5. Het nieuws

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

H5: Het nieuws

Aan het eind van de les moet je weten: 

1. hoe de media aan nieuws komt (blz. 64 en 65). 
2. op welke vier criteria nieuws wordt geselecteerd (blz. 64 en 65)
3. hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is (blz. 66 en 67)

Waarom moet je dit leren?

Hoe ga je deze doelen behalen?

Keuze: tekst bestuderen/onderstrepen, samenvatting maken, opdrachten maken (65, 67, 68 t/m 71) of luisteren naar de uitleg => inloggen Lessonup.

LET OP: EIND VAN DE LES EEN SPINNER MET VRAGEN OVER DE LEERDOELEN.

Starten:

Wat weet jij van het nieuws? Drie vragen!

Wie zijn beschoten met een paintball geweren?

1. Herten
2. Vossen
3. Uilen
4. Wolven

Waarom moesten sommige kinderen afgelopen vrijdag huilen?

1. Sint Maarten ging niet door in Assen.
2. De boot van Sinterklaas was gezonken.
3. Freek Vonk is doodgebeten door een slang.
4. De zomervakantie wordt een week korter.

Wie zit niet in de selectie van het WK?

1. Jasper Cillessen
2. Jeremie Frimpong
3. Memphis Depay
4. Kenneth Taylor

Lesdoel 1: hoe komt de media aan nieuws?

De redacties van kranten, journaals en actualiteitenprogramma's zijn voortdurend op zoek naar nieuws. Ze krijgen dit 'nieuws' op de volgende manieren: 

1. Ontvangen van persberichten van personen en instellingen.
2. Journalisten gaan zelf op zoek naar nieuws. 
3. Kopen berichten van persbureaus die rondom de wereld nieuws verzamelen. (ANP, Novum of Reuters).
4. Ze krijgen een tip of informatie binnen. 

Minder dan 1% van alle berichten halen het journaal of de krant. 

Lesdoel 2: op welke vier criteria wordt nieuws geselecteerd

1. De actualiteit: een gebeurtenis moet nieuw zijn. Oud nieuws is geen nieuws.
   
2. Bijzonder of uitzonderlijk: een gebeurtenis moet bijzonder zijn.
3. De nabijheid van het nieuwsfeit: gebeurt het hier? Of ergens ver weg?
   
4. Doelgroep: Voor wie wordt het nieuws eigenlijk geschreven? Jeugdjournaal of NOS-stories? Er is belangstelling nodig.

Wat was hier het selectie criteria?
"Ruimtevliegtuig landt na record van 908 dagen weer op aarde" 14-11-2022

1. Actualiteit
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Doelgroep

Lees onderstaand bericht

Wat was hier het selectie criteria? Kies de beste optie.

1. Actueel
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Eigen identiteit krant

Wat was hier het selectie criteria?
Aardbeving schade in Groningen.

1. Actueel
2. Nabijheid
3. Bijzonder of uitzonderlijk
4. Doelgroep

Lesdoel 3:

Hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is? (4)

Begrippen

Objectief: een beschrijving van gebeurtenissen die klopt met de werkelijkheid en is niet gekleurd is door een mening.

Subjectief: een beschrijving van gebeurtenissen die gekleurd is door een mening.

Hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is?

1. Zijn feiten en meningen gescheiden. 

Om nieuws zo objectief mogelijk te brengen moeten media feiten en meningen van elkaar onderscheiden. 

Dat maakt het nieuws betrouwbaar en zorgt ervoor dat mensen alleen feiten krijgen te zien en horen. 

Is dit een objectieve of subjectieve zin:
"Lil Kleine heeft zijn ex slecht behandeld."

1. Objectief
2. Subjectief

Is dit een objectieve of subjectieve zin:
"De buurvrouw zegt dat Lil Kleine zijn ex slecht heeft behandeld."

1. Objectief
2. Subjectief

Hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is?

2. Hoor-  en wederhoor

Alle kanten van het verhaal belichten en onderzoeken. Verschillende mensen met verschillende invalshoeken aan het woord laten.

Bijvoorbeeld praten met: 

• het slachtoffer en de dader
• de boeren en de milieuactivisten

Hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is?

3. Meer dan één bron

"Eén bron is geen bron"

Informatie uit één enkele bron is zelden echt betrouwbaar.

Journalisten zoeken daarom altijd naar meerdere mensen om een verhaal te bevestigen. 

Journalistieke normen

Scheiden van feiten en meningen

Hoor en wederhoor toepassen

Controleren van feiten met andere bron

Een objectieve 

informatiebron!

+

+

=

Nu: maken blz. 65 en 66.

1. hoe de media aan nieuws komt (blz. 64 en 65). 
2. op welke vier criteria nieuws wordt geselecteerd (blz. 64 en 65)
3. hoe je kunt controleren of nieuws betrouwbaar is (blz. 66 en 67)

LET OP: EIND VAN DE LES EEN SPINNER MET VRAGEN OVER DE LEERDOELEN.

Volgend lesuur: 

Wat is selectieve perceptie en referentiekader?

Nu: Wat is selectieve perceptie en referentiekader?

Uitleg, filmpjes en opdrachten maken.

Kritisch lezen en kijken

Journalisten en redacties zijn bijna nooit helemaal objectief, blijf dus zelf altijd goed opletten.

• Realiseer je dat journalisten en redacties nooit helemaal objectief zijn. 
• Hou rekening met wie het zegt en waarom ze dat zeggen (mening, reclame, belangen, type programma).
• Volg altijd meerdere nieuwsbronnen

Begrippen

Selectieve perceptie = iemand maakt bewust of onbewust keuzes bij het waarnemen.

Referentiekader = al zijn persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Selectieve perceptie en referentiekader

Selectieve perceptie is het bewust of onbewust keuzes maken bij het waarnemen (kijken, lezen, luisteren) >  Waar kijk ik wel naar? Waar geef ik geen aandacht aan? 

Ook bij journalisten speelt selectieve perceptie een rol. Journalisten hebben ook hun  referentiekader >  alle persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Voorbeeld: 

Een journalist die tegen dierenleed is, zal eerder een artikel schrijven over plofkippen of dierenmishandeling dan iemand die dat maar onzin vindt. 

Aan de slag

Maken blz. 68 t/m 71 of de samenvattingsopdracht.  

https: