Ouderenzorg met spijsverteringsproblematiek

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zorgvragers met aandoeningen aan het spijsverterings-

kanaal

VVT 2 Module 2

08 December 2023

Benoem een aantal functies van het spijsverteringkanaal.

• opnemen van voedsel via de mond;
• fijnmaken van voedsel (kauwen);
• vervoeren van voedsel;
• zorgdragen voor het afbreken en verteren van voedsel onder invloed van verteringssappen, de spierbewegingen van de spijsverteringsorganen en het kauwen;
• opnemen in het bloed via de dunnedarmwand van de waardevolle voedingsbestanddelen;
• afvoeren van bestanddelen die onverteerbaar zijn;
• afbreken van giftige stoffen zoals alcohol, drugs en medicijnen.

Programma

• Terugblik.
• aandoeningen mond- en keelholte
• aandoeningen slokdarm en maag
• aandoeningen darmen 

Lesdoelen

• Aan het einde van de les kun je drie aandoeningen aan/ in het spijsverteringskanaal benoemen.
• aandoeningen aan in de darmen (ken je er drie)
  

Kijkvraag

Hoe lang is een boterham 

onderweg van mond tot ...

Aandoeningen mond- en keelholte

• zere mondhoeken 
• droge mond
• aften: kleine, pijnlijke zweertjes
• stomatitis: ontsteking mondslijmvlies
• ontsteking speekselklieren
• ontsteking keelholte: acute en chronische
• tumoren

Stomatitis

Aften

Slikproblemen

• onvoldoende afsluiting luchtwegen
• ernstig gestoord bewustzijn
• ernstige kortademigheid
• verkeerde slikbeweging -> dementerenden

Aandoeningen slokdarm

• veel brake, reflux
• veelvuldig gebruik chemo
• bestralingen
  
• Diverse oorzaken van klachten aan de slokdarm

Middenrifbreuk

• pijn achter borstbeen
•  opboeren en zuurbranden
• soms: slijmbraken

Hoe dan?

• Ongeval
• Verslapping v middenrif
• verhoogde buikdruk

Slokdarmkanker

• problemen met slikken;
  
• gevoel dat het eten blijft steken;
  
• slechte eetlust;
  
• vermagering, vermoeidheid en lusteloosheid;
  
• later: pijn achter het borstbeen.

Aandoeningen maag

• ontstekingen 
• ulcus pepticum 

Ontstekingen maag

= gastritis

• pijn in de maag;
  
• misselijkheid en braken;
  
• gebrek aan eetlust;
  
• vermoeidheid.

Ulcus pepticum

= maagzweer

• pijn onder borstbeen
• zuurbranden/opboeren
• niet verdragen bepaalde voedingsmiddelen
• soms: misselijkheid en braken

Complicaties bij maagzweer

• bloeding
• perforatie -> buikvliesontsteking -> acute buik
• pylorusstenose: vernauwing uitgang maag

Tumoren maag

Eerst: vermoeidheid, slechte eetlust

• afkeer bepaalde voeding
• vermagering
• pijn maagstreek
• maagkrampen en braken
• bloedarmoede
• behandeling: operatie icm chemo/bestraling

Aandoeningen darmen

acute ontstekingen:

1. enteritis: ontsteking (dunne) darm
2. gastro-enteritis: maag- en darmontstekingen

• klachten: misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, krampen
• vrij snel te genezen: voorkomen uitdroging en prikkeling

chronische ontstekingen

1. diverticulitis: ontsteking uitstulpingen darm (koorts en buikpijn) -> antibiotica
2. colitis ulcerosa en ziekte van Chrohn

Colitis ulcerosa

• Slijmvlies van de dikke darm en/of endeldarm is ontstoken
• Er ontstaan oppervlakkige zweren
• Klachten: diarree en darmkrampen; slijm en bloed in ontlasting

Ziekte van Crohn

• Ontstekingen door de hele darm
• Klachten: misselijkheid, diarree, buikpijn, scheurtjes, fistels en abcessen rondom anus, zwelling gewrichten

Wat is GEEN chronische ontsteking?

1. Ziekte van Chrohn
2. Blindedarmontsteking
3. Collitis ulcerosa

Wat kan een complicatie zijn van ulcus pepticum (maagzweer)?

1. Perforatie
2. buikpijn
3. medicijngebruik

Wat is gastritis?

1. Ontsteking dunne darm
2. Ontsteking dikke darm
3. Ontsteking maag
4. Ontsteking slokdarm

Bij welke aandoening komen fistels en abcessen regelmatig voor?

1. Colitis ulcerosa
2. Ulcus pepticum
3. Gastritis
4. Ziekte van Crohn

Wat is GEEN oorzaak van slikproblemen?

1. Huig sluit niet goed
2. Strotklepje sluit niet goed
3. ernstige kortademigheid
4. Gestoord bewustzijn

Behandeling chronische ontsteking

• Medicatie voor afremmen ontsteking
• Corticosteroïden (prednison)
• Voedingsadviezen
• Operaties bij darmafsluitingen of fistels

Blindedarmonsteking

Ontsteking appendix (wormvormig aanhangsel)

Symptomen:

• buikpijn, 
• drukpijn op de rechterkant van de onderbuik bij onderzoek;
• misselijkheid en braken;
• lichte temperatuurverhoging.

Ischemische collitis

Ontsteking van dikke darm door onvoldoende bloedtoevoer

Symptomen: pijn links, bloederige diarree

Tumoren in de darm

• Meestal goedaardig: dunne darm
• Vaker kwaadaardig: dikke darm
•  Poliepen kunnen kwaadaardig worden

Klachten bij tumoren

• veranderde stoelgang: diarree/obstipatie/dunne lange slierten
• bijmenging slijm en bloed
• pijnlijke aandrang
• pijn buik
• vermoeidheid vermagering 

Behandeling tumoren

• Meestal: chirurgisch
• Soms: medicatie/chemo/bestraling
• Vaak: late diagnose -> al uitzaaiing 

Darmafsluiting

= ileus

• oorzaak: afsluiting door een tumor of verlamming van de darmen
• Behandeling: deel van de darmen operatief verwijderen

Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

• beweeglijkheid darmstelsel verstoord
• geen aanwijsbare oorzaak 
• klachten: buikpijn, afwijkend ontlastingspatroon, opgeblazen gevoel
• behandeling: voedingsadviezen, bewegen

Aambeien

• Gezwollen weefsels gevuld met bloed in endeldarm/anus
• Kunnen bloeden, ontsteken, groter worden, uitstulpen
• Voorkomen van obstipatie 

Anusfissuur

• Kloofvormige zweer in anusslijmvlies
• Oorzaak: harde en omvangrijke ontlasting 
• Laxeermiddelen, pijnstillers

Aandoeningen lever, galblaas alvleesklier

• leverontsteking
• levercirrose 
• galstenen
• alvleesklier

Opdracht:

Werk de volgende ziektebeelden uit: Leverontsteking, Levercirrose, Galstenen

- Wat is het?

- Hoe ontstaat het?

- Behandeling

Leverontsteking

= hepatitis (A, B, C, D, E) -> virus

Goed te genezen

Prikaccident

Levercirrose

= bindweefselvorming in de lever

Littekenweefsel in de lever

Dodelijk

Galstenen

Alleen klachten bij vastlopen

Koliekpijnen (misselijke en braakneigingen)

Geelzucht (bij afsluiting)

Galblaas verwijderen

Behaalde Lesdoelen

• Aan het einde van de les kun je drie aandoeningen aan/ in mond- en keelholte benoemen
• aandoeningen slokdarm en maag
• aandoeningen darmen (ken je er drie)

Rondvraag

Vragen

en/of

 mededelingen?