Thema 3 Erfelijkheid - basisstof 9

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Heb je wel eens van biotechnologie gehoord? Leg in eigen woorden uit wat er bedoeld wordt met biotechnologie.

leerdoel

Aan het einde van de les kun je voorbeelden van toepassingen van biotechnologie noemen.

Inhoud van deze les

- Slides met informatie over biotechnologie

- Filmpjes met uitleg over biotechnologie

- 17 vragen over basisstof  Biotechnologie

Wat is biotechnologie?

Biotechnologie: een verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens.

Twee manieren van biotechnologie

'Klassieke manier'                                                     'moderne manier'

Speciale bacteriën en schimmels worden gebruikt bij het maken van voedingsmiddelen

Ook wel genetisch manipuleren genoemd

Voedsel waarbij klassieke biotechnologie wordt gebruikt

• Gisten helpen bij het  - laten rijzen van brood en produceren van alcohol

• melkzuurbacteriën helpen bij het maken van - yoghurt, kaas en karnemelk

Moderne biotechnologie: Het veranderen van DNA

• Genetische modificatie: de mens verandert de erfelijke eigenschappen van andere soorten organismen. 

• Transgeen: de naam van de organismes die genetisch gemodificeerd worden.

Moderne biotechnologie: Het veranderen van DNA

• Recombinant-DNA-technieken: hierbij wordt er in het DNA van een organisme nieuwe erfelijke informatie aangebracht (bijv. DNA afkomstig van een ander soort organisme)

• De veranderde organismen kunnen voor de mens                                       nieuwe of goedkopere voedingsmiddelen,                                        geneesmiddelen of hormonen produceren. 

Moderne biotechnologie wordt gebruikt in drie gebieden

Thema 7 Trans

Landbouw

Milieu

Gezondheidszorg

Landbouw

Voordelen: 

* Met biotechnologie kan de opbrengst van de oogst worden verhoogd.

* Een gewas kan zelf antibiotica of schimmelwerende eiwitten aanmaken zodat ze minder vatbaar zijn voor plantenziekten.

* Dieren kunnen sneller groeien of groter worden.

Milieu

Een voordeel:

* Gewassen kunnen zo gemodificeerd worden dat er minder mest, bestrijdingsmiddelen of water nodig is. 

Gezondheidszorg

Voordelen:

* Bacteriën kunnen op grote schaal insuline of andere hormonen produceren. Het gen dat insuline produceert wordt dan bij bacteriën ingebracht. (re- combinant DNA technieken)

* Genetische afwijkingen kunnen hersteld worden

* Het is mogelijk om menselijke organen op dieren te kweken die daarna via xenotransplantatie bij de mens kunnen worden ingeplant

Misdaden oplossen en bestrijden met DNA onderzoek.

• Elk mens heeft zijn eigen unieke DNA. Deze kan je halen uit de cellen in je bloed, sperma, huidschilvers, haar.

• Het zichtbaar maken van het DNA als                                                                              een patroon van strepen en banden.

• Uit het DNA kunnen ze het fenotype                                                           achterhalen.

Wie was hier de dader?

1. verdachte 1
2. verdachte 2
3. verdachte 3
4. het slachtoffer

Bekijk de volgende twee filmpjes over genetische manipulatie en beantwoord daarna de vraag

Het lichtgevende DNA van een kwal wordt overgezet naar een bacterie.

Noem een voordeel en een nadeel van genetische manipulatie

Een organisme waarvan het DNA is aangepast wordt ook wel TRANSGEEN genoemd

Bekijk het volgende filmpje over klonen en beantwoord daarna de twee vragen

Met welk doel worden landbouwhuisdieren gekloond?

Wat is jouw mening over klonen?

Je krijgt nog een aantal vragen over biotechnologie

Voor het beantwoorden van de vragen kun je de volgende bronnen gebruiken:

1. De informatie uit de filmpjes gebruiken.

21. De aantekening van de filmpjes die je net gezien hebt.

Biotechnologie is al eeuwen oud

1. waar
2. niet waar

Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is:

1. klassieke biotechnologie
2. geen biotechnologie
3. recombinant-DNA-techniek
4. moderne biotechnologie

Klassieke biotechnologie wijzigt direct het DNA.

1. Niet waar
2. Waar

Moderne biotechnologie wijzigt direct het DNA

1. Ja, want het genetisch materiaal van een organisme wordt gemanipuleerd
2. Nee, want het genetisch materiaal van een organisme wordt niet gemanipuleerd

Wat wordt er gedaan bij recombinant-DNA-techniek?

1. Met behulp van bacteriën wordt van melk yoghurt gemaakt.
2. In het DNA van een organisme wordt nieuwe erfelijke informatie aangebracht.
3. Door het gebruik van gisten wordt brood, bier en wijn bereid.

Waarom gebruiken we biotechnologie?

1. Om betere productietechnieken te ontwikkelen
2. Om gewassen te verbeteren
3. Om m.b.v. organismen nieuwe stoffen te ontwikkelen

Via de volgende slide ga je naar de website natuurinformatie.nl

Wanneer je deze site geopend hebt beantwoord je een aantal vragen.

Via www.natuurinformatie.nl zie je verschillende standpunten van organisaties over biotechnologie.
Van welke organisatie spreekt het standpunt je het minste aan? Leg uit waarom.

Via www.natuurinformatie.nl zie je verschillende standpunten van organisaties over biotechnologie.
Van welke organisatie spreekt het standpunt je het meeste aan? Leg uit waarom.

Wat is jouw mening over de klassieke biotechnologie? Leg uit waarom je dat vindt.

Wat is jouw mening over de moderne biotechnologie? Leg uit waarom je dat vindt.

Er zijn deze les verschillende begrippen aan bod gekomen. In de volgende vraag kun je bekijken of je begrepen hebt wat de betekenis is.

Sleep de begrippen naar de juiste definitie!

Een stuk DNA van een ander organisme toegevoegd aan het DNA van het organisme.

Het maken van individuen met exact hetzelfde genotype.

De verzamelnaam van technieken waarbij men organismen gebruikt op producten voor de mens te maken

Een organisme dat genetisch gemodificeerd is noem je....

Genetische modificatie

Klonen

Biotechnologie

Transgeen

In de volgende filmpjes vind je extra informatie over biotechnologie. 

Dit is extra leerstof en hoef je niet te doen