opkomst handel ontdekkingsreizen steden met stadsrechten nieuwe wetenschap strijd tussen kerk en staat Renaissance kruistochten begin van staten
1 / 46
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisSecondary Education
This lesson contains 46 slides, with text slides and 2 videos.
Lesson duration is: 90 min
Items in this lesson
Week 7 C4 en C5
opkomst handel ontdekkingsreizen steden met stadsrechten nieuwe wetenschap strijd tussen kerk en staat Renaissance kruistochten begin van staten
Slide 1 - Slide
Wat gaan we doen?
terugblik vorige week -> evaluatie en presentaties
opkomst Islam
investituurstrijd
gevolgen ontdekkingsreizen
Slide 2 - Slide
Doel
goed de begrippen verandering (= discontinuïteit) en continuïteit begrijpen en kunnen toepassen a.d.h.v. bronnen
stof begrijpen voor de toetsweek
Slide 3 - Slide
Terugblik op Bestuurlijk gebied
Discontinuïteit (=verandering) op bestuurlijk gebied:
eerst feodale heren aan de macht daarna meer invloed van de burgers
Macht van de Kerk heel groot, ook op het gebied van benoemingen, later minder door de investituurstrijd
Slide 4 - Slide
Bestuurlijk gebied
Continuïteit op bestuurlijk gebied:
kleine groep mensen aan de macht
Slide 5 - Slide
Terugblik op Kerkelijk gebied
Discontinuïteit (=verandering) op Kerkelijk gebied:
eerst natuurgodsdienst in de vroege Middeleeuwen
kersteningsproces neemt toe in de 10e eeuw en de eerste kerk wordt gebouwd
Kerk krijgt steeds meer invloed =>investituurstrijd
In de 16e splitst de kerk zich in een katholieke tak en een protestantse tak
Slide 6 - Slide
Kerkelijk gebied
Continuïteit op Kerkelijk gebied:
als eenmaal de macht van de kerk heel groot is, blijft deze een belangrijke rol spelen
grote rol van de kerk binnen de politiek
Slide 7 - Slide
Terugblik op economisch gebied
Discontinuïteit (=Verandering) op economisch gebied:
van agrarisch gebied in de vroege middeleeuwen
concurrentie met Kampen -> Zwolle wint
wordt een belangrijke handelsstad in de Hanze
14e eeuw Gouden Eeuw voor Zwolle
door dichtslibben haven minder handel mogelijk
Slide 8 - Slide
Economisch gebied
continuïteit op economisch gebied:
handel blijft belangrijk
Zwolle blijft de belangrijkste economische centrum in de regio
Slide 9 - Slide
Investituurstrijd
strijd tussen kerk en staat: Wie heeft de macht?
11e en 12e eeuw met name in Duitsland
Direct gevolg van het Feodale stelsel en de toegenomen macht van de Paus
Slide 10 - Slide
Gevolg
Concordaat van Worms in 1122:
Paus benoemt de bisschoppen (geestelijke macht)
Vorst mag beslissen of hij deze bisschoppen aanstelde als leenman (wereldlijke macht)
scheiding tussen kerk en staat
Slide 11 - Slide
Kruistochten
macht van de Paus steeds groter maar heeft geen eigen leger
strijd tussen de verschillende vorsten niet goed voor het geloof
Slide 12 - Slide
Verschillende kruistochten
Naar het Noorden -> vooral Duitse vorsten
Iberisch schiereiland -> Reconquista
Midden-Oosten -> Jeruzalem
Slide 13 - Slide
Slide 14 - Slide
opkomst Islam
gesticht door Mohammed in 610 op het Arabisch schiereiland
monotheïstisch, Christenen hadden de boodschap verkeerd begrepen
gebaseerd op joods-christelijke tradities
verspreiding door Jihad
Slide 15 - Slide
Islam
groot Islamitisch-Arabisch rijk ontstaat door:
1. geen scheiding tussen staat en geloof
2. tolerantie
Slide 16 - Slide
Slide 17 - Slide
Slide 18 - Video
Begin van staten
terug naar het feodale stelsel
leenheren (=vorsten) willen hun leengebieden terug
krijgen daarbij hulp van steden
komt centralisatie -> nationale staten ontstaan, belastingen
Slide 19 - Slide
C 5 - Ontdekkers en hervormers
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
&
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
Slide 20 - Slide
C 5 - Ontdekkers en hervormers
nieuw tijdvak
einde middeleeuwen, begin
vroegmoderne tijd (verandering)
Slide 21 - Slide
Renaissance = wedergeboorte
ontstaat in de 15e eeuw in de Noord-Italiaanse stadstaten
Politieke oorzaak: Italiaanse stadstaten werden onafhankelijk van Heilige Roomsche Rijk
Economische oorzaak: gunstige ligging tussen het Midden-Oosten en Vlaamse steden en daardoor bloeiende handel
Wat ook hielp: de val van Constantinopel (hoofdstad van het Oost Romeinse Rijk) , waardoor handelaren en geleerden naar Italië vluchtten en allerlei klassiek Romeinse geschriften meenamen
Slide 22 - Slide
Slide 23 - Slide
De verschillende handelsroutes vanuit Azië
De verschillende handelsroutes
Slide 24 - Slide
Vanaf 1000 bloeide Europa op. Er was (1) meer veiligheid, (2) een toename van de handel en (3) werd een christelijke eenheid onder gezag van de paus.
Wat zien we daar onder anderen van? Kruistochten (behalve naar het Heilige Land ook naar het oosten om de slavische volkeren te bekeren. daarnaast ook de bevrijding van het Iberisch schiereiland op de moslims). Opkomst handelssteden (Vlaanderen, Hanze en Noord-Italië). Kortom Europa was niet meer naar binnen gericht maar had haar blik ook op de rest van de wereld gericht.
Slide 25 - Slide
Renaissance
Er ontstaat een rijke bovenlaag van handelaren en bankiers met een nieuw levensgevoel
memento mori => carpe diem
Nieuwe belangstelling voor de klassieke oudheid
Humanisten spelen een grote rol, zij bestuderen op kritische wijze de klassieke teksten
Slide 26 - Slide
Humanisme als basis
Voor de gegoede burgerij wordt de kritische denkhouding de basis
Hieruit ontstaat: de uomo universalis , een breed geschoolde kunstenaar/wetenschapper die al zijn talenten gebruikt. Grootste voorbeeld: Leonardo Da Vinci!
Slide 27 - Slide
Slide 28 - Slide
Slide 29 - Slide
Slide 30 - Slide
Slide 31 - Slide
Renaissance
Dankzij boekdrukkunst verspreiding over Europa, vooral via handelscontacten
De kritische denkhouding van de humanisten is de basis voor de nieuwe wetenschappelijke belangstelling
Slide 32 - Slide
Renaissance
middeleeuwen - geloof centraal, relatie tussen God en de mens is het allerbelangrijkste
renaissance - het individu (en niet zijn relatie met God) is het belangrijkste
Er ontstaat dus een ander mensbeeld! In de renaissance is iedereen nog steeds christelijk, maar de elite vult het geloof meer op haar eigen manier in.
Slide 33 - Slide
Gevolgen ander mensbeeld
ontdekkingsreizen
Reformatie -> kerkelijk schisma: katholieke Kerk en Protestantse kerk
Nederlandse Opstand
Slide 34 - Slide
Ontdekkingsreizen
Europeanen trekken erop uit -> Spanjaarden en Portugezen als eerste
op zoek naar bondgenoten, nieuwe visgronden en meer land
hoogstaande beschavingen worden vernietigd
Slide 35 - Slide
Europese expansie
Politiek: meer invloed voor een sterkere staat
economisch: meer handel, visgronden
cultureel: christelijk geloof verspreiden, geloof in eigen superioriteit
Slide 36 - Slide
Reformatie
Erasmus begint de Bijbel opnieuw te vertalen
Luther en Calvijn protesteren tegen de misstanden binnen de Katholieke Kerk
Protestantse kerk ontstaat waar de Bijbel leidend is en niet de Paus
Slide 37 - Slide
Reformatie
zorgt voor verdeeldheid -> Noord-Europa protestants, Zuid-Europa katholiek
veel godsdienstoorlogen in de 16e eeuw
2 geloven konden niet naast elkaar bestaan
Slide 38 - Slide
Renaissance, beeldende kunst
naast christelijke onderwerpen ook mythologische onderwerpen
realisme door toepassing van perspectief, aanbrengen van details, anatomisch correcte weergave, correcte weergave van stoffen en uitdrukking van emoties
Slide 39 - Slide
Da Vinci - Dame met hermelijn
Michelangelo - plafond Sixtijnse Kapel
Slide 40 - Slide
Michelangelo - David
Slide 41 - Slide
Nederlandse Opstand
Heeft 3 verschillende oorzaken:
Bestuurlijke oorzaak
economische oorzaak
godsdienstige oorzaak
Slide 42 - Slide
Bestuurlijke oorzaak
Nederlanden onderdeel van het Habsburgse Rijk, wat bestuurd werd door Spanje
Karel V en zoon Filips II willen centralisatie
Nederlandse edelen zijn bang hun macht te verliezen
rechtspraak wordt centraal
Slide 43 - Slide
Economische oorzaak
Er worden centraal belastingen geheven
Nederlandse edelen zijn bang om inkomsten kwijt te raken
Tiende penning wordt voorgesteld -> weigering Nederlandse volk
Slide 44 - Slide
Godsdienstige oorzaak
Nederlandse edelen waren voorstanders van godsdiensttolerantie
helft Nederlandse bevolking neigde naar het protestantisme
1566 Beeldenstorm ontstaat door radicale aanhangers van Calvijn