3.3 - B - Bezet Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.3 Bezet Nederland

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke houding de Nederlanders aannamen.
  
  
• Je kunt uitleggen hoe Nederland werd bevrijd. 

Planning

• Collaboratie
• Verzet
• Jodenvervolging in Nederland
• Hongerwinter
• De bevrijding
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Nederlanders bij de SS

Nederlandse Joden

Mensen in het verzet

Nederlandse joden die zijn omgekomen door de holocaust

Nederlanders die lid waren van de nazipartij

100.000

140.000

25.000

101.000

45.000

Februaristaking

• De eerste grote verzetsactie in 1941 tegen de Duitse bezetter in Nederland.
• Aanleiding waren de razzia's in Amsterdam, als reactie op de moord op een NSB-er.
  
• De staking was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in heel bezet Europa.
• "Handen af van onze Joden". 

Leerdoel 1

Jodenvervolging in Nederland 

• Net als in andere delen van het Duitse Rijk worden snel anti-Joodse maatregelen, zoals het ontslag van Joodse ambtenaren of de registratieplicht.
  
• Vanaf mei 1942 zijn Joden verplicht om een Jodenster te dragen.
  
• In dat jaar gaan ook de eerste Joden via Westerbork naar Auschwitz...
• Maar ook niet-Joden krijgen te maken met hardere maatregelen zoals dwangarbeid in Duitsland. 

Leerdoel 1

Collaboratie

• De Nederlandse SS bestond uit ongeveer 25.000 man.
  
  
• Wanneer je samenwerkt met de bezetter noem je dat collaboratie.
  
  
• Denk aan de NSB van Anton Mussert. 
  
  
• Men sprak dan over "foute Nederlanders". 

Leerdoel 1

Verzet

• Aanslagen plegen of illegale krantjes verspreiden? Onderduikers helpen? Of naar rechts gaan als de Duitsers zeggen dat je naar links moet gaan?
• Verspreiden van illegale kranten, onderduikers verbergen en persoonsbewijzen vervalsen.
• "Goede Nederlanders"
• Maar de meeste mensen pasten zich aan en probeerden niet op te vallen. 

Leerdoel 1

Market Garden

Operatie Market Garden mislukt omdat de geallieerden de Rijnbrug niet konden veroveren tijdens de Slag om Arnhem. 

Spoorwegstaking

Vanwege de mislukte operatie roept de Nederlandse regering op om een spoorwegstaking. Zo konden de Duitse troepen niet meer bevoorraad worden. 

De Bevrijding

• De bevrijding wordt tegenwoordig gevierd op 5 mei, maar Nederland werd niet overal op 5 mei bevrijd.  Zuid-Nederland was al in 1944 bevrijd, terwijl West-Nederland nog bezet was. 
• Na de bevrijding werden landverraders hard aangepakt. 
• We spreken dan ook wel van bijltjesdag.

Wie moeten er herdacht worden op 4 mei, tijdens de dodenherdenking?

Nederlanders die slachtoffer zijn van de nazi's.

Alleen Joodse en Nederlandse slachtoffers.

Alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

Alle mensen die omgekomen zijn in oorlog, zowel vroeger als nu.

Aantekeningen

• Na de Februaristaking veranderde de relatie tussen Nederland en Duitsland. Protest tegen Jodenvervolging en razzia's. 
• Nederlanders kozen voor collaboratie, maar ook voor verzet. Maar de meeste Nederlanders probeerden zich aan te passen. 
• 1944 de Hongerwinter. 
• In 1945 de bevrijding. Zuid-Nederland was in 1944 al bevrijd. 

Zelfstandig werken

• Je mag aan de slag met de huiswerkopdrachten van deze paragraaf. 
  
  1, 2, 3, 4, 6, 8.
  
  Klaar? Maak de verdiepingsopdrachten en de herhalingsopdrachten van paragraaf 3.3. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat Nederlanders op verschillende manieren op de Duitse bezetting reageerden.