Les 3.7 en 3.8 Werkwoordspelling

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-4

Planning

1. Welkom
2. Planning
3. Persoonlijke brief/zakelijke brief
4. Werkwoordspelling
5. Opdrachten Taalblokken 
6. Afsluiten

Interpunctie = het gebruik van leestekens

Leestekens

Samenstellingen met een tussenklank-s

Je schrijft de tussenklank-s als je die hoort in de samenstelling.

Dorp + gek = dorpsgek

Dorp + straat = dorpsstraat

Maar niet: dropsveter 

Tussenletter in samenstellingen

Hoe vind je de persoonsvorm?

Twee manieren. 

Manier 1:  Maak de zin vragend. 

De persoonsvorm komt vooraan te staan. ​

Ik woon in de mooiste stad van Nederland.​

Woon ik in de mooiste stad van Nederland?

Hoe vind je de persoonsvorm?

Manier 2:  Zet de zin in een andere tijd.
Het woord dat in de zin van tijd verandert is de persoonsvorm.​

Ik loop naar school​

Ik liep naar school

Wat is de persoonsvorm?
Zij neemt de chips mee

1. neemt
2. chips

Wat is de persoonsvorm?
Vandaag melk ik de koeien

1. vandaag
2. melk
3. ik
4. koeien

Ik- vorm: meestal hele werkwoord -en:

Werkwoord | ik-vorm

dansen         -      dans

leiden            -        leid

lopen             -       loop

leven             -        leef

Vervoeg volgens schema

dansen: ik dans

                  jij danst

                  hij danst
                  wij dansen

- werken

- houden

- blijven

Hij .... (houden) van zijn kippen

Hij zegt dat hij van haar ....... .

1. houd
2. houdt
3. houden

je en jij 

Hoe je de jij- vorm in de tegenwoordige tijd schrijft, hangt af van de plek van het werkwoord in de zin:​

> werkwoord achter ‘jij’ of ‘je’:  ik-vorm + t​
Jij loopt altijd door   |      Jij wordt later boer

> werkwoord voor ‘jij’ of ‘je’ (jij/je onderwerp):       ik-vorm 

Loop jij altijd door?  |      Word jij later boer?

..... (scoren) je wel eens een doelpunt?

1. scoor
2. scoort

....(scoren) je broer wel eens een doelpunt?

1. scoor
2. scoort

Je ..... (bieden) haar geen kans

1. bied
2. biedt

Het is koud dus ..... (kleden) je warm aan

1. kleed
2. kleedt

...... jij ook wel eens moe van het eeuwige gezeur van die docenten?

1. Word
2. Wordt
3. Worden

jij/je geen onderwerp

Soms staat ‘je’ achter de pv, maar is het ondw niet ‘je’. ​

‘Je’ wordt in dat geval gebruikt om een bezit aan te geven. Je schrijft dan de ik-vorm + t. 

> Houd jij van geitenmelk?
> Houdt jouw zus van geitenmelk?
Tip: Vervang de pv door lopen of smurfen

....(houden) jij meer van varkens of koeien?

1. houd
2. houdt

(...onthouden) jouw baas alles wat je verkeerd doet?

1. onthoud
2. onthoudt

Maken

Extra: Taalblokken - Spelling en grammatica - 02 Spelling - Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Volgende week: Sterke en zwakke werkwoorden + voltooid deelwoord

Zwakke en sterke werkwoorden

Voor werkwoord vervoegen in verleden tijd vraag je je 2 dingen af:

1. Is het werkwoord sterk of zwak?
2. Wat is de ik-vorm van het werkwoord?

Er zijn geen regels voor sterke werkwoorden. Deze leer je of zoek je op in een woordenboek

Zwakke werkwoorden

 Zwakke werkwoorden krijgen in de verleden tijd achter de ik-vorm de/ te in het enkelvoud en den/ ten in het meervoud. 

 Je kunt het T a X i K o F S C H i P gebruiken om te bepalen of een zwak werkwoord in de verleden tijd op te(n) of de(n) eindigt.

1. Neem het hele werkwoord en haal daar en vanaf.

2. Is de laatste letter een T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd te(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: bewerken > ik bewerk > wij bewerkten

3. Is de laatste letter geen T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd de(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: twitteren > ik twitter > wij twitterden

 Je kunt het T a X i K o F S C H i P gebruiken om te bepalen of een zwak werkwoord in de verleden tijd op te(n) of de(n) eindigt.

1. Neem het hele werkwoord en haal daar en vanaf.

2. Is de laatste letter een T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd te(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: bewerken > ik bewerk > wij bewerkten

3. Is de laatste letter geen T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd de(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: twitteren > ik twitter > wij twitterden

Maken

Thema 1 hoofdstuk 3

Opdracht 8,9, 10,11,12

Wat is niet goed gespeld?

Wat is niet goed gespeld?

Goed of fout?

Het is de tegenwoordige tijd.

Fout is natuurlijk: steund. Dit moet zijn: steunt.

(Het hele werkwoord: steunen. De stam: steun)

Bron: Taalfouten spotten.

Wat is de juiste vorm van het werkwoord in tegenwoordige tijd?
Hij (dansen) de tango.

Wat is de juiste vorm van het werkwoord?

(drinken) jij graag thee?

1. drink
2. drinkt

Wat is de juiste vorm van het werkwoord?

Hij (landen) op Schiphol.

1. land
2. landt

Hoe schrijf je het werkwoord in de verleden tijd?

Hij (rekenen) het bedrag uit.

Hoe schrijf je het werkwoord in de verleden tijd?

Ik (koken) pasta.

Goed of fout?

Het gaat hier om de voltooide tijd.

- ingepakt: goed (want je hoort de 't' in: ingepakte; of gebruik 't ex-Kofschip: de 'k' zit erin) 

- bezorgt: fout! (je hoort een 'd' in bezorgde; of kijk naar 't ex-Kofschip: daar zit de 'g' niet in.)

(Let op: 'bezorgt' is wel goed in de tegenwoordige tijd! Hij bezorgt het pakje.)

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Hij heeft haar (beschermen)

1. Beschermd
2. Beschermt

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Ik heb (schaatsen).

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

Zij hebben (betalen).

1. betaalt
2. betaald

Wat heb ik geleerd?

• Ik weet hoe ik werkwoorden moet vervoegen in de tegenwoordige tijd.
  
• Ik weet het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden.