les 3: economie van Zuid-Amerika (6.4)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Economie van Zuid-Amerika (6.4)

• Hoe heeft de economie zich door de tijd heen ontwikkelt
• welk economisch beleid is er uitgeprobeerd?
• Op welke manier probeert men nu de economie te stimuleren?

uitleg

weektaak

Economische groei

Bijna alle landen laatste decennia economische groei

- hoger BBP/hoofd

- hogere levensverwachting

- lager % analfabetisme

              Koloniale tijd

Export van grondstoffen

• mijnbouw
• landbouw
  Levert relatief weinig op.

Oligarchen alleen voor eigen gewin.

• Latifundia's

Veel bewoners van het platteland nauwelijks grond ter beschikking om in hun levensonderhoud te voorzien.

Nu nog scheve grondbezitverhoudingen terug te zien.

Import van industrie-producten.

Zijn relatief duur.

Fase 1: 1950-1990

Economische stagnatie

1. economisch dualisme: moderne landbouw bestaat bijvoorbeeld naast traditionele landbouw.

2. negatieve handelsbalans

3. importsubstitutie

4. de-agrarisatie

5. grote staatsschuld: wereldbank gaat zich bemoeien met economisch beleid.

Handelsbalans Zuid-Amerika

Exportpakket:

Geld wordt verdient door verkoop aan buitenland van:

- ruwe grondstoffen

- landbouwproducten

Prijs is wisselvallig, relatief goedkoop.

Importpakket:

Uit het buitenland worden complexere producten gekocht zoals:

- machines

- chemicaliën

Zijn contant en relatief duur.

Gevolg: negatieve handelsbalans

Importsubstitutie

Wens: minder afhankelijk van buitenland.

Gevolg: meer protectiemaatregelen

Beleid: importsubstitutie

Industrieproducten zelf maken ipv uit het buitenland halen.

Nodig: fabrieken met machines -> investeren -> toename staatsschuld.

fabrieken vooral in handen van overheid

Ondertussen:

Arme plattelanders trokken naar de stad:
ruraal-urbane migratie (toename verstedelijkingsgraad)

De-agrarisatie

-> landbouw werd minder belangrijk voor de economie

economische sectoren

primaire sector = landbouw/visserij/mijnbouw

secundaire sector = industrie/nijverheid

tertiaire sector = dienstensector

Beleid importsubstitutie succesvol?

Nee, niet echt.

Te weinig kennis aanwezig in het land.

De zelfgemaakte industrieproducten zijn

-  duurder dan de buitenlandse concurrentie

- van slechtere kwaliteit

Gevolg: grote staatsschuld die niet afgelost wordt, wereldbank grijpt in.

-> bezuinigen 

-> blik meer op het buitenland te richten:
Geen protectionisme, wel ruim baan voor buitenlandse investeerders. Overheidsbedrijven werden geprivatiseerd.

Fase 2: economische groei

(1990 - 2012) 

Wereldwijd economische groei

-> meer vraag naar grondstoffen

-> hogere prijs grondstoffen
-> positieve handelsbalans Zuid-Amerikaanse landen.

MNO's vestigen zich vooral in kuststeden.

Veel directe buitenlandse investeringen. (brengt werkgelegenheid)

Fase 3: onzekere toekomst 

Wereldeconomie koelt af: recessies/economische crisis

Mensen die wonen in de stad werken niet in de landbouw.

industrialisatie

tertiairisering

Werken in fabrieken.

(vaak textiel)

Werken in dienstensector

(ook informele sector)

schoonmaker, straatverkoper

economische sectoren

primaire sector = landbouw/visserij/mijnbouw

secundaire sector = industrie/nijverheid

tertiaire sector = dienstensector

Te snel groot geworden: te laagwaardig

Huidige verdeling van de beroepsbevolking (2020)

Algemene regels:

Hoe hoger het % dat werkt in de landbouw, hoe lager het ontwikkelingspeil.

Hoe hoger het % dat werkt in de diensten, hoe hoger het ontwikkelingspeil.

*uitzondering 

hoog % landbouw icm hoog % diensten -> geen hoog ontwikkelingspeil want grote informele sector.

Nieuwe poging tot diversificatie van de economie:

Exportvalorisatie

grondstoffen eerst bewerken tot halffabrikaat of eindproduct.

Voordelen:

- levert werkgelegenheid op

- levert meer geld per eenheid op

- minder gevoelig voor prijsschommelingen dan grondstoffen

diversificatie van de economie.

veranderend exportpakket

Tegenwoordig meer samenwerking op eigen continent

Vooral gericht op:

- gezamenlijke defensie

- verbeteren infrastructuur op continentaal schaalniveau

Verbeteren infrastructuur

-

IRRSA

Initiatief voor Infrastructurele Integratie van Zuid-Amerika

Opvallend:

China neemt het voortouw.

Meer Zuid-zuid samenwerking.

Het 'rijke noorden' als centrumgebied wordt minder belangrijk.

Verbeteren infrastructuur

-

IRRSA

Initiatief voor Infrastructurele Integratie van Zuid-Amerika

Nadelen/risico's

- landgrabbing

- ontbossing

- landdegradatie en

- verlaging van de biodiversiteit

- toenemende regionale ongelijkheid

Economie van Zuid-Amerika (6.4)

• Hoe heeft de economie zich door de tijd heen ontwikkelt
• Wwelk economisch beleid is er uitgeprobeerd?
• Op welke manier probeert men nu de economie te stimuleren?