Week 7

Week 7 C4 en C5
opkomst handel                                       ontdekkingsreizen          
steden met stadsrechten                    nieuwe wetenschap
strijd tussen kerk en staat                   Renaissance
kruistochten
begin van staten 
1 / 46
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisSecondary Education

This lesson contains 46 slides, with text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 90 min

Items in this lesson

Week 7 C4 en C5
opkomst handel                                       ontdekkingsreizen          
steden met stadsrechten                    nieuwe wetenschap
strijd tussen kerk en staat                   Renaissance
kruistochten
begin van staten 

Slide 1 - Slide

Wat gaan we doen?
  • terugblik vorige week -> evaluatie en presentaties
  • opkomst Islam
  • investituurstrijd
  • gevolgen ontdekkingsreizen

Slide 2 - Slide

Doel
  • goed de begrippen verandering (= discontinuïteit) en continuïteit begrijpen en kunnen toepassen a.d.h.v. bronnen 
  • stof begrijpen voor de toetsweek

Slide 3 - Slide

Terugblik op Bestuurlijk gebied
Discontinuïteit (=verandering) op bestuurlijk gebied:
  • eerst feodale heren aan de macht daarna meer invloed van de burgers
  • Macht van de Kerk heel groot, ook op het gebied van benoemingen, later minder door de investituurstrijd

Slide 4 - Slide

 Bestuurlijk gebied
Continuïteit op bestuurlijk gebied:
  • kleine groep mensen aan de macht 

Slide 5 - Slide

Terugblik op Kerkelijk gebied
Discontinuïteit (=verandering) op Kerkelijk gebied:
  • eerst natuurgodsdienst in de vroege Middeleeuwen
  • kersteningsproces neemt toe in de 10e eeuw en de eerste kerk wordt gebouwd
  • Kerk krijgt steeds meer invloed =>investituurstrijd
  • In de 16e splitst de kerk zich in een katholieke tak en een protestantse tak 

Slide 6 - Slide

Kerkelijk gebied
Continuïteit op Kerkelijk gebied:
  • als eenmaal de macht van de kerk heel groot is, blijft deze een belangrijke rol spelen
  • grote rol van de kerk binnen de politiek

Slide 7 - Slide

Terugblik op economisch gebied

Discontinuïteit (=Verandering) op economisch gebied: 
  • van agrarisch gebied in de vroege middeleeuwen
  • concurrentie met Kampen -> Zwolle wint
  • wordt een belangrijke handelsstad in de Hanze
  • 14e eeuw Gouden Eeuw voor Zwolle
  • door dichtslibben haven minder handel mogelijk

Slide 8 - Slide

Economisch gebied
continuïteit op economisch gebied:
  • handel blijft belangrijk
  • Zwolle blijft de belangrijkste economische centrum in de regio

Slide 9 - Slide

Investituurstrijd
  • strijd tussen kerk en staat: Wie heeft de macht?
  • 11e en 12e eeuw met name in Duitsland
  •  Direct gevolg van het Feodale stelsel en de toegenomen macht van de Paus

Slide 10 - Slide

Gevolg
Concordaat van Worms in 1122:
  • Paus benoemt de bisschoppen (geestelijke macht)
  • Vorst mag beslissen of hij deze bisschoppen aanstelde als leenman (wereldlijke macht)
  • scheiding tussen kerk en staat

Slide 11 - Slide

Kruistochten
  • macht van de Paus steeds groter maar heeft geen eigen leger
  • strijd tussen de verschillende vorsten niet goed voor het geloof 

Slide 12 - Slide

Verschillende kruistochten
  • Naar het Noorden -> vooral Duitse vorsten
  • Iberisch schiereiland -> Reconquista 
  • Midden-Oosten -> Jeruzalem

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

opkomst Islam
  • gesticht door Mohammed in 610 op het Arabisch schiereiland
  • monotheïstisch, Christenen hadden de boodschap verkeerd begrepen
  • gebaseerd op joods-christelijke tradities
  • verspreiding door Jihad

Slide 15 - Slide

Islam
groot Islamitisch-Arabisch rijk ontstaat  door: 
1. geen scheiding tussen staat en geloof
2. tolerantie

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Begin van staten
  • terug naar het feodale stelsel
  • leenheren (=vorsten) willen hun leengebieden terug
  • krijgen daarbij hulp van steden
  • komt centralisatie -> nationale staten ontstaan, belastingen

Slide 19 - Slide

C 5  - Ontdekkers en hervormers 


De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
&
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Slide 20 - Slide

C 5 - Ontdekkers en hervormers

nieuw tijdvak
einde middeleeuwen, begin 
vroegmoderne tijd (verandering)

Slide 21 - Slide

Renaissance = wedergeboorte
ontstaat in de 15e eeuw in de Noord-Italiaanse stadstaten
  • Politieke oorzaak: Italiaanse stadstaten werden onafhankelijk van Heilige Roomsche Rijk
  • Economische oorzaak: gunstige ligging tussen het Midden-Oosten en Vlaamse steden en daardoor bloeiende handel
Wat ook hielp: de val van Constantinopel (hoofdstad van het Oost Romeinse Rijk) , waardoor handelaren en geleerden naar Italië vluchtten en allerlei klassiek Romeinse geschriften meenamen

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide







De verschillende handelsroutes vanuit Azië
De verschillende handelsroutes

Slide 24 - Slide

Vanaf 1000 bloeide Europa op. Er was (1) meer veiligheid, (2) een toename van de handel en (3) werd een christelijke eenheid onder gezag van de paus.

Wat zien we daar onder anderen van? Kruistochten (behalve naar het Heilige Land ook naar het oosten om de slavische volkeren te bekeren. daarnaast ook de bevrijding van het Iberisch schiereiland op de moslims). Opkomst handelssteden (Vlaanderen, Hanze en Noord-Italië). Kortom Europa was niet meer naar binnen gericht maar had haar blik ook op de rest van de wereld gericht.

Slide 25 - Slide

Renaissance
  • Er ontstaat een rijke bovenlaag van handelaren en bankiers met een nieuw levensgevoel
  • memento mori  =>  carpe diem
  • Nieuwe belangstelling voor de klassieke oudheid
  • Humanisten spelen een grote rol, zij bestuderen op kritische wijze de klassieke teksten 

Slide 26 - Slide

Humanisme als basis
  • Voor de gegoede burgerij wordt de kritische denkhouding de basis
  • Hieruit ontstaat: de uomo universalis , een breed geschoolde kunstenaar/wetenschapper die al zijn talenten gebruikt. Grootste voorbeeld: Leonardo Da Vinci!

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide

Renaissance
  • Dankzij boekdrukkunst verspreiding over Europa, vooral via handelscontacten
  • De kritische denkhouding van de humanisten  is de basis voor de nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Slide 32 - Slide

Renaissance 
  • middeleeuwen - geloof centraal, relatie tussen God en de mens is het allerbelangrijkste
  • renaissance - het individu (en niet zijn relatie met God) is het belangrijkste
Er ontstaat dus een ander mensbeeld!
In de renaissance is iedereen nog steeds christelijk, maar de  elite vult het geloof meer op haar eigen manier in.

Slide 33 - Slide

Gevolgen ander mensbeeld
  • ontdekkingsreizen
  • Reformatie -> kerkelijk schisma: katholieke Kerk en Protestantse kerk
  • Nederlandse Opstand

Slide 34 - Slide

Ontdekkingsreizen
  • Europeanen trekken erop uit -> Spanjaarden en Portugezen als eerste
  • op zoek naar bondgenoten, nieuwe visgronden en meer  land
  • hoogstaande beschavingen worden vernietigd

Slide 35 - Slide

Europese expansie
  • Politiek: meer invloed voor een sterkere staat
  • economisch: meer handel, visgronden
  • cultureel: christelijk geloof verspreiden, geloof in eigen superioriteit 

Slide 36 - Slide

Reformatie
  • Erasmus begint de Bijbel opnieuw te vertalen
  • Luther en Calvijn protesteren tegen de misstanden binnen de Katholieke Kerk
  •  Protestantse kerk ontstaat waar de Bijbel leidend is en niet de Paus

Slide 37 - Slide

Reformatie
  • zorgt voor verdeeldheid -> Noord-Europa protestants, Zuid-Europa katholiek
  • veel godsdienstoorlogen in de 16e eeuw
  • 2 geloven konden niet naast elkaar bestaan 

Slide 38 - Slide

Renaissance, beeldende kunst 
  • naast christelijke onderwerpen ook mythologische onderwerpen
  • realisme door toepassing van perspectief, aanbrengen van details, anatomisch correcte weergave, correcte weergave van stoffen en uitdrukking van emoties 

Slide 39 - Slide

Da Vinci - Dame met hermelijn
Michelangelo -  plafond Sixtijnse Kapel

Slide 40 - Slide

Michelangelo - David

Slide 41 - Slide

Nederlandse Opstand
Heeft 3 verschillende oorzaken:
  1. Bestuurlijke oorzaak
  2. economische oorzaak
  3. godsdienstige oorzaak

Slide 42 - Slide

Bestuurlijke oorzaak
  • Nederlanden onderdeel van het Habsburgse Rijk, wat bestuurd werd door Spanje
  • Karel V en zoon Filips II willen centralisatie
  • Nederlandse edelen zijn bang hun macht te verliezen 
  • rechtspraak wordt centraal

Slide 43 - Slide

Economische oorzaak
  • Er worden centraal belastingen geheven
  • Nederlandse edelen zijn bang om inkomsten kwijt te raken
  • Tiende penning wordt voorgesteld -> weigering Nederlandse volk 

Slide 44 - Slide

Godsdienstige oorzaak
  • Nederlandse edelen waren voorstanders van godsdiensttolerantie
  • helft Nederlandse bevolking neigde naar het protestantisme
  • 1566 Beeldenstorm ontstaat door radicale aanhangers van Calvijn 

Slide 45 - Slide

Slide 46 - Video