wondzorg

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

     Wondzorg 

 

wat is een wond?

wond

Wond is een verbreking van de continuïiteit van weefsel, veroorzaakt door een trauma of een pathologische aandoening.

Bron: WCS (Woundcare Consultant Society)

WCS= internationale vereniging van deskundigen die zich bezig houden met wondbehandeling

Bouw huidlagen

Een

wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een

trauma of pathologische aandoening.

oorzaken van wonden

Mechanisch 🡪 geweld van buitenaf 🡪 2 vormen

Mechanisch scherp geweld: mes-, schotwond, insectenbeet

Mechanisch stomp geweld: haematoom, contusie, luxatie

Chemisch 🡪 zoutzuur, ammoniak, Cytostatica

Thermisch 🡪 verbranding, bevriezing

Elektrisch 🡪 stroom, bliksem

Straling 🡪 zon, bestraling

Circulatiestoornis 🡪 Ulcus cruris, decubitus

Oncologisch 🡪 melanoom

Een mechanische wond is veroorzaakt door:

1. Elektriciteit
2. Straling
3. Chemische stoffen
4. Fysiek trauma

Bij een brandwond moet je eerst:

1. 10-15min spoelen met koud water
2. 10-15min spoelen met lauw water
3. 10-15 min spoelen met warm water
4. Spoelen?

Rode wond

Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel (epithelialisatie). Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. Deze bodem is gezond.

kenmerk rode wonden

Granulatieweefsel: rood van kleur, korrelig

Productie wondvocht: enzymen, groeifactoren, eiwitten en witte bloedlichaampjes 🡪 zorgen voor goed wondgenezing

Diepe en oppervlakkige rode wonden genezen het best als in het wondgebied sprake is van een vochtig milieu

Verbandmaterialen gebruiken die een vochtig milieu bevorderen en besmetting/infectie tegen gaan

Een rode wond is een wond in de rijpingsfase

1. Juist
2. Onjuist

Een rode wond is een wond in de regeneratiefase >> er wordt nieuw weefsel gevormd en de wond sluit zich.

Wat moet je NIET doen bij het verzorgen van een rode wond

1. Wondbodem vochtig houden
2. Wondbodem reinigen
3. Wondbodem beschermen tegen beschadigingen
4. Zorgen dat het verband niet vastkleeft

In principe hoef je de wondbodem van een rode wond niet te reinigen >> het granulatieweefsel op de wondbodem van een rode wond is een gezonde bodem die je niet wilt "verstoren".

Een gele wond bevindt zich in de reactiefase. Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond. Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten.

Gele wond

kenmerken gele wond

Kleur wordt veroorzaakt door infectie

Gele product bestaat uit: weefselafval, pus en wondvocht

Dit dient verdwenen te zijn voordat wondgenezing kan plaatsvinden

Bij wondzorg, zorgen voor juiste vochtgehalte 🡪 te veel wondvocht absorberen, wond niet uitdrogen

kenmerken zwarte wond

Dood weefsel 🡪 necrotisch weefsel

Onvoldoende doorbloeding:

Langdurige druk op bepaalde plek

Afgescheurde bloedvaten

Vernauwing van bloedvaten 🡪 arteriosclerose

Dode weefsel is goede voedingsbodem voor bacteriën

Behandeling: necrotisch weefsel uit wond verwijderen

Ulcus cruris

Indeling zwarte wonden:

Zwarte of vervloeide necrose

Harde necrose zonder ontstekingsverschijnselen

Harde necrose met ontstekingsverschijnselen

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat. Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn. Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

zwarte wond

Normale wondgenezing/ primaire wondgenezing

Bloeden 🡪 wond schoonspoelen

Bloed in contact met buitenlucht 🡪 stollingsproces 🡪 korstje

Korst natuurlijke bescherming

Wondgenezing voltooid 🡪 korst valt eraf

Geen normale wondgenezing/ secundaire wondgenezing

Grote wonden

Diep en onregelmatig

Veel vuil bevat

Slechte doorbloeding

Complexe wonden, deze hebben een secundaire genezing 🡪 fasering

Decubituswonden

Wondclassificatiesystemen

Wordt gebruikt om structuur aan te brengen in een wondbehandeling.

• TIME model
• WCS model

Time model

• Er wordt naar factoren gekeken die een rol spelen bij het genezingsproces van een wond
• Kan gebruikt worden bij het diagnosticeren van een wond en bepalen en evalueren van een wondbehandeling.

TIME

T = Tissue, weefsel Wat is de kleur?

I = Infectie ; is er sprake van een infectie?

M = Moisture = vocht; produceert de wond veel vocht?

E = Edge = wondranden ; wat is de toestand van de rand?

Met als doel: het creëren van een  gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding.

factoren die wond genezing beïnvloeden

Waar staat de afkorting TIME voor?

1. Time Infection Moisture Edge
2. Tissue Infection Measurable Edge
3. Tissue Infection Moisture Edge
4. Tissue Infection Moisture Egg

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

*Mate van wondvocht

*Aanwezigheid van infecties

*Aspecten van de wondrand

WCS - classificatiemodel

Welke kleur volgens WCS heeft een granulerende wond?

1. zwart
2. geel
3. rood

Primaire wondgenezing

Secundaire wondgenezing

Niet schone wond

Schone wond

Aandachtspunten

rekening te houden met psychische factoren van de zorgvrager

aseptisch te werken

te letten op de voeding- en vochttoediening

te letten op factoren die mogelijk de wondgenezing belemmeren (denk bijvoorbeeld aan druk, houding en leefstijl)

goed te rapporteren over de wondobservatie en wondbehandeling

Aandachtspunten

doelgroep

schaamte

angst

onzekerheid

Disciplines

de naasten die een deel van de wondverzorging op zich nemen

de huisarts, de chirurg en/of de revalidatiearts

de fysiotherapeut voor begeleiding bij passief en actief bewegen

de gipsverbandmeester en de orthopedisch instrumentenmaker die adviseren en behandelen, en hulpmiddelen geven om wonden te ondersteunen

de wondverpleegkundige

de diëtist die advies geeft over verbetering van de voeding

Rapportage

het type wond en hoe deze is ontstaan/ welke behandeling de arts heeft voorgeschreven

gegevens over factoren die van invloed zijn op wondgenezing, zoals:

- de conditie van de zorgvrager - zijn voedingstoestand - zijn leeftijd - de mate van bloedverlies

- informatie over de vitale functies en de lichaamstemperatuur - pijnklachten

de reactie van de zorgvrager op de wondverzorging/ gegevens over de wond zelf: grootte, diepte, kleur, geur, aanwezigheid en samenstelling van wondvocht

gegevens over vooruitgang of verslechtering van de wond

Regels en voorschriften

protocollen   /  informeren

ergonomische werken

kosten besparend

milieubewust

rechten en plichten

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Regeneratiefase: nieuwe bloedvaatjes 

en dun laagje huid gevormd

Rijpingsfase: vorming litteken

Reactiefase: voorkomen van uitbreiding, bloedstelping

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus
3. Beide

opdracht  voor thuis

uit zorgpad, 

wondzorg verpleegtechnische vaardigheden

6.6 / 6.7

6.8 / 6.9

bestuderen