Talent 3V H1.8 Grammatica soorten werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

3VE

grammatica: herhaling werkwoorden

zww, kww, hww

lesdoelen

• je  herkent het ww-gezegde in een zin
  
• je herkent koppelwerkwoorden
  
• je kunt werkwoorden benoemen als hww, zww en kww

jullie hebben geleerd over:

het werkwoordelijk gezegde

het naamwoordelijk gezegde

nu gaan we leren

hoe we de werkwoorden in dat gezegde kunnen 

benoemen 

redekundig ontleden

taalkundig ontleden

Hoeveel werkwoorden zitten er in de volgende zin?

even testen:

Alhoewel we allemaal graag naar Disneyland hadden willen gaan dit paasweekend, lijkt het ons toch beter om in groepjes van twee het dichtstbijzijnde tuincentrum te bezoeken.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Het gezegde kan uit 1 of meer werkwoorden bestaan, die we allemaal een eigen naam kunnen geven. 

We zijn dan dus bezig met ontleden, en het 

namen geven aan de woorden ->
 taalkundig ontleden 

3 soorten werkwoorden

• zww = zelfstandig werkwoord
• kww = koppelwerkwoord
  
• hww = hulpwerkwoord

Hoe vind je het hoofdwerkwoord? Afpellen!

1. Bepaal hoeveel werkwoorden er in de zin staan.
2. Bepaal wat de PV is, laat die weg en maak een nieuwe zin met de overgebleven werkwoorden (pas ze aan).
3. Doe dit net zolang tot je maar één PV overhoudt. Dat is je hoofdwerkwoord.

Hij zou dat gedaan kunnen hebben.

PV: zou > weglaten (dus hulpww) en nieuwe zin maken

Hij kan dat gedaan hebben.

PV: kan > weglaten (dus hulpww) en nieuwe zin maken

Hij heeft dat gedaan.

PV: heeft > weglaten (dus hulpww)en nieuwe zin maken

Hij deed dat. 

Maar één PV over! Dat is het hoofdwerkwoord: gedaan

Wat is het hoofdwerkwoord?
Zij lijkt iets te willen zeggen.

1. lijkt
2. willen
3. zeggen
4. geen hoofdwerkwoord in deze zin

Wat is het hoofdwerkwoord?
Je hebt je goed verborgen weten te houden.

1. hebt
2. verborgen
3. weten
4. houden

Wat is het hoofdwerkwoord?
Dat had je wel eens beter kunnen voorbereiden!

1. had
2. beter
3. kunnen
4. voorbereiden

Wat is het hoofdwerkwoord?
De scorende voetballer lijkt mij toch een getalenteerde jongen te zijn.

1. scorende
2. lijkt
3. getalenteerde
4. zijn

Wat is/zijn hulpwerkwoord(en)?
Zij lijkt iets te willen zeggen.

1. lijkt
2. zeggen
3. lijkt willen zeggen
4. lijkt willen

Zelfstandig Werkwoord (ZWW)

Heeft een heel duidelijke betekenis (het is een doe-woord).

Als een zin meerdere werkwoorden heeft,

staat het ZWW meestal achteraan.

Als een zin meerde werkwoorden heeft, is de persoonsvorm een hulpwerkwoord.

Koppelwerkwoord (KWW)

Zit er geen werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin, dan moet er een kww staan, want: In een zin zit óf een ZWW óf een KWW. (Het is een zijn-woord)

• zijn (niet 'bevinden')
• worden
  
• blijven (niet 'bevinden')
• blijken
• lijken (niet 'lijken op')
• schijnen (zonder licht)

• heten (niet 'zijn naam is')
• dunken (zonder bal)
• voorkomen

Hulpwerkwoord (HWW)

Alle werkwoorden die nu nog over zijn, zijn hulpwerkwoord.

Alle werkwoorden die je 'afpelt' zijn hulpwerkwoorden.

Kenmerken:

• komen dus voor in zinnen met meer dan één werkwoord
• helpen om het gezegde te maken

Samengevat

1. zoek het belangrijkste werkwoord (afpellen)
2. dat is of een zww of een kww (doe- of zijn-woord)
3. als er meer werkwoorden in  de zin staan, staat dat zww of kww meestal achteraan
4. alle overige werkwoorden in de zin zijn hww

Zij heeft haar fiets zelf GEREPAREERD.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Zij HEEFT haar fiets zelf gerepareerd.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Rieke is donderdag ziek GEWORDEN.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Alles begrepen? Test jezelf en sleep de rode vakjes naar de bijbehorende werkwoorden!

Mevrouw Distelpluis zou wel eens grappig kunnen zijn.

zou

kunnen

zijn

hulp

werkwoord 1

hulp

werkwoord 2

koppel

werkwoord