NN7 - Spelling §2 - Trema, apostrof, accenten en cedille - 3H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Trema, apostrof, accenten en cedille

NN7 - Spelling §2 -3H

Wat je gaat leren

• Je leert trema, apostrof, accenten en cedille op de juiste manier gebruiken.

ruine              ruïne  

ruine              ruïne  

Om te zorgen dat iedereen een woord op dezelfde manier uitspreekt en om uitspraakproblemen te voorkomen, gebruik je trema’s, apostrofs, accenten en soms een cedille.

Het trema gebruik je:

• om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden uitgesproken:
  beïnvloeden, Indiër, reeën, variëren;
  er is dus geen trema nodig in: beantwoord, deodorant, ontdooiing;
• in sommige leenwoorden: fröbelen, kür, patiënt.

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: 

auto-eigenaar, bio-economie, maffia-achtig.

De apostrof gebruik je:

• om uitspraakproblemen te voorkomen als je een -s schrijft achter woorden die eindigen op de enkele klinkers a, i, o, u en y: buggy’s, Emma’s boek, ski’s;
  er is dus geen apostrof nodig in: Lines tas, loverboys, niveaus;
• als weglatingsteken: Hans’ gitaar, ’s-Hertogenbosch, ’s morgens;
• in afleidingen en meervouden van afkortingen:
  cc’en, sms’je, wc’s;
• in verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: pony’tje (maar: spraytje).

Er zijn drie accenten; ze komen bijna alleen voor op de letter e:

• accent aigu: café, passé;
• accent grave: caissière, fin de siècle;
• accent circonflexe: gemêleerd, moment suprême.

Veel minder vaak komen ze voor op andere letters:
– twee à drie schepjes, maître

Het accent aigu wordt ook gebruikt om een woord(deel) te benadrukken. Het staat dan op alle klinkers van de lettergreep, behalve als het om drie opeenvolgende klinkers gaat: dan krijgen alleen de eerste twee klinkers een klemtoonteken
(móói, ééuw).
– Een ongeluk moet je zien te voorkómen.
– Sander heeft geen twéé fietsen, maar drie!

Maar: Kan een van jullie de boodschappen doen? 

Je kunt een hier alleen maar uitspreken als het cijfer 1 en daarom zijn accenten hier niet nodig.

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat: Curaçao, François, reçu.

Normaal klinkt de c in die gevallen als k

(cacao, clubrecord, cursus).

Welk woord is correct gespeld?

1. Azie
2. Azië

Welk woord is correct gespeld?

1. buiig
2. buiïg

Welk woord is correct gespeld?

1. gekopieerd
2. gekopiëerd

Welk woord is correct gespeld?

1. kopieren
2. kopiëren

Welk woord is correct gespeld?

1. concierge
2. conciërge

Welk woord is correct gespeld?

1. ideeën
2. ideeen

Welk woord is correct gespeld?

1. geaccepteerd
2. geäccepteerd

Welk woord is correct gespeld?

1. poezie
2. poëzie

Welk woord is correct gespeld?

1. babytje
2. baby’tje

uitleg

Als een woord eindigt op een klinkerklank (i, y, e, o, a, u),

en je maakt er een verkleinwoord van,

dan komt er een apostrof (’) vóór het achtervoegsel -tje.

Welk woord is correct gespeld?

1. bermudas
2. bermuda’s

uitleg 

In het Nederlands krijgt een leenwoord dat op een klinker eindigt meestal een apostrof + s in het meervoud:

Bermuda → Bermuda’s, taxi → taxi’s, baby → baby’s

Welk woord is correct gespeld?

1. bureaus
2. bureau’s

Welk woord is correct gespeld?

1. Fennes broek
2. Fenne’s broek

uitleg

Fenne eindigt op een -e, geen s-klank.

Het bezit wordt gewoon met -s aangegeven → Fennes boek.

Een apostrof is hier niet nodig, want de uitspraak blijft duidelijk.

Welk woord is correct gespeld?

1. s’middags
2. ’s middags

uitleg

Het is een afkorting van “des middags”.

In het Nederlands werd vroeger in formele teksten “des” gebruikt om bezit of tijd aan te duiden (zoals “des avonds” → ’s avonds).

 ’s staat voor des → en daarom komt de apostrof voor de s, niet erna.

Ga nu naar de digitale methode van Nieuw Nederlands.

Boek: 3 havo 7e editie 

Cursus 7, paragraaf 2. Trema, apostrof, accenten en cedille 

opdracht 1 tot 4 is huiswerk voor morgen.