Paragraaf 3.2 - De oranjes worden de baas

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

H3: 1800-nu Wie beslist?

3.2  De Oranjes worden de baas

tekstboek bladzijdes 54 t/m 56 

Vraag van de paragraaf

Hoeveel macht heeft de koning? 

Hoe zat het ook alweer?

• 1800-1900
• Burgers en stoommachines
• Industriële revolutie
• fabrieken
• 
  

Maar daarvoor ook:

• 1795-1813: Fransen de baas in Nederland, tijd van Napoleon

1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• De koning wordt afgezet en vermoord

• Meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij

• Een grondwet

1795-1801: 

Bataafse Republiek

• Revolutie o.l.v. de Patriotten: zij willen meer invloed voor het volk 

• De Patriotten krijgen hulp van de Fransen

• Frankrijk bezet Nederland (1795-1813) en stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• 1813: Willem I wordt koning (zoon van gevluchte stadhouder Willem V)
• 
  
• ook in 1813: Napoleon verslagen bij Waterloo
• 
  

• Nederland krijgt een grondwet en een tweekamerstelsel

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Komt voort uit Congres van Wenen (1815), waarbij het Europa na Napoleon is gevormd 

1813-1840:

Koning Willem I

In 1815: grondwet: constitutionele monarchie: koninkrijk met een grondwet (=basiswet met rechten en plichten voor alle burgers. Er staat ook in hoe het land bestuurd moet worden)

• 
  Koning heeft veel macht! 
  
• 
  Eerste Kamer én alle ministers werden benoemd door koning
• 
  Tweede Kamer gekozen door rijke burgers
  

Belgische Revolutie

1830

Tijdens de viering van de verjaardag van koning Willem I in Brussel, 

slaat de vlam in de pan en komt het volk in opstand.

Ruim een maand later roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst die is ingevoerd door Willem I: België is katholiek van origine 

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

Nederland wordt voorgetrokken

Gevolgen

1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning

1839: onder internationale druk erkent koning Willem I de onafhankelijkheid

1840: koning Willem I treedt af

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: wil liever geen veranderingen

• Regeert als absoluut vorst

• Moet niets weten van democratie
  

1848 = belangrijk jaar! -> nieuwe grondwet

• In heel Europa zijn opstanden en revoluties: mensen eisen meer inspraak. De Franse koning treedt af.
• Liberalen o.l.v. Johan Rudolph Thorbecke zorgen in NL voor nieuwe grondwet -> alle burgers krijgen dezelfde grondrechten, bv vrijheid van meningsuiting
• koning verliest politieke macht
• ministers moeten gehoorzamen aan het parlement, niet meer aan de koning
• rijke burgers kiezen elke 4 jaar het parlement, niet de koning

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)
  

Kiesrecht 1848

Man

23 jaar of ouder (vanaf dan pas meerderjarig)

Hoog inkomen --> je moest een bepaalde hoeveelheid belasting kunnen betalen 

Nederlander zijn

In Nederland wonen 

Vraag van de paragraaf

Hoeveel macht heeft de koning? 

Huiswerk 

Lezen paragraaf 3.2 De oranjes worden de baas

tekstboek bladzijdes 54 t/m 56

Maken van paragraaf 3.2 in je digitale Memo vraag 3,4,5,6,8