Les 6: Hoofdstuk 51-53 koolwaterstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

hoofdstuk 5,1 t/m 5,3

organisch

alkaan

naamgeving

isomeren

Doel van de les

samenvatten van start hoofdstuk 5

 Indien je extra uitleg wilt staat er op sommige slides dit icoon:

Als je daar op klikt krijg je gesproken uitleg.

Aardolie/aardgas

Fossiele brandstof: 

miljoenen jaren geleden ontstaan uit dode planten

Uit de grond opgepompt.

In raffinaderijen gezuiverd 

en verwerkt.

Aardolie/aardgas

Koolwaterstoffen 

Bestaan uit voornamelijk C's en H's 

In aardolie meer dan 1000 soorten koolwaterstoffen

Gefractioneerde destillatie

Fractie: mengsel van verschillende koolwaterstoffen in aardolie met ongeveer gelijke formules en 

ongeveer gelijk kookpunt.

Wat zijn fossiele brandstoffen?

1. Steenkool, Bruinkool, aardolie & biomassa
2. Biomassa, aardgas, oerwater & steenkool
3. Steenkool, Bruinkool, Aardolie & Aardgas
4. Aardgas, biomassa, aardolie & steenkool

Destillatie is een ...

1. ...scheidingsmethode gebaseerd op kookpunt
2. ...ontledingsreactie gebaseerd op kookpunt
3. ...scheidingsmethode gebaseerd op dichtheid
4. ...ontledingsreactie gebaseerd op dichtheid

Gefractioneerde destillatie is een proces waarbij aardolie wordt gescheiden in zuivere stoffen

1. Waar
2. Niet waar

De fractie die boven uit de fractioneerkolom komt is oa...

1. Diesel
2. Smeermiddelen
3. butagas
4. Bitumen

De fractie die onder uit de fractioneerkolom komt is...

1. Diesel
2. Smeermiddelen
3. Benzine
4. Bitumen

Leg uit op microniveau (moleculen, bindingen) of destillatie van aardolie een chemische reactie is

welke stof ontstaat er nog meer bij de volgende kraakreactie:

C​8​​H​18​​→C​5​​H​12​​+...

1. C​8​​H​6​​
2. C​3​​H​8​​
3. propaan
4. C​3​​H​6​​

Aardolie als bron voor:

• kunststoffen = plastics
• medicijnen 
• en nog veel meer

naamgeving alkanen 

zoveel verschillende soorten alkanen. 

speciale groep met eigen manier van naamgeving

Eerst kort de basis. De naam van een alkaan met een vertakking. Geen uitleg nodig? klik dan rustig door naar de eerste opgave.

stap 1: Ga opzoek naar de langste keten en geef dat een naam

Je mag hiervoor best een hoekje om. 

Je moet zoveel mogelijk C-atomen door strepen zonder je pen van papier te halen.  

Stap 2: ga opzoek naar zij-groepen en geef ze een naam

Stap 3. bepaal de laagste nummering

meerdere van hetzelfde?

uitleg in de les gemist of vind je het gewoon lastig. Kijk dan het filmpje op de volgende slide voor extra voorbeelden

Wat is de juiste systematische naam?

1. pentaan
2. 1-methylbutaan
3. 4-methylbutaan

Wat is de juiste systematische naam?

1. butaan
2. 1,3-dimethylpentaan
3. 3-methylhexaan
4. heptaan

Wat is de juiste systematische naam?

1. hexadecaan
2. 3,7-diethyl-3,5,6-trimethylnonaan
3. 2,2,6-triethyl-4,5-dimethyloctaan
4. 2,2-diethyl-4,5-dimethyloctaan

je moet ze ook kunnen tekenen. Uitleg nodig? kijk dan het filmpje

teken de volgende 2 structuren en maak een foto. 2,2-dimethylpropaan
4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

isomeer 

eenzelfde aantal C en H

andere ruimtelijke bouw   (en dus ook een andere systeamtische naam)

Welke moleculen zijn isomeren van elkaar

isomeren van elkaar

molecuul A

molecuul B

molecuul C

molecuul D

molecuul E

ANTWOORD VAN VORIGE BLZ

1. A-G
2. E-C
3. F-H
4. I-H

ANTWOORD VAN VORIGE BLZ

1. 1,2-dimethylpropaan
2. 1,2,2-trimethylethaan
3. 3-methylbutaan
4. 2-methylbutaan

antwoord 

D. het koolstofskelet van afbeelding I is van 2-methylbutaan:

• tel eerst de langste rij C-atomen (ook als ze in een bocht lopen!)
• geef de vertakking (-CH3 = methyl) een zo laag mogelijk nummer, dus begin aan de rechterkant te tellen

ANTWOORD VAN VORIGE BLZ

1. molecuul B
2. molecuul C
3. molecuul H
4. molecuul I

antwoord 

A. het koolstofskelet uit afbeelding B heeft als enige molecuul een langste keten van 3 C-atomen

Alle andere afbeeldingen hebben langere C-ketens, ook al staan ze soms in een bocht getekend

het koolstofskelet uit afbeelding B heeft op het middelste (=tweede) C-atoom twee zijgroepen (2x-CH3 = dimethyl)

elke zijgroep krijgt zijn eigen nummer (2,2)

laatste vraag komt eraan. teken zelf alle isomeren van 

C6H14. wil je eerst uitleg kijk dan de volgende video

teken alle isomeren van C6H14 en maak een foto.

Einde...

Als je nog vragen hebt kun je dit op de volgende slide kwijt. 

Vraag voor docent....