2A. Causaliteit- Examentraining - historische vaardigheden -

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Historische vaardigheden

1. Chronologie en kenmerkende aspecten

2. Causaliteit

3. Werken met bronnen 

4  Continuïteit en verandering

5. Standplaatsgebondenheid

wat is causaliteit?

Leerdoelen

Je kunt onderscheid maken tussen directe en indirecte oorzaken en gevolgen. 

Je kan een onderscheid maken tussen politieke, economische en culturele oorzaken en gevolgen.

Leg uit

Stappenplan

stappenplan

Antwoord

Directe en indirecte oorzaken 

en gevolgen

Directe oorzaak

• De oorzaak verklaart waarom iets gebeurd.
• Een directe oorzaak leidt meteen tot een gebeurtenis.
• Een directe oorzaak is altijd heel dichtbij een gebeurtenis. Hoe dichter bij de gebeurtenis, hoe directer de oorzaak.
• Het meest directe gevolg noem je ook wel een aanleiding.

Indirecte oorzaak

• De oorzaak verklaart waarom iets gebeurd.
• Een indirecte oorzaak leidt met een tussenstap tot een gebeurtenis.
• Er kunnen meerdere oorzaken zijn. 

Opdracht oorzaak, aanleiding en gevolg

oorzaken van de
Tweede Wereldoorlog

De aanleiding van de Tweede Wereldoorlog

2. Gevolgen

2A Gevolgen op de lange en de korte termijn

2B Directe en indirecte gevolgen

2C Bedoelde en onbedoelde gevolgen.

2A Gevolgen op de korte termijn en lange termijn

• Gevolgen op de korte termijn vinden direct na de gebeurtenis plaats en zijn een korte tijd merkbaar.
  
  
• Gevolgen op de lange termijn zijn pas later merkbaar, maar zijn ook voor lange duur!
  
  
• Gevolgen ontdekkingsreizen:
  - Korte termijn: contact met andere culturen.
  - Lange termijn: In Suriname spreken ze NL. 

2B Directe en indirecte gevolgen

Direct gevolg

• Een directe gevolg komt meteen voort uit een gebeurtenis.

BV

• Gebeurtenis Duitsland valt Polen binnen.
• Direct gevolg: De Tweede Wereldoorlog begint.

Indirect gevolg

• Een indirecte oorzaak volgt met een tussenstap uit een gebeurtenis.
• Er kunnen meerdere gevolgen zijn. 

Gebeurtenis:

Je krijgt een penalty

Direct gevolg:

Je maakt een goal

Indirect gevolg:

Je wint de wedstrijd

Gebeurtenis:

Crisis in Amerika

Direct gevolg:

Minder handel met Nederland

Indirect gevolg:

Werkloosheid stijgt in Nederland

Indirecte oorzaken

directe oorzaken

gebeurtenis

De trein reed niet. 

Er lag glas op de weg.

Er was een boom op het spoor gevallen.

Je had gisteren een feestje.

Je had een lekke band

Je had je verslapen.

Je bent te laat!

Wat zijn de gevolgen van onderstaande

gebeurtenissen?

Verdrag van Versailles

economische crisis in DTSL

Hitler komt aan de macht

Wat zijn de gevolgen van onderstaande

gebeurtenissen?

Korte termijn gevolgen trans-Atlantische slavenhandel

• ?

Lange termijn gevolgen trans-Atlantische slavenhandel.

• ?

2C Bedoelde en onbedoelde gevolgen

Een bedoeld gevolg is dat wat er gebeurd na een gebeurtenis ook verwacht was. 

Een onbedoeld gevolg is als er iets gebeurt na een gebeurtenis wat totaal niet verwacht was. 

Het uitbreken van een wereldoorlog was voor Princip het bedoelde gevolg van de aanslag op de aartshertog

1. waar
2. niet waar

Welk bedoeld gevolg had de Russische Revolutie op de deelname van Rusland aan WOI?

1. Rusland's positie in de oorlog verbeterde
2. Uiteindelijk sloot Rusland een aparte vrede met Duitsland
3. Amerika ging nu ook meedoen
4. Lenin kwam aan de macht

Welke gebeurtenis was een bedoeld gevolg van de hervormingen van Gorbatsjov? (de andere zijn onbedoelde gevolgen)

1. Overal in Europa werden communistische machthebbers van hun troon gestoten.
2. De Verenigde Staten bleven als enige supermogendheid over.
3. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie sloten een verdrag over vermindering van kernwapens.
4. De Sovjet-Unie viel uit elkaar.

De Amerikaanse deelname aan WOI was voor Duitsland een bedoeld gevolg van de onbeperkte duikbotenoorlog

1. waar
2. niet waar

Waar of niet waar

De splitsing van de kerk was een bedoeld gevolg van Luther en zijn 95 stellingen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een bedoeld gevolg van de Spaanse ontdekkingsreizen?

1. De massale sterfte onder de indianen.
2. Het overbrengen van miljoenen Afrikanen naar Amerika om daar als slaven te gaan werken.
3. De introductie van aardappelen in Europa.
4. Het verspreiden van het christendom.

Opdracht

Zoek in een examen naar vragen over causaliteit

Zoek in de syllabus een paar gebeurtenissen en schrijf op welke oorzaken en welke gevolgen deze gebeurtenis had.

Gebeurtenissen Britse rijk

Verdrag van Allahabad 1765

De Vs wordt onafhankelijk 1776

De slavernij wordt afgeschaft in het Britse rijk 1833

Factory act 1832

Reform Bill 1833

Grote opstand 1857

Oprichting INC in 1885

Gebeurtenissen NL

Marshallhulp 1948

Oliecrisis 1973

Gebeurtenissen Duitsland

1919 verdrag van Versailles

1919 spartacusopstand

1923 bezetting Ruhrgebied

1924 Dawesplan

1929 Beurskrach

1933 Hitler aan de macht

1938 Kristallnacht

1942 Wanssee conferentie

Gebeurtenissen verlichting

Franse revolutie

Amerikaanse revolutie

Congres van Wenen

Grondwetswijziging 1848

Gebeurtenissen China

Revolutie van 1911

Culturele revolutie

Grote sprong voorwaarts