvragen beantwoorden' uit les 1 van dit blok)

In de volgende dia type je je vragen met de antwoorden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Typ hier je vier toetsvragen en de antwoorden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald.

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik kan vertellen over enkele Nederlandse wonderlijke uitvindingen.

Ik kan vertellen wat patent is en waarom dat belangrijk is.

Ik kan de tekst samenvatten door zelf toetsvragen te maken over de belangrijkste informatie uit de tekst.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken