2.3 Duitsland van democratie naar dictatuur

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

2.3 DUITSLAND VAN DEMOCRATIE NAAR DICTATUUR

Behandelen 2.3: de Republiek van Weimar

Leerdoelen:

- Je weet waarom Duitsland van een keizerrijk in een republiek verandert

- Je weet waarom deze republiek bekend staat onder de naam Republiek van

  Weimar

- Je kunt uitleggen dat het Verdrag van Versailles de dolkstootlegende

  versterkte

- Je kunt uitleggen welke economische en politieke problemen er waren in de

  periode 1919-1929

- Je kunt uitleggen waarom het economisch en politiek beter ging met

  Duitsland in de periode 1924-1929

- Je kunt uitleggen dat de beurskrach en de daarop volgende wereldcrisis

  funest was voor de Republiek van Weimar

POLITIEKE PROBLEMEN

Tijdlijn 1918:

- zomer 1918: Duits offensief is vastgelopen

- najaar: opstand matrozen in Kiel, sociale onrust in Duitsland

- 9 november: nieuwe democratische regering (einde keizerrijk)

- 11 november: wapenstilstand

Verwachting: milde behandeling bij Versailles.

Tekst

Waarom heet Duitsland na WO I de Republiek van Weimar?

REPUBLIEK VAN WEIMAR:

1. jaren 1919-1924: slechte periode

2. jaren 1924-1929: goede periode

3 jaren 1929-1933: slechte periode

De dolkstoot-legende won vooral na 28 juni 1919 aan populariteit en

ondermijnde het vertrouwen in de Republiek van Weimar

Republiek niet geliefd (Republik ohne Republikaner)
:

- Schuldig aan nederlaag WO I (Dolkstootlegende)

- Verantwoordelijk voor Vrede van Versailles

- Verantwoordelijk voor de economische chaos

Strijd democraten versus antidemocraten

Antidemocraten:

- Extreem links (communisten) --> Spartacusopstand (1919)

- Oude elite (terug naar keizerrijk) --> Kapp Putsch (1920)

- Extreem rechts (nationaalsocialisten) --> Braukeller Putsch                                                                    (1923)

ECONOMISCHE PROBLEMEN

Na de bezetting van het Ruhrgebied door Frankrijk ontstond in Duitsland hyperinflatie

REPUBLIEK VAN WEIMAR:

1. jaren 1919-1924: slechte periode

2. jaren 1924-1929: goede periode

3 jaren 1929-1933: slechte periode

Het gaat economisch goed met Duitsland.

Ook politiek gaat het beter:

- Lid Volkenbond

- Verdrag van Locarno (erkenning westgrenzen)

REPUBLIEK VAN WEIMAR:

1. jaren 1919-1924: slechte periode

2. jaren 1924-1929: goede periode

3 jaren 1929-1933: slechte periode

OPKOMST VAN HITLER

Leerdoelen bij opkomst Hitler:

* Je weet welke denkbeelden Hitler had over zijn geboorteland

   Oostenrijk-Hongarije

* Je kunt uitleggen hoe Hitler WO I heeft ervaren

* Je kunt uitleggen hoe Hitler in de politiek verzeild raakt

* Je bent bekend met de denkbeelden van de partij NSDAP 

* Je kunt uitleggen waarom de Braukellerputsch plaatsvond en

   wat de gevolgen ervan waren

* Je kunt uitleggen waarom conservatieve partijen met Hitler in

  zee wilden gaan en waarom Hitler, ondanks een teruglopend

  aantal stemmen, kanselier wil worden.

Johann George Hiedler

1792-1857

Geboorteplaats Hitler

Later woonde hij in Linz en vanaf 1907 in Wenen.

Ondanks artistieke capaciteiten, afgewezen op kunstacademie Wenen

Opvallend, tijdens WO I neemt Hitler dienst in het Duitse leger en niet in het Oostenrijkse!

NATIONAALSOCIALISME

1. antidemocratisch (Führerprinzip)

2. gewelddadig (SA en SS)

3. nationalistisch (Heim ins Reich - Lebensraum)

4. totalitair (indoctrinatie, censuur)

5. rassenleer (Übermenschen  - Untermenschen)

De mislukte Braukellerputsch, die plaatsvond op 9 november (!) 1923

In de gevangenis Landsberg werd Mein Kampf geschreven

Antidemocratische partijen behaalden in 1932 gezamenlijk de meerderheid in de Rijksdag!

Hitler beloofde de problemen aan te pakken:

werkeloosheid      /           Versailles          /           Joden

Januari 1933: Kabinet onder leiding van Reichskanselier Adolf Hitler.

Zo maar een regering?

DICTATUUR IN DUITSLAND

Leerdoelen bij Dictatuur in Duitsland

* Je kunt het verband leggen tussen de Brand in de Rijksdag en de aanname

  van de machtigingswet

* Je kunt uitleggen dat de machtigingswet het einde markeerde van de

   Republiek van Weimar

* Je kunt uitleggen hoe Hitler van Duitsland een totalitaire staat maakt

* Je kunt uitleggen waarom de SA een massabeweging werd,  maar na 1934

   veel invloed verloor

* Je kunt uitleggen welke rol de SS speelde binnen Nazi-Duitsland

* Je kunt de uitspraak van historicus Joachim Fest uitleggen: Als Hitler in 1938

  zou zijn gestorven, dan was hij de geschiedenis ingegaan als één van de

  grootste Duitsers.

Na de brand in de Rijksdag werd artikel 48 ingeschakeld en de communisten uitgeschakeld.

SA-troepen trekken de Krolloper binnen, waar gestemd gaat worden over de machtingswet (Ermächtigungsgesetz)

Er volgde gelijkschakeling (GLEICHSCHALTUNG) 

- Alle partijen behalve de NSDAP werden verboden.

- Politieke tegenstanders (communisten en socialisten vooral, naar concentratiekampen zoals in Dachau) later volgden ook anderen die niet pasten in de DEUTSCHE VOLKSGEMEINSCHAFT (joden, Sinti , homo’s)

Sturmabteilung

- De knokploegen van

  de NSDAP.

- Ernst Röhm

- Bijnaam: biefstukken

- Massabeweging: in

  1934 zo'n 4

  miljoen leden

- Na 1934 minder

  belangrijk

Schutzstaffel

- elitetoepen

- Heinrich Himmler

- Controle over 

  politie en concentratiekampen

- Na oorlog sterk groeiend ledenaantal (Waffen-SS)

1934

Nacht van de lange messen en dood Von Hindenburg

Pact met Reichswehr. Eed van trouw aan Hitler

MASSABIJEENKOMSTEN

Trailer Triumph des Willens van Leni Riefenstahl

     (1:44 min)

mubi.com

Wie zijn dit ook al weer?

Hitler was in 1938 populair, ook bij mensen die eerst niets in hem hadden gezien

SchoolTV

Hitler.

De macht van het beeld 

Deel 1: 1921-1932

(45:48 min)

SchoolTV

Hitler

De macht van het beeld

Deel 2: 1933-1939

(45:38 min)

School TV

Duitsland van democratie naar dictatuur (5:56 min)