5.6: De machtsstrijd tussen fabrikanten en arbeiders DEEL 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 5: Fabrikanten en arbeiders

5.6: De machtsstrijd tussen fabrikanten en arbeiders 

Leerboek open op blz. 126/127 & aantekeningenschrift.

5 min --> Stil lezen: blz. 126/127

nog geen laptop pakken 

Waarom blijven mensen in de fabrieken werken ondanks de slechte omstandigheden?

1. Ze worden vanuit het geloof gedwongen
2. Ze hebben het inkomen nodig om te leven
3. Ze gaan zich anders vervelen
4. Ze kunnen niet meer op het platteland werken

Geef 3 voorbeelden van de slechte werkomstandigheden van fabrieksarbeiders.

Geef 3 voorbeelden van de slechte leefomstandigheden van fabrieksarbeiders.

Denk even terug aan vorig hoofdstuk: Wat waren de belangrijkste doelen van de Verlichting?

Wat zijn de drie kenmerkende woorden van de Franse Revolutie?

1. Vrijheid, gelijkheid, geloof
2. Vrijheid, gelijkheid, broederschap
3. Broederschap, gelijkheid, rijkheid
4. Gelijkheid, broederschap, geloof

5.6: De machtsstrijd tussen fabrikanten en arbeiders

In de loop van de 19e eeuw maken steeds meer burgers zich druk om de ellende van de arbeiders. Dit wordt de sociale kwestie genoemd. De liberalen zijn van mening dat er niet moet worden ingegrepen en dat er zoveel mogelijk ‘vrijheid’ moet zijn. Karl Marx ontwikkelt de theorie van het communisme, waarbij een klassenstrijd ervoor zou moeten zorgen dat de arbeiders aan de macht komen in een klasseloze samenleving. 

Sociale kwestie

• Burgers maken zich zorgen over arbeiders

• Artsen, geestelijken, schrijvers, journalisten zagen ellende in steden en fabrieken

• Zochten publiciteit -> maatschappelijke discussie verschil arm en rijk (sociale kwestie)

• Belangrijkste politieke thema 2e helft 19e eeuw

Ieder voor zich en God voor ons allen

• Verlichting -> verstand gebruiken, vrijheid en gelijkheid
• Franse Revolutie -> broederschap (solidariteit), afschaf standenmaatschappij
• In industriesteden weinig te merken -> overleven!
•  Overschot arbeidskrachten -> het werk accepteren óf geen werk

Het liberalisme

• Adam Smith -> mens overleeft door op eigen belangen te letten
• Schrijft over kapitalisme -> hoofddoel zoveel mogelijk winst maken, werking vraag & aanbod
• Zoveel mogelijk vrijheid van de overheid het best
• Staat moet burger zijn gang laten gaan
• Weinig input in Sociale kwestie...
• trekt vooral rijke burgers aan

Hoezo was er in de industriesteden weinig te merken van de idealen 'vrijheid, gelijkheid en broederschap'?

Waar gaat de maatschappelijke discussie 'de Sociale kwestie' over?

Wat is het belangrijkste uitgangspunt van het liberalisme?

1. Gelijkheid
2. Solidariteit
3. Vrijheid
4. Religie

Wat is nog meer belangrijk voor liberalen?

1. De staat moet mensen zoveel mogelijk hun gang laten gaan
2. Het geloof is het belangrijkste uitgangspunt
3. Rekening houden met het milieu
4. Opkomen voor de arbeiders

Wat is Communisme?

1. Iedereen voor zich, degene met het meeste geld is de baas
2. Iedereen is gelijk, fabrieken en bedrijven zijn in handen van de staat
3. Iedereen kiest wie er de baas is
4. Niemand is de baas

Karl Marx was voorstander van een revolutie.

1. Waar
2. Niet waar

Wat heb je geleerd over het communisme?

Aan de slag!

• Werkboek blz. 191

vraag 106 t/m 112