Vormgevingsaspect Kleur

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Aspecten van de vormgeving

Compositie/ordening

Licht

Kleur

Ruimte

Lijn

textuur en structuur

vorm

VORMGEVINGS-ASPECTEN

Compositie

Licht

Kleur

Ruimte

Lijn

Textuur

Structuur

Vorm

Vormgevingsaspect Kleur

KLEUR

Hoe zie je kleur?

Alle vormen hebben een kleur. Pas als het licht erop valt zie je de kleuren. De lichtgolven die ergens opvallen, worden weerkaatst. Die lichtgolven hebben een kleur; namelijk de kleuren van de regenboog. Door middel van een prisma kun je een lichtbundel splitsen: je ziet dan 7 gekleurde bundeltjes van één kleur: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet; dit noemen we het kleurenspectrum. Wanneer je al deze kleuren mengt krijg je wit. Bij rode voorwerpen worden allen de rode lichtgolven weerkaatst en zo gaat dat ook bij blauw, geel en alle andere kleuren. Wanneer er geen lichtgolf wordt weerkaatst, zie je zwart. Wanneer alle lichtgolven worden weerkaatst, zie je wit.

De kleurencirkel 

Een kleurencirkel is een manier om zichtbaar te maken hoe de primaire kleuren en secundaire kleuren 

in elkaar overlopen.

• Johannes Itten ontwikkelde deze kleurencirkel in 1930. 

Primaire kleuren:

 Rood, geel en blauw zijn de primaire kleuren. Het zijn de zuivere kleuren en kan je niet krijgen door te mengen.

Met  de primaire kleuren en zwart en wit kun je alle kleuren maken.

Secundaire kleuren: 

Zijn de kleuren groen, oranje en paars. 

Ze zijn gemengd vanuit twee primaire kleuren.

Tertiaire kleuren: 

Dat zijn de onzuiverste kleuren, want ze bestaan uit een menging  primaire kleuren+secundaire kleuren+eventueel zwart en wit.

Vaak zijn ze bruinachtig.

Kleurfamilie

Een kleurfamilie dit zijn alle kleuren die uit dezelfde kleur zijn gemengd. Ze verschillen heel weinig van elkaar. Bijvoorbeeld alle kleuren rood. Maar ook roden en paarsen behoren tot dezelfde kleurenfamilie. 

Kleurcontrasten

• Een ander woord voor contrast is

tegenstelling.

• Bij kleurcontrast worden er twee

kleuren naast elkaar gebruikt die

tegen elkaar afsteken, bijvoorbeeld

blauw en oranje.

• Een kleurcontrast kan heel klein,

maar ook heel erg groot zijn. Je

moet de volgende kleurcontrasten

kennen:

o Warm-/ koudcontrast

o Complementair kleurcontrast

o Licht-/ donkercontrast

o Kleur-tegen-kleurcontrast

o Kwaliteitscontrast

Warm-koud contrast

warme kleuren: 

• zijn warm en gezellig 
  
• lijken dichterbij
  
• vormen een contrast met koude kleuren 

koude kleuren:

• zijn koel en rustig 
  
• lijken verder weg
  
• vormen een contrast met warme kleuren 
  

Complementair kleurcontrast

• Een complementair kleurcontrast

treedt op als je een primaire en een

secundaire kleur die tegenover elkaar in de 

kleurencirkel staan naast elkaar

gebruikt:

 rood - groen

 blauw -oranje

 geel - paars

Licht-donkercontrast

• Bij het licht/donkercontrast gaat het

om het contrast in lichte en donkere kleuren.

• Lichte en donkere kleuren steken

duidelijk tegen elkaar af.

• Lichte kleuren trekken de aandacht,

terwijl donkere kleuren verder weg

lijken. 

-Zwart en wit is het grootste licht-donker contrast.

kleur-tegen-kleur contrast. 

In dit contrast worden de kleuren direct, zonder kleurverloop, tegen elkaar gezet. Het sterkste kleur tegen kleur contrast is het contrast tussen de primaire kleuren magenta, geel en cyaan. Maar ook het contrast tussen rood, geel en blauw is sterk.

Doormiddel van kleurverloop kan in een tekening een geleidelijke overgang van licht naar donker worden gesuggereerd. Van een kleurverloop is sprake als de kleur geleidelijk verandert in een andere kleur, bijvoorbeeld van diepblauw naar wit.

Kwaliteitscontrast

Een doffe tegenover een felle kleur geeft een kwaliteitscontrast. Het kwaliteitscontrast drukt men uit in de term verzadiging:

licht rose is minder verzadigd dan primair rood en heeft daardoor een hogere kleurhelderheid.

Verzadigde en onverzadigde kleuren

Kleurhelderheid

• Verzadigde kleuren bestaan uit Zuivere kleuren
• Onverzadigde kleuren zijn Kleuren gemengd met zwart, wit (of grijs)
• Kleurhelderheid vergroten doe je door Wit met een kleur te mengen om het lichter te maken
• Kleurhelderheid verkleinen doe je door Zwart met een kleur te mengen om het donkerder te maken

Wanneer een kunstenaar kleuren vlak naast elkaar zet mengen je ogen de keuren samen. Dit noem je optische kleurmenging. 

In het pointillisme (post-impressionisme) deden de schilders dit door allemaal kleine stipjes door elkaar te zetten. Gele en blauwe stipjes mengen optisch vanaf een afstand tot groen.