Basisstof 3, gewrichten (BB), basisstof 8(bb)/3(kbgl) Beenverbindingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema 4 Stevigheid en beweging

Beenverbindingen en gewrichten

Herhaling!

Uit welke twee stoffen bestaan botten?

Welk antwoord is juist?

1. Kalk zorgt voor stevigheid, lijmstof houdt botten aan elkaar
2. Kalk zorgt voor buigzaamheid, lijmstof zorgt voor stevigheid
3. Kalk zorgt voor stevigheid, lijmstof zorgt voor buigzaamheid

Welk antwoord over kraakbeen klopt?

1. Veel kalk, weinig lijmstof
2. Weinig kalk, veel lijmstof
3. Veel stevigheid, weinig buigzaamheid

Waar of niet waar?
Met het ouder worden verdwijnt er steeds meer lijmstof uit je botten.

1. Waar
2. Niet waar

Beenverbindingen

= de verbinding tussen beenderen/botten

Vier beenverbindingen:

1. Gewricht
2. Vergroeid
3. Door een naad 
4. Door kraakbeen

Gewricht

Gewrichten zijn verbindingen tussen botten die ervoor zorgen dat er wel beweging mogelijk is.

Vergroeid

Sommige botten zijn met elkaar vergroeid. 

Je heiligbeen en je staartbeen. Dit zijn wervels, waartussen nu geen beweging meer mogelijk is -> één geheel geworden

Verbonden door een naad

Tussen sommige botten zit alleen een naad -> schedelbeenderen

In de schedel zijn de naden kronkelig, als een soort puzzel.

Er is daardoor dus geen beweging meer mogelijk

Verbonden door een naad

Bij baby's zit er nog ruimte tussen de naden van de schedelbeenderen -> Fontanellen

Hierdoor is er nog een beetje beweging mogelijk.

Verbonden door kraakbeen

Sommige botten zijn door kraakbeen met elkaar verbonden.

In de wervelkolom tussen wervels

Tussen je borstbeen en je ribben

Hierdoor is wel beweging mogelijk.

Gewrichten

In je been heb je een dijbeen (bovenbeen) en een scheenbeen (onderbeen)

Daartussen zit een knie. Dit is een gewricht. 

Gewricht = verbinding tussen twee botten, die beweging mogelijk maakt

Gewricht

Een gewricht kan je opdelen in onderdelen:

Een uiteinde van het bot dat bol is -> de gewrichtskogel

Een uiteinde van een bot dat hol is -> de gewrichtskom

Gewricht

De gewrichtskogel kan bewegen in de gewrichtskom.

Soepel door kraakbeen en gewrichtssmeer. 

• Op de kop van elk bot zit een laagje kraakbeen. Door dit kraakbeen kunnen de botten gemakkelijker bewegen. Het kraakbeen beschermt de botten ook tegen slijten.

• Tussen de botten zit gewrichtssmeer. Dit werkt als een soort smeervet. Door het gewrichtssmeer kunnen de botten soepeler bewegen.

Gewrichtskapsel

Gewrichtskapsel bij elkaar gehouden door gewrichtskapsel -> Een stevig vlies dat het gewrichtssmeer afgeeft.

Ook de kapselbanden helpen mee om de botten op hun plaats te houden.

Twee typen gewrichten

1. Kogelgewricht
   
   
2. Scharniergewricht
   
   

Scharniergewricht

De gewrichtskogel draait in de gewrichtskom -> beweging in verschillende richtingen mogelijk

Scharniergewricht

De gewrichtskogel beweegt als een scharnier in de gewrichtskom -> alleen een beweging heen en terug

Online aan de slag!

Basis:

Basisstof 3 Gewrichten opdracht 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Basisstof 8 Beenverbindingen opdracht 1, 2

Kader/GL:

Basisstof 3: Beenverbindingen opdrachten 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9